Fulda
Katedrala sv. Spasa (Dom St. Salvator)
Grb
Koordinate : 50°33′N 9°40′E  /  50.550°N 9.667°E  / 50.550; 9.667
Dr?ava	Njema?ka
Pokrajina (Bundeslander)	Hessen
Administrativno podru?je (Regierungsbezirk)	Kassel
Okrug (Landkreis)	Fulda
Stadtteil	Bernhards, Besges, Bronnzell (sa Ziegelom), Dietershan, Edelzell, Glaserzell, Haimbach, Harmerz, Istergiesel, Johannesberg, Kammerzell, Kohlhaus, Lehnerz, Ludermund, Maberzell (mit Tratzhof), Malkes, Mittelrode, Niederrode, Niesig, Oberrode, Rodges, Sickels, Zell, Zirkenbach
Vlast
-  Gradona?elnik	Gerhard Moller ( CDU )
Povr?ina
-  Ukupna	104,04 km²
Visina	261
Stanovni?tvo ( 2005 .)
-  Grad	64 590 [1]
-  Gusto?a	1028 km²
Po?tanski broj	36001?36043
Pozivni broj	0661
Slu?bena stranica www.fulda
Karta
Fulda

Fulda je grad od 64 590 stanovnika ^[1] u njema?koj pokrajini Hessen , na rijeci Fuldi . Grad je administrativno sjedi?te istoimenog administrativnog okruga kreis Fulda .

Razvoj Fulde neraskidivo je vezan uz benediktinsku Opatiju Fulda (Kloster Fulda), koju je osnovao sv. Sturm (Sturmius ) - 744. , u?enik sv. Bonifacija , pokr?tavatelja germanskih pleme]]na. Opatija Fulda je bila izuzetno va?na u tom vremenu ranog kr??anstva , jer je slu?ila kao rasadnik misionara koji su kasnije pratili vojske Karla Velikog i na taj na?in pokrstili poganske Sase .

Po?etnu donaciju za izgradnju samostana dao je sin Karla Martela - Karloman . Ta podr?ka, kao i ona majordoma dvora, koju su kasnije preuzeli na sebe pipinski i karolin?ki vladari, bila je neobi?no va?na za uspjeh misije sv. Bonifacija. Uz to je Opatija Fulda dobijala donacije i u?ivala podr?ku mnogih vode?ih porodica karolin?kog svijeta. Sv. Sturm, koji je bio opat samostana najvjerojatnije od 747. do 779. , dobivao je velike donacije od brojnih feudalaca od Bavarske do Alsacea . Te su donacije pomogle Opatiji Fulda da osnuje sestrinske samostane u Johannesbergu i Petersbergu u neposrednoj blizini Fulde (danas su to zapravo dijelovi grada Fulde).

Nakon njegove mu?eni?ke smrti kod Fri?ana , relikvije sv. Bonifacija donijete su u Fuldu. Zbog slave koju je u?ivao, va?nost Opatije je porasla, a time i njezini prihodi, tako da je uprava opatije i nadalje osnivala sestrinske samostane ?ak i u vrlo udaljenim krajevima, na primjer u Hamelnu ( Donja Saska ). Sv Lullus, jedan od sljedbenika sv. Bonifacija je kao nadbiskup Mainza poku?ao podvrgnuti Opatiju Fulda pod vlast svoje nadbiskupije, ali nije uspio u svojoj namjeri. Zbog toga je osnovao samostan Hersfeld u neposrednoj blizini, kako bi ograni?io utjecaj Fulde.

Od samog osnivanja Opatija Fulda, sa svojim posjedima, imala je ekluzivni status, i bila podlo?na jedino rimsko-njema?kom caru i Vatikanu . Fulda je postala sjedi?te biskupije 1752 . godine, a opati samostana time su dobili dodatnu titulu kneza - biskupa . Oni su vladali Fuldom i okolicom (biskupijom) sve do 1802 . godine, kad ih je Napoleon razvlastio.

Od samog po?etka protureformacije Fulda je dobila posebno zna?ajnu ulogu, kao jedan od njema?kih katoli?kih centara borbe protiv luteranske reformacije . Zbog tog je 1734 . osnovan univerzitet (Adolphs-Universitat Fulda) za vrijeme vladavine kneza opata Adolpha von Dalberga. Univezitet je egzistirao 71 godinu, kroz njega je pro?lo oko 4 100 studenata, koji su studirali na jednom od njegova ?etiri fakulteta: teolo?kom , filozofskom , medicinskom i pravnom , u baroknoj zgradi koju je od 1731 - 1734 izgradio Andreas Gallasini. Grad je do?ivio i vanjski redizajn i potpuno je barokiziran u 18. vijeku , zbog tog danas nosi u njema?koj epitet baroknog grada , poput hrvatskog Vara?dina . Gradska katedrala je barokizirana od 1704 . do 1712 . po nacrtima arhitekta Johanna Dientzenhofera , on je izgradio i biskupski dvorac Stadtschloss ( 1707 .- 1712 . ^[2] U istom stilu izgrađena je i ?upna crkva St. Blasius, između 1771 .- 1785 . godine.

Za vladavine kneza-biskupa Heinricha von Bibra - 1764 . osnovana je manufaktura porculana , ali je ubrzo nakon njegove smrti 1789 . godine zatvorena za njegova nasljednika Adalberta von Harstalla. Zbog svoje kvalitete, ali i malobrojnih o?uvanih primjeraka, porculan ove manufakture je izuzetno cijenjen kod kolekcionara.

Od 1927 . grad je dobio autonomiju (kreisfreie Stadt). Na saveznim izborima za njema?ki parlament - Reichstag, u martu 1933 . hitlerovi Nacionalsocijalisti (NSDAP) nisu uspjeli dobiti vi?e od ?etvrtine glasova u Fuldi, ali su uz neodlu?no Gradsko vije?e, radili ?to su htjeli. Tako su u svojoj akciji glajh?altovanja 1933 , uni?tili gradsku dioni?arsku arhivu i ?tampariju. A za Kristalne no?i 9. novembra 1938 ., poru?ili su ?idovsko groblje i zapalili sinagogu u tada?njem ?idovskom kvartu. ^[3] Sljede?i dan, pohod smeđeko?ulja?a se nastavio uni?tavanjem brojnih ?idovskih trgovina i domova. Od 1100 ?idova, koliko ih je ?ivjelo tada u Fuldi (od tada?njih 31 000 stanovnika) do maja 1939 . ostalo ih je samo 415. ^[3]

Od 1941 . uslijedile su deportacije preostalih ?idova tako da je do 1942 . ukupno 243 stanovnika poslano u konclogore . ^[3] Za Drugog svjetskog rata Fulda je u nekoliko navrata bila meta savezni?kih aviona. Najte?i napadi zbili su se 11. i 12. septembra 1944 . i 27. decembra 1944., kad je poru?ena tre?ina grada, i poginulo 1 595 stanovnika, uz velik broj ranjenih i nestalih.

Fulda je na izuzetno va?nom strate?kom putu, preko kojeg su uvijek i?le invazije istok-zapad. Preko Fulde je i?ao i napoleonov pohod na istok, a i mnogi drugi. Za vrijeme Hladnog rata , granica između Isto?ne i Zapadne Njema?ke protezala se 20 kilometara isto?no od Fulde, tako da su s obje strane granice bile koncentrirane velike vojne snage ( sovjetske te ameri?ke i njema?ke snage). Ameri?ka vojska dr?ala je u Fuldi isprva 14., a nakon toga 11. oklopno-konji?ki puk koji je trebao svojim tenkovima i helikopterima primiti na sebe prvi udar eventualnog tenkovskog napada iz Isto?ne Njema?ke u ime ameri?kog V. korpusa i omogu?iti mu daljnju borbu.

Do kraja 19. vijeka Fulda je bila trgova?ko sredi?te poljoprivrednog kraja, sa brojnim obrtnicima koji su proizvodili i bojali tkanine, svije?e, guda?ke instrumente. Krajem 19. vijeka u Fuldi su se 9 put godi?nje odr?avali sto?ni sajmovi, a tjedno po jedan svinjogojski.

S po?etkom industrijalizacije krajem 19. vijeka, otpo?ele su raditi prve tvornice u Fuldi, Adam Gies je 1899 . izgradio tvornicu svije?a - Wachsindustrie Fulda Adam Gies , a Valentin Mehler 1887 . tekstilnu tvornicu, tad su izgrađeni i prvi pogoni za obradu metala.

Jo? i danas je Fulda, sjedi?te tekstilne industrije, i danas posluje firma Mehler AG i velika kompanija Wirth Gruppe , koja ima u Fuldi dvije velike tvornice FilzFabrik Fulda i Dura Tufting (tepisi). Veliki poslodavac u gradu i regiji je pozata firma Fulda Reifen (nekada?nji Gummiwerke Fulda), u Fuldi rade i par poduze?a za proizvodnju ?ive?nih namirnica i tvornica EDAG koja proizvodi automobilske karoserije i njihove dijelove i tvornica Eika koja proizvodi svije?e.

S druge strane ne ide u Fuldi ba? sve bajno, veliki medicinski koncern Fresenius preselio je svoje sjedi?te iz Fulde u Berlin , po?etkom 2007 . I kompanija Adecco je preselila svoje njema?ko sredi?te iz Fulde u decembru 2006 . u Dusseldorf .

•   Italija Como , (1960.)
•   Francuska Arles , (1964.)
•   Rusija Sergijev Posad , (1991.)
•   SAD Wilmington , (1997.)
•   ?e?ka Litomerice , (2001.)

• Adam iz Fulde , kompozitor (oko 1445. -1505.)
• Karl Ferdinand Braun , fizi?ar, nobelovac (1850.-1918.)
• Gereon Goldmann , franjevac (1916.-2003.)
• Sebastian Kehl , nogometa?
• Franz Kaspar Lieblein , botani?ar (1744. - 1810.)
• Tobias Sammet , pjeva? i ostali ?lanovi heavy metal sastava Edguy

• Slu?bene stranice grada ( de ) ( en )
• Vodi? po muzejima i kulturnim znamenitostima Fulde ( de )
• Univerzitet Fulda (University of Applied Science) ( de )