Lirika
je jedan od tri
knji?evna
roda. Naj?istiji oblik lirike, lirska pesma, nosi sve odlike roda: subjektivnost, emocionalnost, neposrednost, slikovitost i ekspresivnost.
Europska
lirika
zapo?inje svoj razvoj anti?kom, gr?kom i rimskom poezijom. Kod Grka lirika je ozna?avala samo pesmu koja je pra?ena muzikom (cirom ili
lirom
), otuda i ime -
lirika
), a delila se na mondijsku, koju je izvodio jedan peva? (Alkej, Spafa, Anakreon), i na horsku pesmu (Alkamn, Pundar). Omiljene vrste bile su: oda, himna, skolion i elegija. Za vreme dimanzijskih igara pevala se i izvodila strasna, pateti?na pesma - ditiramb, koju je pevao hor izvođa?a dionizijske svetkovine. Rimski pesnici su preuzeli ve? postoje?e forme gr?ke lirike.
U lirskoj poeziji renesanse javljaju se i novi pesni?ki oblici: sonet, kancona, stramboto, sestina, stanca, triolet, madrigal (
Dante
,
Petrarka
,
Mikelanđelo
). Pridru?imo li tome i kasnije upoznavanje evropskih pesnika s poezijom
Bliskog
i
Dalekog istoka
i preuzimanje nekih formi iz arapske (gazela, rubija), jevrejske (psalmi), indijske i kineske lirike, pomenuli smo najpoznatije lirske vrste u dvehiljadegodi?njem razvitku evropske lirike. Prema temama i vrstama ose?anja, lirika se delila (i jo? uvek se u ?kolskoj praksi deli) na: ljubavnu, rodoljubivu, pobo?nu, satiri?nu, elegi?nu, opisnu, idili?nu, ?aljivu, pou?nu, kojoj se dodaju vrste narodne poezije; pesme o radu, svadbene, uspavanke, obredne, tu?balice, i sve navedene iz istorijske tradicije.
Savremena teorijska misao, uzimaju?i kao glavnu odrednicu odnos između
lirskoga ja i sveta
, koji se prostire od sponatanog ose?anja, preko uzvi?enosti distanciranog ose?anja do visokih poetskih uzleta, deli liriku na slede?e vrste: pesmu, elegiju, odu, himnu, ditiramb, misaonu i sentencioznu pesmu.