Alexandru Ioan Cuza
Portret Alexandru Ioana Cuza
domnitor Ujedinjenih kne?evina Moldavije i Vla?ke
Vladavina	5. februar 1862 . do 22. februar 1866 .
Nasljednik	Carol I
knez Kne?evine Moldavije
Vladavina	24. januar 1859 . - 5. februar 1862
Prethodnik	Grigore Alexandru Ghica
knez Kne?evine Vla?ke
Vladavina	22. januar 1859 . - 5. februar 1862 .
Prethodnik	Barbu ?tirbei
Supruga	Elena Cuza
Djeca	Sa?a Cuza, Dimitrie Cuza
Otac	Ioan Cuza
Majka	Sultana Cuza
Rođenje	20. mart 1820 . Hu?i ( Kne?evina Moldavija )
Smrt	15. maj 1873 . Heidelberg ( Njema?ko Carstvo )

Alexandru Ioan Cuza ili samo Alexandru Ioan I ( Hu?i , 20. mart 1820 . - Heidelberg , 15. maj 1873 .), bio je prvi knez (domnitor) Ujedinjenih kne?evina Moldavije i Vla?ke , arhitekt agrarne reforme i emancipacije seljaka. ^[1]

Biografija [ uredi | uredi kod ]

Alexandru Ioan Cuza rođen je u staroj moldavskoj bojarskoj porodici. ?kolovao se u Paviji , Bologni i Parizu . ^[1]

Nakon studija vratio u rodnu Kne?evinu Moldaviju , koja je tad bila formalno osmanski vazal , ali de facto ruska marioneta . Cuza se pridru?io protestima protiv takvog stanja za nemirne 1948 . i stekao ugled borca za nacionalnu stvar. Ubrzo je stekao ?in pukovnika , i postao zastupnik u moldavskoj skup?tini . ^[1] Pobjedio je na izborima za novoga moldavskog kneza odr?anim u u januaru 1859 ., a odmah nakon toga i na izborima za novog kneza Kne?evine Vla?ke . Na taj na?in je Cuza ujedinio te dvije kne?evine, na op?e iznenađenje tada?njih velesila, koje su smatrale da Kne?evina Moldavija i Kne?evina Vla?ka , trebaju dobiti ve?u autonomiju , ali da trebaju ostati odvojene. ^[1]

Cuzi je na ruku mu je i?ao i poraz Carske Rusije u Krimskom ratu od strane alianse u kojoj su bili Velika Britanija , Francuska i Osmansko Carstvo , jer su se nakon njega kne?evine oslobodile ruskog utjecaja. Ioan Cuza je 1861 . najavio i formalno ujedinjenje tih dviju kne?evina, koje je progla?eno 5. februara 1862 .

Tokom svoje vladavine oslanjao se na selja?tvo, koje je u to vrijeme ?inilo ve?inu stanovnika zemlje. Zbog tog je 1863 . proveo djelomi?nu agrarnu reformu , oduzev?i manastirima velike posjede, a sljede?e godine u augustu 1864 . tu zemlju podjelio seljacima. Nijih je i oslobodio radne obaveze i pla?anja crkvene desetine. ^[1] Time je smanjio ulogu pravoslavnog klera u ?ivotu zemlje i doprinio sekularizaciji dru?tva.

Cuza je ?elio i unaprijediti ?kolstvo, uvođenjem besplatnog obaveznog osnovnog ?kolovanja, i osnivanjem ve?eg broja ?kola svih razina i osigurati stipendije za siroma?nu nadarenu djecu. Proveo je reformu izbornog zakona i pravosuđa, izradio novi ustav 1864 . koji mu je trebao osigurati ve?i autoritet. ^[1] Sve promjene izveo je na svoju ruku - ne zatra?iv?i dopu?tenje od svog nominalnog suverena osmanskog sultana , ali i bez konzultacija sa ostalim politi?kim mo?nicima, pa mu takva autoritativna politika donijela i dosta neprijatelja naro?ito iz tabora konzervativaca i liberala koji su ga 1866 . natjerali na abdikaciju , nakon koje je oti?ao u emigraciju. ^[1]

Nakon njega su Habsburgovci su uspjeli inastalirati za njegovog nasljednika svog favorita - princa Karla iz dinastije Hohenzollern-Sigmaringen - kasnijeg kralja Carola I .

Izvori [ uredi | uredi kod ]

Vanjske veze [ uredi | uredi kod ]

Alexandru Ioan Cuza na Wikimedijinoj ostavi

• Alexandru Ioan Cuza na portalu Encyclopædia Britannica ( en )