Hri??anska crkva

Izvor: Wikipedija
(Preusmjereno sa stranice Kr??anska crkva )
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Za ostale upotrebe, v. Crkva (razvrstavanje) .
Dio serije ?lanaka na temu

Hri??anstvo

Christian cross
Kr??anstvo

Isus Hristos
Rođenje · Kr?tenje · U?enje
Smrt · Uskrsnu?e

Osnove
Apostoli · Evanđelje · Crkva

Historija
Rano kr??anstvo · Oci · Sabori
Ikonoklazam · ?izma · Kri?ari
Reformacija · Ekumenizam

Tradicije

Teologija
Stvaranje · Pad · Grijeh · Sud
Spasenje · Carstvo · Hristologija
Trojstvo ( Otac , Sin , Sveti duh )

Biblija
Stari zavjet · Novi zavjet
Knjige · Kanon · Apokrifi

Ova kutijica:  pogledaj   ?   razgovor   ?   uredi

Crkva ( gr?. ?κκλησ?α [ ekkl?si? ] ? ?skup?tina“ [1] ) predstavlja zajednicu hri??ana , ljudi koji dele istu religiju i verovanja. Teolo?ka disciplina koja se bavi crkvom naziva se eklesiologija .

Poimanje crkve se danas prili?no razlikuje u okviru razli?itih hri??anskih tradicija, kao ?to su katoli?anstvo , pravoslavlje i protestantizam . U prvim vekovima kr??anstva je bilo sukobljeno ortodoksno poimanje crkve, kao hijerarhijski ustrojene univerzalne zajednice podređene biskupima , i gnosti?ko , kao istinsko bratstvo duhovnih ljudi, koji poseduju gnozu . [2]

U ranom hri??anstvu je ideja o crkvi u savremenom smislu bila sasvim tuđa. [3] Tek tokom historijskog razvitka crkva poprima hijerarhijsku organizaciju, i postaje sveta institucija, vi?e od pukog zbroja njenih ?lanova. Kasnije, Crkva posreduje u spasenju, vjernici su njena djeca i samo kroz nju ?ovjek mo?e posti?i sigurnost i bla?enstvo. [3]

Pejgels smatra da odr?anje hri??anske tradicije dugujemo organizacijskoj i teolo?koj strukturi koju je razvila crkva, i da se glavne religijske dogme (vera u jednog Boga , Hristovu muku i vaskrsenje , ≫svetu, univerzalnu i apostolsku crkvu≪) podudaraju sa politi?kim pitanjima u razvoju hri??anske ortodoksije . [2]

Re? crkva se takođe koristi i za verske građevine u kojima se okupljaju vernici.

Pojam [ uredi | uredi kod ]

Sama re? crkva je prevod gr?ke re?i ekklesia , koja je izvorno zna?ila sabor ili okupljanje prvih hri??ana . U Bibliji se ta ?zbornica“ bo?jeg naroda ozna?ava pomo?u dva termina ? he ekklesia i he synagoge . I dok su Jevreji u prvom veku svoju religijsku instituciju nazivali sinagogom , hri??ani, koji su uglavnom govorili gr?ki, upotrebljavali su re? ?ekklesia“. U Novom zavetu taj termin se koristi u nekoliko razli?itih zna?enja. On, s jedne strane, upu?uje na grupu ljudi ? bilo da je tu re? o celokupnoj hri??anskoj zajednici u jednom gradu ili o vernicima ?to su se okupili u nekoj ku?i. S druge strane, u nekim novozavetnim spisima pojam crkve ima i univerzalni, generi?ki smisao, pa se tu onda, pre svega, misli na crkvu svih hri??ana. U svakom slu?aju, u rana hri??anska vremena re? ekklesia nikad nije ozna?avala religijsku građevinu ili veroispovest, denominaciju, a to su dve naj?e??e savremene upotrebe te re?i. [4]

Re? ekklesia , veoma poznata u anti?koj gr?koj knji?evnosti, ozna?ava javno i u redovnim vremenskim razmacima sazivano sabranje građana jednog grada, s ciljem dono?enja ozbiljnih odluka (npr. saziv skup?tine koji sre?emo u Solonovom zakoniku). [5] Su?tinska razlika pojma ekklesia u hri??anskoj upotrebi je teolo?ka. Re? crkva prati pridev: ?crkva Bo?ija“ ili ?Hristova“, koji izra?ava da je izvor pravednosti ne samo sabranje (crkva), ve? Hrist, odnosno Bog. Ovo donosi su?tinsku promenu u gr?ki smisao crkve: od demokratskog se pretvara u teokratski. Konkretna forma crkve je bilo sabranje radi vr?enja evharistije . [5]

Zizjulas smatra da su politi?ki obi?aji gr?ke demokratije uticali na organizaciju rane Crkve. Prva organizacija Crkve u Jerusalimu posle smrti Isusa odvija po uzoru na helenske obrasce. [5] Izbor Matije kao dvanaestog apostola umesto Jude vr?i se na osnovu ?reba , na isti na?in na koji to predviđa atinski zakonik, kako navodi Aristotel : od jednog broja kandidata (u slu?aju prve Crkve dva kandidata su bili Just i Matija) odabira se ?rebom jedan. Neki prou?avaoci smatraju da se na?in izvođenja hri??anskog sabora ni po ?emu ne razlikuje od ustavnog procesa politi?kih sabranja u anti?koj Gr?koj. [5]

Povest [ uredi | uredi kod ]

Rano kr??anstvo [ uredi | uredi kod ]

Glavni ?lanak: Rano kr??anstvo
Procesija kroz katakombe sv. Kaliksta u Rimu.

Rana Crkva je verovala da je ona ikona Carstva Bo?ijeg u svome vremenu. [5] U prvom stolje?u su kr??anske zajednice bile izgrađene na nezavisnosti i slobodi svakog pojedinca. [3] Njema?ki povjesni?ar Hans von Schubert govori o nepostojanju crkvene organizacije u 1. vijeku , kada je prvobitna kr??anska zajednica bila povezana samo "zajedni?kom vezom vjere, nade i ljubavi." Budu?i da su prvi kr??ani osje?ali da su hodo?asnici i stranci na Zemlji, nije bilo potrebe za stalnim ustanovama. [6]

Apostol Pavle u svojim poslanicama , koje predstavljaju najdrevnije postoje?e tekstove crkvene istorije, svaki put kada koristi termin ?crkva“ za oblasti ?ire od jednog grada (npr. Makedonija, Judeja itd.) se slu?i mno?inom (crkve Makedonije, crkve Judeje itd.). Kada se, međutim, izraz ?crkva“ odnosi na jedan grad, tada se konstantno upotrebljava jednina (crkva Soluna ili ona koja ?obitava“ u Korintu itd.). [5] Crkva kao organizovana zajednica za osnovu geografski ima grad . Crkva kao organizovana zajednica je od nastanka bila lokalna Crkva . Razne lokalne Crkve nalazile su se u konstantnoj vezi preko poslanika, prepiske (kasnije i putem sabora), ali je u osnovi svaka lokalna Crkva bila samoupravna . [5]

Tokom 1. veka su u hri??anskim zajednicama va?nu ulogu imaju apostoli i u?itelji, a naro?ito proroci . [7] Izvorno su ranohri??anske crkve bile "harizmati?ke zajednice" ( Ehrman ). Verovalo se da je svakom ?lanu zajednice dodeljen "dar" Duha ( harizma ) kako bi pomogao zajednici: postojali su darovi pou?avanja, upravljanja, milostinje, le?enja, prorokovanja , itd. Ali, kako su o?ekivanja skora?njeg kraja sveta po?ela da blede, postalo je jasno da mora postojati stro?a crkvena struktura, posebno ako je crkva trebalo da postoji dugoro?no. [8]

Vremenom, Crkve su po?ele da imenuju vođe koje ?e donositi odluke, po?ela su da se uobli?avaju pravila o ?ivotu zajednice, upra?njavanju rituala, obu?avanju novih ?lanova, itd. ?esto su se hri??ani okupljali u ku?ama imu?nijih ?lanova, koji su postajali prvi lideri crkve. [8] Po?ela su da nastaju i pisana pravila kako crkva treba da bude uređena. Prvo poznato crkveno pravilo, U?enje apostola , napisano je oko 100 . godine. [8]

Krajem 2. veka , pravoverni hri??ani su po?eli da određuju objektivne kriterijume za pripadanje crkvi. Svako ko je ispovedao veru, prihvatao obred kr?tenja , u?estvovao u bogoslu?enju , i pokoravao se sve?tenstvu , bio je prihva?en kao hri??anin . Biskupi su iz toga isklju?ivali one koji su stavljali u pitanje ma koji od tri elementa ovog sistema: doktrinu, obred i sve?teni?ku hijerarhiju ? a gnostici su osporavali sva tri. [2]

Da bi ujedinili razli?ite crkve razbacane po svetu u jedinstvenu organizaciju, biskupi su odbacili "elitisti?ke" kriterijume za ?lanstvo u crkvi, kao ?to su procenjivanje kandidata na osnovu duhovne zrelosti ili svetosti . Da bi postala katoli?ka (op?ta), crkva je odbacila sve oblike elitizma u nameri da obuhvati ?to ve?i broj vernika. U tom nastojanju, njene vođe su stvorile okvir u koji su ulazili doktrina, obred i politi?ka struktura, ?to se pokazalo kao "zadivljuju?e efikasan sistem organizacije". [2]

Suzbijanjem gnosticizma pravoverne vođe su ustanovile organizovan sistem koji je ujedinjavao sve vernike u jednu institucionalnu strukturu. Jedina podela koju su dozvoljavali unutar zajednice bila je podela na sve?tenstvo i pastvu, i nisu dopu?tali nikom da se izuzima od pokoravanja doktrini, obredu i disciplini koju su zavodili sve?tenici i biskupi. Gnosti?ke crkve koje su odbacile taj sistem u korist subjektivnijih oblika religijskog udru?ivanja pre?ivele su jo? nekoliko stotina godina. [2]

U po?etku nije crkva bila ta koja je mogla oprostiti grijehe ve? sam Bog . [3] Kasnije je uvedeno pravilo " Extra ecclesiam nulla salus " (izvan crkve nema spasenja); te jedino crkva mo?e ponuditi za?titu protiv bilo kojeg gubitka milosti . [3]

Srednji vijek [ uredi | uredi kod ]

U srednjem veku, Crkvi je bila ideolo?ki stub feudalne vlasti , najve?i zemljoposednik u Evropi i jedna od institucija najdogovornijih za eksploataciju selja?tva. [9] Do XI veka, crkva je postala despotska sila, koja je svoje navodno bo?ansko namesni?tvo koristila da bi vladala gvozdenom pesnicom i punila svoje riznice pomo?u bezbrojnih oblika iznuđivanja. [9] Prodaja oprosta, indulgencija i crvenih polo?aja, kao i izno?enje svih sakramenata na tr?i?te, bili su uobi?ajene prakse, od pape do poslednjeg seoskog sve?tenika. Korupcija sve?tenstva je bila uobi?ajena u celom hri??anskom svetu. Sve?tenici vi?e nisu sahranjivali preminule, krstili ili davali razre?enja od greha, bez određene nadoknade. ?ak je i pri?e??e postalo predmet cenjkanja, a ?ako bi neka nepravdena cena bila odbijena, neposlu?ni vernik bi bio ekskomuniciran, tako da bi za pomilovanje morao da plati dodatnu sumu, pored one prvobitno tra?ene“. [9]

Eklesiologija [ uredi | uredi kod ]

Glavni ?lanak: Eklesiologija

Rana ortodoksna shvatanja [ uredi | uredi kod ]

Pravoverni hri??ani su tvrdili kako je ?oveku, da bi pristupio Bogu , neophodna op?ta crkva, bez koje bili izgubljeni (≫izvan crkve nema spasenja≪). Pripadnost crkvi se, pre svega, ogledala u poslu?nosti prema biskupima , koji su smatrani naslednicima apostola .

Ignatije [ uredi | uredi kod ]

Glavni ?lanak: Ignjatije Antiohijski
Gozba ljubavi ( agape ), rana freska iz rimskih katakombi .

Ignatije , antiohijski biskup, svoju definiciju crkve zasniva na podređenosti biskupu:

Neka niko ne ?ini ni?ta ?to se odnosi na crkvu bez biskupa. [10] ... Nezakonito je kr?tavati ili prirediti agape bez biskupa ... pridru?iti se biskupu jeste pridru?iti se crkvi; odvojiti se od biskupa jeste odvojiti se ne samo od crkve nego i od samog Boga. [11]

?  Ignjatije Antiohijski

Ignacije tvrdi da izvan crkvene hijerarhije ≫nema ni?eg ?to se mo?e nazvati crkvom≪. [12]

Irenej [ uredi | uredi kod ]

Glavni ?lanak: Irenej Lionski

Irenej , lionski biskup, ka?e da je jedina prava crkva ona koja svugde ≫odr?ava isti oblik crkvenog ustrojstva≪. [13] Samo op?ta crkva nudi ≫potpun sistem doktrine≪. Izvan te crkve nema spasenja: ≫ona je ulaz u ?ivot; svi drugi su lopovi i plja?ka?i≪. [14] Svi koji odbacuju hri??ansku hijerarhiju su ≫la?ne osobe, zli zavodnici i hipokriti≪, koji ≫govore mno?tvu o onima u crkvi koje oni nazivaju katolicima ili eklezijasticima.≪ [15]

Irenej naziva Crkvu ≫velikim i slavnim tijelom Kristovim ≪ u koje idu i starozavjetni proroci, jer su i oni bili udovi Kristovi. Kao ?to se, preko na?ih udova iskazuje djelovanje tijela, ali se lik cijeloga ?ovjeka ne pokazuje preko jednoga uda nego preko svih, isto tako su i proroci svi unaprijed oslikavali Hrista. Ovo tijelo Kristovo neki, koji ≫nemaju ljubavi Bo?je i gledaju na vlastitu korist, a ne na jedinstvo Crkve≪, cijepaju, razdjeljuju, ubijaju; ≫govore o miru a prave rat≪, dok u stvari ≫od njih ne mo?e do?i nikakva tako velika reforma kolika je ?teta od raskola≪. [16]

Crkva je obnovljeni Raj na zemlji: ≫ Zasađena je Crkva, Raj na ovom svijetu .≪ [17] Sa slikom Crkve kao Raja na zemlji usko je povezana slika Crkve kao ≫djevi?anske majke≪, koju nalazimo razrađenu prvi put kod Ireneja, a koja odonda postaje zajedni?ko dobro ota?ke literature. Zapravo se ideja o Crkvi kao majci i djevici, kao solidna formula za ozna?avanje Crkve, prvi put pojavljuje u izvje?taju o Lionskim mu?enicima koji je vjerojatno napisao sam Irenej. [7]

Tertulijan [ uredi | uredi kod ]

Glavni ?lanak: Tertulijan

Tertulijan i njegov u?enik Hipolit su delili mi?ljenje po kome je crkva jedini ?uvar istine . Poput Ireneja, oni su kao istinu definisali ono ?to ? na osnovi kanona i crkvene doktrine ? garantuje apostolsko nasleđe . [2] Dok je bio ≫katoli?ki hra??anin≪, Tertulijan je tvrdio da samo op?ta crkva sadr?i apostolska pravila vere, po?tuje kanon Biblije i sadr?i potvrdu apostolskog nasleđa ispoljenu u crkvenoj hijerarhiji. Tertulijan je optu?ivao jeretike za kr?enje svih ovih pravila. On osuđuje jeretike ?to su ≫tabor buntovnika≪, koji je odbio da se pokori autoritetu biskupa . Govore?i u prilog strogoj hijerarhijskoj poslu?nosti i pokoravanju, on zaklju?uje da je ≫ dokaz stro?e discipline među nama jo? jedan dokaz istine ≪. [18]

Međutim, pred kraj ?ivota, kada ga je pri?ao pokretu montanista , odbacio je op?tu crkvu kao crkvu ≫apstraktnih≪ hri??ana. Tertulijan je po?eo da pravi razliku između empiri?ke crkve i duhovnog viđenja crkve. Vi?e nije definisao crkvu na osnovu crkvene organizacije, nego samo pomo?u duha koji je posve?ivao pojedina?ne pripadnike. On prekoreva katoli?ku zajednicu kao ≫crkvu određenog broja biskupa≪:

Jer sama crkva, ta?no i u principu, jeste duh u kome je trojstvo jednog bo?anstva, Otac, Sin i Sveti duh ... crkva se okuplja tamo gde je Gospod odredio ? duhovna crkva za duhovne ljude ? a ne crkva određenog broja biskupa! [19]

Gnosti?ka shvatanja [ uredi | uredi kod ]

Gnostici su, nasuprot op?tim hri??anima, tvrdili da je najva?niji elemenat crkve duhovni elemenat, te da se ≫duhovna crkva≪ sastoji od svih koji imaju gnozu .

Petrova apokalipsa [ uredi | uredi kod ]

Glavni ?lanak: Koptsko otkrivenje po Petru
Ikona na kojoj rimski car i episkopi na Prvom nikejskom saboru (325) dr?e simbol vere (381).

Nasuprot doktrini o prevlasti episkopa, gnosti?ki hri??ani tvrde da ono po ?emu se razlikuje prava od la?ne crkve nije njen odnos prema sve?tenstvu, nego nivo razumevanja njenih ?lanova i kvalitet međusobnih odnosa. [2] Petrova apokalipsa ka?e da ≫oni koji su iz ?ivota≪ po?to su prosvetljeni [20] , sami umeju da razlikuju ?ta je pravo a ?ta la?no. Privu?eni znanjem gnoza [21] , oni niti poku?avaju da vladaju drugima niti se pokoravaju biskupima i đakonima, tim ≫bezvodnim kanalima≪. Umesto toga, oni u?estvuju u ≫mudrosti bratstva koje stvarno postoji ... u duhovnom drugarstvu sa onima ujedinjenim u pri?esti ≪. [22]

Druga rasprava o velikom Setu [ uredi | uredi kod ]

Glavni ?lanak: Druga rasprava velikog Seta

Druga rasprava o velikom Setu sli?no govori da ono ?to karakteri?e istinsku crkvu jeste zajedni?tvo njenih pripadnika s Bogom, kao i njihovo međusobno zajedni?tvo:

≫ujedinjeni prijateljstvom ve?itih prijatelja, koji ne znaju ni za neprijateljstvo niti za zlo, nego su ujedinjeni mojom gnozom... u prijateljstvu jedan s drugim≪. [23]

?  Druga rasprava velikog Seta

Oni su bliski kao da su u braku, ≫duhovnom ven?anju≪, jer ?ive ≫u o?instvu i materinstvu i racionalnom bratstvu i mudrosti≪  [24] kao oni ?to se vole kao ≫srodne du?e≪. [25]

Svedo?anstvo istine [ uredi | uredi kod ]

Glavni ?lanak: Svedo?anstvo istine

Ranohri??anki gnosti?ki spis Svjedo?anstvo istine odbacuje kao pogre?na mnoga obele?ja op?te crkve (pretenzije na isklju?iv pristup istini, pokoravanje zakonu i vlasti , verovanje u obred , i sl.). Autor smatra da poslu?nost prema sve?teni?koj hijerarhiji zahteva od vernika da se pokoravaju ≫ slepim vođama ≪, ?ija vlast dolazi od demijurga . Pokoravanje pravilu vere name?e svim hri??anima jednu inferiornu ideologiju: ≫Oni ka?u, (?ak i ako anđeo) dođe s neba, i propoveda vam ne?to ?to vam mi ne propovedamo, neka bude proklet!≪ [26] Verovanje u svete tajne pokazuje naivno mađijsko mi?ljenje: crkveni hri??ani obavljaju kr?tenje kao obred posve?enja, u uverenju da su samo oni koji su kr?teni ≫određeni za ?ivot≪. [27]

Protiv takvih ≫la?i≪ spis objavljuje da ≫kad ?ovek spozna sebe, i Boga, koji je iznad istine, bi?e spasen.≪ [28] Samo oni koji uvide da ?ive u neznanju i nau?e da se oslobode otkrivanjem ko su, do?ivljuju prosvetljenje kao nov ?ivot, kao ≫ vaskrsenje ≪. Fizi?ki obredi poput kr?tenja postaju neva?ni, jer je ≫kr?tenje istinom≪ ne?to drugo: ono se nalazi samo odricanjem od sveta. [29]

Autoritativno u?enje [ uredi | uredi kod ]

Ranohri??anki spis Autoritativno u?enje ?estoko napada univerzalno hri??anstvo oli?eno u crkvi biskupa. Pisac napominje da Isusova poruka nije zbir odgovora, ve? ohrabrenje du?i na tra?enje Boga [30] , i pravi hri??ani idu tim putem. Međutim, crkveni hri??ani ne tragaju za Bogom [31] Oni jedino veruju propovedi koju ?uju, ne postavljaju pitanja, prihvataju ponuđeno bogoslu?enje, i ne samo da ostaju neznalice, ve? ≫ako naiđu na nekoga ko se raspituje za spasenje≪ [32] , odmah preduzimaju korake da ga cenzuri?u i u?utkaju. Autor kritikuje i pretenzije tih ≫neprijatelja≪ da budu ≫pastiri≪ du?a:

Oni misle ≫mi smo njen pastir koji je hrani.≪ Ali oni nisu shvatili da ona (du?a) zna drugi na?in koji je skriven od njih. Taj njen pravi pastir ju u?i gnozi. [33]

Upotrebljavaju?i uobi?ajenu re? za biskupa ( poimen - ≫pastir≪), autor kritikuje pripadnike sve?tenstva , koji ne shvataju da istinski hri??anin ima direktan pristup Hristu , istinskom pastiru du?e, i nije mu potrebno njihovo vođstvo. [2] Niti ti tzv. pastiri shvataju da prava crkva nije vidljiva, nego da ≫ona ima nevidljivo, duhovno telo≪  [34] te joj pripadaju samo duhovni .

Povrh svega, ti hri??ani (≫nepripadnici≪ istinske crkve) piju vino , imaju polne odnose i bave se obi?nim poslovima kao pagani. Da bi opravdali svoje pona?anje, ugnjetavaju i kleve?u one koji su postigli gnozu i koji upra?njavaju odricanje. Autor izjavljuje:

Oni nas ne interesuju kad nas (blate). I mi ne obra?amo na njih pa?nju kad nas proklinju. Kad nam bacaju sramotu u lice, mi ih gledamo i ne govorimo. Jer oni rade svoj posao, a mi idemo gladni i ?edni. [35]

Valentinska shvatanja [ uredi | uredi kod ]

Iako Valentin i njegova ?kola pripadaju ?irem pokretu gnosticizma, po pitanju crkve su imali zasebno shvatanje. Valentinci su zauzeli srednji stav između univerzalnih hri??ana i radikalnih gnostika, koji su tvrdili da predstavljaju istinsku crkvu optu?uju?i jedni druge da su jeretici. Suprotstavljaju?i se poku?aju pravovernih da ih obele?e kao nepripadnike, valentinovci su insistirali na pripadnosti crkvi. Ali valentinci su među sobom vodili ?estoku polemiku o statusu univerzalnih hri??ana. Njihovo neslaganje oko tog pitanja bilo je toliko ozbiljno da su se podelili u dve razli?ite frakcije. [2]

Isto?na ?kola [ uredi | uredi kod ]

Isto?na grana valentinaca je govorila da univerzalni hri??ani ne pripadaju crkvi, ≫Hristovom telu≪. Oni su tvrdili da je Hristovo telo , crkva, ≫?isto duhovno≪, i sastoji se samo od onih koji su duhovni , koji su primili gnozu. Teodot , veliki u?itelj Isto?ne ?kole, definisao je crkvu kao ≫izabranu rasu≪, [36] onih ≫izabranih pre osnutka sveta≪. [37] Njihovo spasenje je bilo sigurno, predodređeno i isklju?ivo. Kao i Tertulijan u svojim kasnijim godinama, Teodot je u?io da samo oni koji su primili neposrednu duhovnu inspiraciju pripadaju ≫duhovnoj crkvi≪. [38]

Zapadna ?kola [ uredi | uredi kod ]

Ali Ptolomej i Herakleon , vode?i u?itelji Zapadne ?kole valentinaca, nisu se s tim slagali. Nasuprot Teodotu, tvrdili su da se ≫Hristovo telo≪, crkva, sastoji od dva razli?ita elementa, duhovnog i neduhovnog. To zna?i, obja?njavali su oni, da i gnosti?ki i negnosti?ki hri??ani pripadaju istoj crkvi. Navode?i Isusovu izreku  ≫ mnogo je zvanih, malo izabranih ≪, obja?njavali su da hri??ani koji nemaju gnozu ? velika ve?ina ? jesu oni mnogi koji su zvani. Oni, gnosti?ki hri??ani, pripadaju malom broju izabranih. Herakleon je u?io da je njima Bog dao duhovno razumevanje radi ostalih ? da bi bili u stanju da u?e ≫mnoge≪ i da ih uvedu u gnozu. [39]

Hrist je u crkvi sastavio i duhovne i neduhovne hri??ane da bi na kraju svi postali duhovni. [40] U međuvremenu, i jedni i drugi su pripadali jednoj crkvi; i jedni i drugi su kr?tavani; i jedni i drugi su prisustvovali bogoslu?enju; i jedni i drugi su se ispovedali na isti na?in. Razlikovali su se samo po nivou razumevanja. Da bi ilustrovao te odnose, Herakleon daje simboli?no tuma?enje crkve kao hrama ? oni koji su bili obi?ni hri??ani molili su kao Leviti, u dvori?tu hrama, isklju?eni iz tajne. Samo oni koji su imali gnozu mogli su da uđu u mesto ≫sveto nad svetima≪. Ipak, jedan hram ? crkva ? obuhvatao je oba mesta za molitvu . [41] [42]

Post-nikejska shvatanja [ uredi | uredi kod ]

Glavni ?lanak: ?etiri obele?ja crkve
Upro??en prikaz grananja hri??anske crkve.

?etiri obele?ja Crkve , done?ena na Nikejskom saboru , podrazumijevaju ?etiri karakteristike koje se pripisuju hri??anskoj Crkvi ? ?jedna, sveta, saborna i apostolska Crkva“ . Ova obele?ja se odnose na ?etiri su?tinska aspekta Crkve:

Na ova obele?ja se pozivaju mnoge hri??anske denominacije , jer ona poti?u iz Nikejskog simbola vere .

Odnos crkve i dr?ave [ uredi | uredi kod ]

Po?to je crkva tokom svog postojanja pretendovala na vlast nad ljudima koji joj pripadaju (i ?esto je imala), pitanje odnosa crkve i sve?tenstva sa dr?avnim vlastima bio je uzrok mnogih sporova i, ?esto, ratova .

Tokom srednjeg veka postojala su dva osnovna tipa odnosa između crkve i svetovne vlasti:

  • Primat dr?avne vlasti nad crkvenom ( cezaropapizam ), koji je postojao u Vizantiji , gde je poglavar svetovne vlasti ( car ) fakti?ki bio poglavar crkve ( papa ): on je imenovao crkvenog poglavara, carigradskog patrijarha . Carevi su se ?esto me?ali u dogmatske sporove, reguli?u?i dogmu i rituale ediktima i zakonima . Takva situacija je postojala u Isto?nom rimskom carstvu iz vremena prvih vaseljenskih sabora (po?ev?i od borbe protiv arijanstva ), tokom kojih su crkvena lica apelovala na cara u re?avanju dogmatskih , obrednih i crkvenih pitanja. Kona?no, takva odredba je bila sadr?ana u Kodeksu i Novelama cara Justinijana , koji je rekao da je ?izvor sveg bogatstva crkve velikodu?nost cara“.
  • Primat crkvene vlasti nad dr?avnom ( papocezarizam ), je po?eo da se formira na teritoriji Zapadnog rimskog carstva posle njegove propasti. Ovu ideju je prvi put formulisao episkop hiponski Avgustin u svom delu O dr?avi Bo?joj : osnovna ideja ovog rada, koji je napisan nakon zauzimanja Rima od strane Gota i inspirisan tim događajem, jeste zamena dr?avnog jedinstva Rimskog carstva duhovnim jedinstvom pod vođstvom Crkve. Kona?no, ova teza se pojavila u pismu pape Gelasija I caru Anastasiju I , koje je dobilo naziv po svom po?etku Duo sunt . U tom pismu papa je upravo istakao da postoje dve vlasti: svetovna i duhovna, i da duhovna vlast ima ve?u te?inu.

Ova dva tipa odnosa su na?la svoju pravnu formulaciju u dva oblika: tzv. simfonija i konkordat . Simfonija je prvi put bila formulisana u 6. veku u ?estoj Justinijanovoj noveli. Konkordat se prvi put spominje u 12. veku (Vormski konkordat).

Tokom novog veka javlja se novi odnos:

  • odvojenost crkve i dr?ave ( sekularizam ), koji je postao preovlađuju?i u savremenim demokratskim dru?tvima.

Savremena obilje?ja [ uredi | uredi kod ]

Aja Sofija , nekada najve?a hri??anska bogomolja, potom d?amija pa muzej.

Nema?ki teolog i socijalni filozof Ernst Trel? je naveo slede?e karakteristike crkve:

  1. pripadnost crkvi je zasnovana na rođenju ili kr?tenju ;
  2. crkva je inkluzivna, otvorena za sve koji ?ele da joj pristupe;
  3. crkva te?i univerzalizmu, to jest da joj pristupi ?to ve?i broj ljudi;
  4. u crkvi postoji hijerarhija i birokratski aparat;
  5. spasenje se zadobija putem bo?anske milosti, a milost se prenosi putem sakramenata;
  6. sve?tenici su posebno rukopolo?eni za obavljanje sakramenata;
  7. crkva nastoji da se prilagodi ?iroj dru?tvenoj zajednici ;
  8. izvorno otkrovenje nije jedini kriterijum istine ;
  9. crkveni obred je formalan, sledi određenu proceduru.

Izvori [ uredi | uredi kod ]

  1. ↑ Liddell and Scott:?κκλησ?α
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Elejn Pejgels - Gnosti?ka evanđelja (scribd)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Erich Fromm, Dogma o Kristu (scribd)
  4. ↑ Religije sveta: budizam, hri??anstvo, islam
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 ??ован Зизи?улас, ?елинизам и хриш?анство” . Arhivirano iz originala na datum 2018-03-04 . Pristupljeno 2013-03-28 .  
  6. ↑ Hans von Schubert, Grundzuge der Kirchengeschichte (Osnovne povijesti Crkve), Tubingen, 1904 .
  7. ↑ 7,0 7,1 Tomislav J. ?agi-Buni? - Povijest kr??anske literature (svezak I) (scribd)
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Bart Ehrman - Isus to nije rekao (scribd)
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 ?Silvija Federi?i, ?ene i jeres” . Arhivirano iz originala na datum 2013-03-29 . Pristupljeno 2013-02-27 .  
  10. ↑ Ignatius, Poslanica Smirnjanima 8.1?2.
  11. ↑ Ignatius, Poslanica Smirnjanima 8.2.
  12. ↑ Ignatius, Poslanica Tralijcima 3.1.
  13. ↑ Irenaeus, AH 4.33.8.
  14. ↑ Irenaeus, AH 3.4.1.
  15. ↑ Irenaeus, AH 3.15.2.
  16. ↑ Irenaeus, Adv. haer. 4, 33, 7
  17. ↑ Irenaeus, Adv. haer. 5, 20, 2
  18. ↑ Tertullian, DE PRAESCR. 44.
  19. ↑ Tertullian, De Pudicitia 21.
  20. ↑ Petrova apokalipsa 70.24?71.4, u: NHL 340.
  21. ↑ Petrova apokalipsa 71.20?21, u: NHL 340.
  22. ↑ Petrova apokalipsa 79.1?4, u: NHL 343.
  23. ↑ Druga rasprava velikog Seta 67.32?68.9, u: NHL 337.
  24. ↑ Druga rasprava velikog Seta 67.2?5, u: NHL 336.
  25. ↑ Druga rasprava velikog Seta 70.9, u: NHL 338.
  26. ↑ Svedo?anstvo istine 73.18?22, u: NHL 415.
  27. ↑ Svedo?anstvo istine 69.18, u: NHL 414.
  28. ↑ Svedo?anstvo istine 44.30?45.4, u: NHL 411.
  29. ↑ Svedo?anstvo istine 69.22?24, u: NHL 414.
  30. ↑ Ibid., 34.20?23, u: NHL 283.
  31. ↑ Ibid., 33.4?34.9, u: NHL 282.
  32. ↑ Ibid., 33.16?17, u NHL 282.
  33. ↑ Ibid., 32.30?33.3, u: NHL 282.
  34. ↑ Ibid., 32.30?32, u: NHL 282.
  35. ↑ Ibid., 27.6?15, u: NHL 280.
  36. ↑ Clemens Alexandrinus, EXCERPTA 4.1.
  37. ↑ Ibid., 41.2.
  38. ↑ Ibid., 24.1?2.
  39. ↑ Heracleon, Frag. 37?38, u: Origen, COMM. JO. 13.51?13.53.
  40. ↑ Irenaeus, AH 1.8.3?4.
  41. ↑ Heracleon, Frag. 13, u: Origen, COMM. JO. 10.33.
  42. ↑ Za anlalizu videti: E. Pagels, The Johannine Gospel in Gnostic Exegesis (Nashville, 1973), 66?74.

Vidi jo? [ uredi | uredi kod ]

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Hri??anska_crkva&oldid=41560847