Za istoimenog vojskovođu s kraja 6. i po?etka 7. vijeka, vidite ?lanak Filipik (general) .

Filipik ( gr? : Φιλιππικο?, umro 20. januara 714 . ili 715 . godine), poznat i kao Filipik Vardan , je bio vizantijski car od 711 . do 713 . godine.

Filipik je bio rođen kao Vardan u maloazijskom gradu Pergamu . Otac mu je bio aristokrata patrikije Ni?ifor, a ?itava porodica je najverovatnije bila jermenskog porekla. Car Tiberije III Apsimar je 702/3. prognao Vardana na ostrvo Kefaloniju u Jonskom moru , ali mu je Justinijan II Rinotmet po povratku na presto 705 . dozvolio povratak.

Krajem 710 . ili po?etkom 711 . protiv Justinijanove vlade se pobunio krimski grad Herson . Car je poslao flotu koja ne samo nije suzbila pobunu ve? se pridru?ila poobunjenicima koji su sada u?ivali i podr?ku hazarskog kagana. Za protivcara je izvikan upravo Vardan koji je sada dobio novo, vladarsko ime Filipik . Flota je zatim otplovila nazad u prestonicu Konstantinopolj i Justinijan II i njegova porodica su pobijeni ?ime je uga?ena Iraklijeva dinastija . Filipik Vardan je tako uspeo da se nametne za novog cara.

Najzna?ajniji potez njegove vladavine bio je poku?aj povratka monotelitskom u?enju koji je jo? ?esti vaseljenski sabor osudio kao jeres. Filipik je prvo smenio carigradskog patrijarha Kira (705?711) i imenovao na njegovo mesto Jovana IV (711?715). Car je potom sazvao sinod koji je osudio odluke ?estog vaseljenskog sabora i rehabilitovao jednog od utemeljiva?a monotelitizma patrijarha Sergija I. Razni natpisi i predstave ?estog vaseljenskog sabora su uklonjeni iz carske palate i iz ?itave prestonice. Ovakva politika je izazvala sukob sa rimskim papstvom koje se pojavilo kao branitelj nikejsko-carigradskog simbola vere nasuprot Filipikovom monotelitizmu. Papa je zatim odbio da prihvati Filipika za legitimnog vladara tako da se njegovo ime ne pojavljuje ni na novcu koji je kovan u Rimu ni na papskim ispravama.

Međutim, Filipikovu vladu nisu okon?ala verska previranja ve? vojna slabost koju je carstvo pokazivalo na oba fronta. Na istoku, muslimanski Arapi su 712. zauzeli pograni?ni grad Amaseju, a 713 . su oplja?kali Antiohiju u Pisidiji. Na zapadu, vojni porazi su delovali jo? ubedljivije po?to je stari Justinijanov saveznik, bugarski kan Tervel po?eo, kao vid odmazde za uklanjanje beznosog cara, da plja?ka Trakiju. Bugari su pusto?ili i u okolini Carigrada gde su popalili imanja imu?nih stanovnika prestonice. U nedostatku pravog otpora lokalne carske vojske, Filipik je u pomo? pozvao vojsku iz maloazijske teme Opsikion. Nova pobuna vojske iz Opsikiona je 3. juna 713 . svrgla i oslepela Filipika i na vlast dovela poglavara carske kancelarije Artemija koji je vladao kao Anastasije II .

Filipikova politika zastupanja monotelitizma kao zvani?nog u?enja je do?ivela neuspeh po?to je Anastasije odmah poni?tio njegove mere. Nakon ?to je ostao bez krune, Filipik Vardan je po?iveo do 20. januara 714 . ili 715 . godine. Sahranjen je u Dalmacijevom manastiru gde su pre njega bili konfinirani i Justinijan II Rinotmet i Leontije . U vizantijskoj tradiciji 8. veka ostao je zapam?en kao car koji je podigao sebi obojenu statuu. Ukoliko je ovaj podatak verodostojan, Filipik Vardan je bio poslednji vizantijski vladar koji je uop?te imao zvani?ni carski portret u vidu statue.

• G. Ostrogorski , Istorija Vizantije , Beograd 1997 (vi?e izdanja), 162-3.
• The Oxford Dictionary of Byzantium , I?III, ed. A.P. Kazdhan, New York, Oxford, 1991, 1654.

Filipik na Wikimedijinoj ostavi