Albanofobija u Srbiji

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Pozdrav sa srpskog primorja ( Dra? ), srpski propagandni poster iz 1914 .

Albanofobija , odnosno anti-albanska ose?anja, su ?iroko rasprostranjena u Srbiji . Mr?nja prema Albancima je naj?e??e povezana sa srpsko-albanskim sukobom .

Albanofobija se ogleda u negativnim stereotipima , predrasudama i diskriminaciji prema pripadnicima albanskog naroda. Albanofobija mo?e poprimiti i oblik rasizma ukoliko je povezana sa verovanjem da su Albanci neka vrsta ni?e rase. [1] [2] Po nekima, anti-albanska ose?anja se ogledaju i u kori??enju naziva ?iptari , slovenizovanog oblika albanskog etnonima Shqiptar, koji se usled negativne konotacije u srpskom jeziku smatra uvredljivim. [3] [4]

Tokom istorije, mnogi srpski intelektualci su predlagali razne anti-albanske projekte, između ostalih: Jovan Cviji? , Vaso ?ubrilovi? , Ivo Andri? i drugi. [5] Srpski pisac i analiti?ar Mirko đorđevi? zaklju?uje: " Pravljeno je stotine memoranduma, planova za re?enje kosovskog pitanja. Kad prelistate ta re?enja, bila ona komunisti?ka, dr?avna ili crkvena, lako ?ete primetiti da su svi ti planovi bili - re?iti kosovsko pitanje tako da Albanaca tamo nema ." [6]

Istorijat

Kne?evina Srbija

Glavni ?lanak: Iseljenje muhad?ira iz Srbije
Vladan đorđevi? , srpski dr?avnik, je Albance smatrao ni?om rasom. [7] [8] [9]

Po?eci anti-albanske propagande u Srbiji datiraju sa kraja 19. veka i vezani su za pretenzije srpske dr?ave na teritorije Otomanskog carstva naseljene Albancima . [7] Nakon srpsko-turskog rata i teritorijalnih pro?irenja Kne?evine Srbije 1878 . godine, dolazi do masovnih prisilnih iseljenja Albanaca iz novopripojenih krajeva (prvenstveno iz Topli?kog okruga , nekada delimi?no naseljenog Albancima) i spaljivanja albanskih sela i gradskih ?etvrti. [10] Iako su se mnogi srpski uglednici tada protivili izgonu albanskog stanovni?tva [11] , predsednik srpske vlade Milan Piro?anac je povodom toga izjavio: “ako bismo ih ostavili ovde, zadali bi nam nevolje”. [12]

Dalji rast antialbanskih ose?anja povezan je sa spoljnopoliti?kim pretenzijama Kne?evina Srbija zacrtanim u Na?ertaniju , na oblasti Kosova , zapadne Makedonije i severne Albanije , od kojih su neke bile naseljene prete?no albanskim muslimanskim ?ivljem. [7] Srpski autori prikazuju Albance kao nasilnike i uzurpatore, potenciraju?i njihove zlo?ine nad Srbima tokom Otomanskog perioda. [13] Oni albansko stanovni?tvo u Novopazarskom Sand?aku , Kosovu i Makedoniji predstavljaju kao pustonosnu reku koja se izlila iz svoga korita i koju ?e Srbija vratiti u granice tzv. "prave Arbanije". [13]

Kraljevina Srbija

Glavni ?lanak: Srpska okupacija Albanije
Jovan Cviji? , srpski akademik, je zagovarao izlazak Kraljevine Srbije na more preko teritorija Otomanskog Carstva naseljenih Albancima, dana?nje Albanije.

Po?etkom 20. veka albanofobija u Srbiji je po?ela veoma da narasta, usko povezana sa spoljno-politi?kim ciljem Kraljevine Srbije da izađe na Jadransko more (luka Dra? ) preko albanskih oblasti. [8] [14] Argumente o izlasku Srbije na more preko Albanije u to vreme su zastupali mnogi srpski politi?ari i intelektualci. [15] Ugledni srpski nau?nik Jovan Cviji? je branio pravo Srbije na severnu Albaniju uprkos nesrpskom stanovni?tvu tih oblasti:

...Srbija mora zbog svoje ekonomske samostalnosti dobiti pristup na Jadransko more i jedan deo arbanaske obale: bilo zauzimanjem teritorija bilo dobijanjem ekonomskih i komunikacionih prava na tu oblast. To zna?i, dakle, zauzimanje istina jedne etnografski strane oblasti, ali takve koja se mora zauzeti zbog osobito va?nih privrednih interesa, upravo zbog ?ivotne potrebe. [16]

?  Jovan Cviji?

Cviji? je opisivao kosovske i severne Albance kao me?ance, poarbana?ene Srbe, odnosno prikrivene Srbe, koji su samo mimikrijom opona?ali prave Albance, ?ime je relatizovao njihovu etni?ku prednost i podupirao pretenzije srpske dr?ave na njihove oblasti. [16] [17] Između 1906 . i 1918 . je izradio seriju mapa kojima su pravdane rastu?e srpske pretenzije na ju?ne oblasti. [18] Cviji?eve etnografske mape objavljene 1906 , 1909 i 1913 . godine međusobno se razlikuju i pratile su spoljno-politi?ke potrebe srpske dr?ave. [19] Na mapi iz 1909 . zna?ajno je smanjeno prisustvo Albanaca na Kosovu i zapadnoj Makedoniji u odnosu na prethodnu iz 1906 . Na mapi iz 1913 . prisustvo Albanaca je “dramati?no redukovano”, ?ak i u Severnoj Albaniji. [19]

Srpska propaganda je kontinuirano dehumanizovala Albance, prikazuju?i ih nesposobnima da upravljaju sami sobom, odnosno prikazuju?i ih kao divlji element koji treba biti iskorenjen. [7] U ?irenju predrasuda prema Albancima prednja?io je dr. Vladan đorđevi? (1844?1930), tada?nji predsednik srpske vlade. [7] On je prikazivao Albance kao divljake koji nemaju istoriju, kao "evropske crvenoko?ce" [8] "koji spavaju u drve?u za koje su prika?eni repovima". [7] On je predlagao Evropi da ne propusti priliku da “podeli ove nedisciplinovane ljude između Srbije, Gr?ke i Crne Gore”. [20] Vlada Kraljevine Srbije je stajala na gledi?tu da Albanci uop?te nisu narod, ve? izdeljena i međusobno zakrvljena plemena, bez zajedni?kog jezika, pisma i vere. [21] Smatralo se da bi tek kolonizatorskim uticajima, odnosno uklju?enjem Albanaca i njihovih teritorija u srpsku dr?avu, bilo omogu?eno njihovo obu?avanje za civilizovan ?ivot. [8] Srpska ?tampa je ?irila stereotipe o Albancima kao o "divljacima" nesposobnim za samostalan dr?avni ?ivot. [22] ?ak i mnogi srpski nau?nici su, pre nastanka nezavisne Albanije 1912 . godine, poku?avali da doka?u nesposobnost Albanaca za stvaranje sopstvene dr?ave, tvrde?i da albanska plemena nemaju potrebu za dr?avom ni sposobnost da se konstitui?u u naciju te im je stoga potrebno tutorstvo. [8] Opet, istaknuti srpski socijaldemokrata Dimitrije Tucovi? u svojoj knjizi Srbija i Arbanija kriti?ki napada ovakvo gledi?te srpskih politi?ara:

Balkanicus ( Stojan Proti? ) i D-r Vladan ( Vladan đorđevi? ) napisali su po jednu ?itavu knjigu sa o?itom ?eljom da smo?de ovaj bedni arbanski narod i da doka?u njegovu nesposobnost za kulturan i nacionalan ?ivot. [...] U cilju da doka?u da taj narod kao rasa nema smisla za kulturan i samostalan ?ivot, oni sve ono ?to u primitivnosti toga naroda postoji predstavljaju ne kao izraz istorijskoga stupnja na kome se on nalazi i kroz koji su svi drugi narodi pro?li, ve? kao izraz njegove rasinske nepodobnosti za kulturan razvitak uop?te. [...] Revnost Balkanicus-ova u potcenjivanju arbanskoga naroda kao rase ide dotle da istorijsku ulogu Skender-bega pripisuje njegovu poreklu od Srpkinje Vojislave” [23] .

?  Dimitrije Tucovi?

U osvit Prvog balkanskog rata kralj Petar I Karađorđevi? je 18. oktobra 1912. godine izdao proglas u kome ka?e da ?e njegova armija doneti "slobodu, bratstvo i jednakost" ne samo Srbima ve? i Albancima [24] , nakon ?ega je srpska vojska krenula u osvajanje Albanije , ?ine?i nad albanskim stanovni?tvom brojne zlo?ine . Tucovi? bele?i da je ?ovinisti?ka ?tampa u Srbiji ?mesecima i godinama rasprostirala o arbanaskom narodu tendenciozna mi?ljenja“ [22] , izazivaju?i kod srpskog naroda ?mr?nju prema divljim Arnautima , prikrivaju?i kao guja noge divlja?tva koja je srpska vojska prema njima po?inila “ [25] Nakon prisajedinjenja Kosova Kraljevini Srbiji, Kosovski Albanci su bili suo?eni sa politikom prisilne srbizacije , koja se ogledala u zabrani kori??enja albanskog jezika, pokr?tavanju, kolonizaciji i etni?kom ?i??enju. [26]

Kraljevina Jugoslavija

Glavni ?lanci: Srbizacija , Kolonizacija Kosova i Isterivanje Arnauta

Tokom perioda Kraljevine Jugoslavije, diskriminacija albanskog stanovni?tva je predstavljala zvani?nu politiku dr?ave. Beogradska vlada je raznim merama nastojala da izmeni etni?ku sliku Kosova i Metohije. [27] Hiljade albanskih porodica je nasilno deportovano u Tursku. [28] . Istovremeno, beogradska vlada je vodila opse?an program kolonizacije Kosova, daju?i prednost Srbima, a posebno biv?im vojnicima ili pripadnicima ?etni?kih odreda. [29]

Vaso ?ubrilovi? , srpski akademik, je predlagao masovno Isterivanje Albanaca .

Dr Vaso ?ubrilovi? , srpski akademik i politi?ar, albanska naselja slikovito opisuje kao "klin koji se duboko zario u na?e zemlje." [30] On je 1937 . godine napisao memorandum za Stojadinovi?evu vladu kojim predla?e re?avanje "albanskog problema" totalnim etni?kim ?i??enjem Kosova od Albanaca . [31] ?ubrilovi? smatra da je "imperativna du?nost" dr?ave da ne dopusti da njeno va?no strate?ko zemlji?te u rukama dr?i "nama neprijateljski i strani elemenat". [32] ?ubrilovi? kritikuje dosada?nju neefikasnu srpsku kolonizaciju Kosova i predla?e efikasnije metode fizi?kog izgona albanskog stanovni?tva. [16] On smatra da je osnovna pogre?ka odgovornih ?inilaca bila to ?to su na "nemirnom i krvavom" Balkanu hteli da primene zapadne metode u re?avanju etni?kih problema. Umesto toga, on predla?e re?enje problema na balkanski na?in:

Arnaute je nemogu?e suzbiti samo postupnom kolonizacijom ... Jedini na?in i jedino sredstvo to je brutalna sila jedne organizovane dr?avne vlasti, u ?emu smo mi uvek bili iznad njih. [16]

?  Vaso ?ubrilovi?

?ubrilovi? polazi sa stanovi?ta da je jedini efikasni na?in re?enja albanskog pitanja - "raseljavanje Arnauta u masi". On predla?e niz sredstava pristiska kojima bi do?lo do masovnog iseljavanja. Prvo je stvaranje psihoze, radi ?ega je potrebno na?i agitatore koji ce agitovati za iseljavanje. Takođe je potrebno pridobiti albansko sve?tenstvo i ljude od uticaja, ili novcem ili pretnjama. [16] Drugo sredstvo je pritisak dr?avnog aparata, koji treba do krajnosti da iskoristi zakone, kako bi "?to vi?e zagor?io opstanak Arnauta kod nas". [16] U tom cilju, ?ubrilovi? predla?e jugoslovenskoj vladi: globe, hap?enja, nemilosrdno primenjivanje svih policijskih propisa, ka?njavanje ?verca, se?e ?uma, pu?tanje pasa , gonjenje na kuluk i sva "ona druga sredstva koja je u stanju da iznađe jedna prakti?na policija ". [16] Pored policijskih pritiska, ?ubrilovi? predla?e i privredne: ne priznavanje starih tapija, obustavljanje rada na katastru, nemilosrdno uterivanje poreza i svih javnih i privatnih dugova, oduzimanje dr?avnih ispa?a, op?tinskih ispa?a, ukidanje koncesija, poslovnih dozvola za kafane, trgovine, zanate, oduzimanje monopolskih dozvola, isterivanje iz dr?avne, privatne i samoupravne slu?be, itd. [16] Od sanitetskih mera predla?e slede?e: prisilno izvr?enje svih propisa po ku?ama, ru?enje zidova i velikih plotova oko ku?a, stroga primena veterinarskih mera koja ?e ometati izvođenje stoke na pijace, itd. Dr. ?ubrilovi? takođe predla?e i verski pritisak u vidu kr?enja groblja, zabrane mnogo?enstva itd. [16] Pored dr?avnog pritiska, ?ubrilovi? napominje da i "privatna inicijativa" mo?e mnogo u?initi. On predla?e da se kolonistima podeli oru?je i da se na Kosovu zapo?ne ?etni?ka akcija. Dalje zagovara izazivanje sukoba Crnogoraca sa Albancima u Metohiji i lokalnih buna koje bi bile "krvavo ugu?ene najefikasnijim sredstvima". [16] Pored navedenih sredstava pritisaka na stanovni?tvo, ?ubrilovi? predla?e jo? jedno sredstvo "koje je Srbija vrlo prakti?ki upotrebila posle 1878 . godine - tajno paljenje sela i arnautskih ?etvrti po gradovima." [16]

Ivo Andri? , ambasador Kraljevine Jugoslavije u nacisti?koj Nema?koj , januara 1939 . godine na zahtev Milana Stojadinovi?a izradio je projekat podele Albanije između Jugoslavije i Italije, prema kojem je Srbija trebalo da dobije Severnu Albaniju i luku Dra? . [33] Andri?ev elaborat, koji nosi datum 30. I. 1939. godine, je sa?injen kao slu?beni "podsetnik" o albanskom pitanju za internu upotrebu u Ministarstvu inostranih poslova. [34]

Podelom Arbanije nestalo bi privla?nog centra za arbanasku manjinu na Kosovu, koja bi se, u novoj situaciji, lak?e asimilovala . Mi bi eventualno dobili jos 200.000-300.000 Arbanasa, ali su oni ve?inom katolici ?iji odnos sa Arbanasima muslimanima nikad nije bio dobar. Pitanje iseljavanja Arbanasa muslimana u Tursku takođe bi se izvelo pod novim okolnostima, jer ne bi bilo nikakve ja?e akcije da se to spre?ava. [35]

?  Ivo Andri?

Gotovo istovremeno sa Andri?evim, 3. februara 1939. se pojavljuje jo? jedan projekat o okupaciji i podeli Albanije, podnesen Stojadinovi?evoj vladi. Re? je o projektu Ivana Vukoti?a, takođe visokog ?inovnika Ministarstva inostranih poslova, prema kojem bi Jugoslavija sa Italijom trebalo da podeli Albaniju po liniji Struga - Libra?d - Elbasan - Dra? , ?ime bi Srbija dobila preko 300 km albanske jadranske obale. Vukoti? na kraju referata zaklju?uje da je "bolje italijanski prozor na Balkanu nego albanska ku?a". [36]

Drugi svetski rat

Tokom ratnog perioda, mr?nja između Srba i Albanaca je kulminirala. U izve?taju Komande II ?etni?kog korpusa Dra?i Mihajlovi?u ?etnici izjavljuju da ?e se boriti protiv Turaka i Albanaca do istrebljenja i da mr?nja na Albance i Turke privla?i ?ak i pristalice komunizma. [37] Mnogi ?etnici su nakon amnestije u avgustu 1944 . godine pri?li partizanskim jedinicama, nose?i sa sobom neprijateljski stav prema Albancima. [38]

Neposredno po oslobođenju Beograda, dr. Vasa ?ubrilovi? je 3. novembra 1944 . predstavio novim vlastima svoj novi projekat pod nazivom Manjinski problem u novoj Jugoslaviji , ovoga puta predla?u?i iseljenje svih neslovenskih manjina iz Jugoslavije. ?ubrilovi? najvi?em vojnom i dr?avnom vrhu predla?e ekspatrijaciju nekoliko miliona ljudi, ?to bi, prema njemu, re?ilo problem manjina u Jugoslaviji. [38] On smatra da Demokratska Federativna Jugoslavija mo?e imati mir i prosperitet samo onda, ako bude etni?ki ?ista , i ako re?enjem manjinskog pitanja "jednom za uvek" ukloni uzroke trvenjima između sebe i susednih dr?ava. [10] ?ubrilovi? smatra da su se sve manjinske grupe u Jugoslaviji ( Nemci , Mađari , Albanci , Italijani , Rumuni ) same odrekle svojih građanskih prava istupaju?i "otvoreno neprijateljski prema dr?avi u kojoj ?ive", zbog ?ega ih treba "ukloniti iz na?e dr?ave, jer su to i zaslu?ili". [10]

Prilikom re?avanja manjinskog problema, mi moramo po svaku cenu etni?ki osvojiti Ba?ku , Kosovo i Metohiju , izbacuju?i tom prilikom koju stotinu hiljada Mađara i Arnauta iz na?e dr?ave. [10]

?  Vaso ?ubrilovi?

?ubrilovi? zaklju?uje da su "ovi ratovi najpogodniji za re?avanje tih problema", jer "ono, za?to bi u mirno doba trebale decenije i vekovi, za vreme ratova svr?ava se za koji mesec i koju godinu." Stoga on predla?e da vojska jo? u toku ratnih operacija "planski i nemilosrdno" o?isti od nacionalnih manjina sve ove krajeve, koji bi potom bili naseljeni "nacionalnim elementom". [10] ?ubrilovi? smatra da ?e saveznici odobriti ovu akciju nakon ?to budu ubeđeni da su manjine krive za milionske ?rtve Jugoslovena u Drugom svetskom ratu. [38] Ako potpuno iseljenje ne uspe, Vaso ?ubrilovi? predviđa dotatne mere, kao ?to su: oduzimanje svih prava, otvaranje sabirnih logora, oduzimanje njihove imovine, istrebljenje inteligencije i vi?ih klasa. [38] ?ubrilovic je svestan da je potrebno novca i ljudi od poverenja za taj projekat, ali takođe i organizacija na institucionalnom niovu, zbog ?ega predlo?e osnivanje posebnog ministarstva, ili barem, komesarijata pri Ministarstvu poljoprivrede. [38]

Period SFRJ

Nakon rezolucije infmormbiroa 1948 . godine, Albanci u Jugoslaviji su tretirani kao neprijateljski element i ?pijuni Enver Hod?ine Albanije. [38] Posebno surov odnos prema Albancima imao je Aleksandar Rankovi? , ?ef dr?avne slu?be bezbednosti. [38] [39]

Nakon albanskih demonstracija na Kosovu 1981 . godine, u Srbiji zapo?inje organizovana propaganda o genocidu nad Srbima na Kosovu (fabrikuju se izve?taji o silovanju Srpkinja, iseljavanju Srba i sl). [40] Srpski nacionalisti iseljavanje Srba sa Kosova prikazuju kao rezultat pritiska i uzimaju kao potvrdu da Albanci Srbima ?ine ogromnu nepravdu u sopstvenoj dr?avi. [40] Sredinom 1980ih , govor mr?nje u srpski medijima se koncentri?e na Albance. [41] Uz albansko ime su od sredine 1980-ih kori??ene re?i “genocid”, “zulum”, “razbojni?tvo”, “silovanje”, ?ime je pominjanje Albanaca i u privatnom govoru steklo negativnu konotaciju. [8] 1985 . godine je objavljena Knjiga o Kosovu srpskog istori?ara Dimitrija Bogdanovi?a ?ija je osnovna teza da Albanci sprovode “planski genocid” nad Srbima, a odlikuje je negativni naboj prema Albancima. [8] 1986 . godine je objavljen uticajni Memorandum Srpske akademije nauka i umetnosti , koji Demonstracije Albanaca na Kosovu 1981. godine naziva ?neofa?isti?kom agresijom“ [42] i navodi da se na Kosovu i Metohiji sprovodi ?fizi?ki, politi?ki, pravni i kulturni genocid nad srpskim stanovni?tvom“. [43] Ovaj memorandum, koji prikazuje Albance kao paliku?e, ubice, silovatelje i nekrofile, je ekspertska komisija Ujedinjenih nacija nekoliko godina kasnije ocenila kao ?sredstvo ?irenja anti-albanskih ose?anja“. [44]

Dr?avni mediji, a posebno Radio-televizija Srbije , su 1980-ih namerno sejali dezinformacije o zlodelima nad Srbima na Kosovu, uklju?uju?i silovanja Srpkinja, i vodili su kampanju s ciljem da se ra?iri negativna predstava o Albancima . [45]

Savremeni period

Od 1990-ih godina, zahvaljuju?i propagandi Milo?evi?evog re?ima, Albanci postaju najve?i srpski ?neprijatelji“. [3] [8] Doprinos u ?irenju anti-albanskih ose?anja dala je i Srpska pravoslavna crkva , koja u?estalo koristi uvredljiv termin ?iptari . [46] Pi?u?i o Albancima, crkveni autori uglavnom nagla?avaju njihova zlodela, opisuju?i ih kao silovatelje i nasilnike. [47] [48] [49] [50]

Istra?ivanje javnog mnenja sprovedeno 1998 . u Srbiji je pokazalo da je tre?ina ispitanika za nasilno re?enje ?problema Albanaca“ - 16% ispitanika bilo je za to da se Albanci ?o?iste“, ?izoluju“ u veliki logor ili ?uni?te atomskom bombom“, a ostalih 17% je predlagalo nasilno iseljenje. [51] Tokom 1998. i 1999. godine srpske vlasti su sprovodile kampanju etni?kog ?i??enja Albanaca sa Kosova, poznatu pod nazivom Operacija Potkovica .

Policajci, vojnici i vojne stare?ine su kosovske Albance uporno podvrgavali uvredama, rasnim pogrdama, poni?avaju?im delima, batinama i drugim oblicima fizi?kog zlostavljanja zasnovanim na njihovoj rasnoj, verskoj i politi?koj pripadnosti. [52]

?  Optu?nica protiv srpskih rukovodilaca za ratne zlo?ine na Kosovu

Profesorka istorije na Filozofskom fakultetu u Beogradu Olivera Milosavljevi? napominje da savremeni srpski intelektualci pi?u o Albancima uglavnom u okviru stereotipa o njihovoj ?urođenoj“ mr?nji prema Srbima, koja je proizvod njihovih dominantnih ?osobina“, ?primitivizma“ i ?razbojni?tva“. [8]

Dobrica ?osi? , srpski akademik i biv?i predsednik SRJ, je prema nekim tuma?enjima nazvao Albance moralnim talogom Balkana.

Taj socijalni, politi?ki i moralni talog tribalnog, varvarskog Balkana, uzima za saveznika Ameriku i Evropsku uniju u borbi protiv najdemokratskijeg, najcivilizovanijeg, najprosve?enijeg balkanskog naroda - srpskog naroda. [53]

?  Dobrica ?osi? o Albancima

Inicijativa mladih za ljudska prava , nakon sprovedenog istra?ivanja ?Slika medijskog izve?tavanja o Kosovu u Srbiji“, zaklju?uje da ?tampani mediji o situaciji na Kosovu izve?tavaju pristrasno i nepotpuno, i da govorom mr?nje ja?aju ve? ionako velike predrasude prema Albancima. [54] , [55]

Prema istra?ivanju Strated?ik marketinga iz 2009 . godine, o diskriminaciji i socijalnoj distanci u Srbiji, Albanci su ?dosledno na dnu liste“ u odnosu na druge etni?ke grupe. Naime, tek 39% građana Srbije smatra da bi Albanci mogli sa uspehom da rade posao u?itelja, 34% posao njihovog ?efa, 30% posao predsednika op?tine i 23% posao predsednika vlade. [56]

Generatori mr?nje prema Albancima u Srbiji su i razna ekstremisti?ka udru?enja i navija?ke grupe. Ekstremna mr?nja prema Albancima se javno ispoljava na tribinama fudbalskih stadiona i na skupovima pro- fa?isti?kih organizacija, kao ?to je Ota?astveni pokret Obraz , u vidu parola: ? Ubij, zakolji da ?iptar ne postoji ", ? Srbija Srbima, ?iptarima sekira " i tome sli?no. [57] [58] ? Ubij ?iptara “ kao i ? Ubij Hrvata da ?iptar nema brata “ [59] .

Vidi jo?

Izvori

  1. ↑ Albanci u regionu
  2. ↑ ??iri se akcija protiv govora mr?nje i diskriminacije” . Arhivirano iz originala na datum 2016-03-06 . Pristupljeno 2009-11-11 .  
  3. ↑ 3,0 3,1 Vladimir Arsenijevi?, Na?e crnje [ mrtav link ]
  4. ↑ Jovan ?irilov, Albanac ili ?iptar
  5. ↑ ?Isterivanje Albanaca i kolonizacija Kosova V (Institut za istoriju Kosova, Pri?tina)” . Arhivirano iz originala na datum 2016-03-05 . Pristupljeno 2010-01-11 .  
  6. ↑ ?Za?to se u crkvi ?apu?e, II epizoda” . Arhivirano iz originala na datum 2005-05-25 . Pristupljeno 2009-12-12 .  
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Ivo Banac, The national question in Yugoslavia - origins, history, politics
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 8,8 Olivera Milosavljevi?: Stereotipi srpskih intelektualaca 20. veka o ?nama“ i ?drugima“ [ mrtav link ]
  9. ↑ Akademik ?osi? među repatim Albancima [ mrtav link ]
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Vaso ?ubrilovi?: Manjinski problem u novoj Jugoslaviji
  11. ↑ ?Isterivanje Albanaca i kolonizacija Kosova I (Istorijski institut u Pri?tini)” . Arhivirano iz originala na datum 2008-09-20 . Pristupljeno 2009-11-15 .  
  12. ↑ Jovan Had?ivasiljevi?, Arbanaska liga, Beograd, 1909, str. 13.
  13. ↑ 13,0 13,1 Jovan N. Tomi?, O Arnautima u staroj Srbiji i Sand?aku
  14. ↑ Димитри?е Туцови?, Срби?а и Арбани?а (у Изабрани списи, к?ига II, стр. 56) Просвета, Београд, 1950.
  15. ↑ Dimitrije Bogdanovi?, Knjiga o Kosovu
  16. ↑ 16,00 16,01 16,02 16,03 16,04 16,05 16,06 16,07 16,08 16,09 16,10 ?Međunarodni znanstveni skup "JUGOISTOCNA EUROPA 1918.-1995."” . Arhivirano iz originala na datum 2016-03-05 . Pristupljeno 2009-11-11 .  
  17. ↑ Ben Fowkes, Ethnicity and ethnic conflict in the post-communist world
  18. ↑ Diarmait Mac Giolla Chriost, Language, identity, and conflict
  19. ↑ 19,0 19,1 George W. White, Nationalism and territory: constructing group identity in Southeastern Europe
  20. ↑ đorđe Nikprelevi?: VELIKE SILE I SUSJEDI U MALISORSKOJ KRIZI 1911. GODINE
  21. ↑ D. đorđevi?, Izlazak Srbije na Jadransko more i konferencija ambasadora u Londonu 1912, str. 11-12, Beograd, 1956.
  22. ↑ 22,0 22,1 Dimitrije Tucovi?, Srbija i Arbanija (u Izabrani spisi, knjiga II, str. 56) Prosveta, Beograd, 1950.
  23. ↑ Tucovi? (1914) 1980:17?44
  24. ↑ ?Leo Frojndlih, Albanska golgota” . Arhivirano iz originala na datum 2012-05-31 . Pristupljeno 2010-01-11 .  
  25. ↑ Dimitrije Tucovi?, Srbija i Arbanija (u Izabrani spisi, knjiga II, str. 58-59) Prosveta, Beograd, 1950.
  26. ↑ Izve?taj međunarodne komisije za ispitivanje uzroka i vođenja Balkanskih ratova
  27. ↑ Prva balisti?ka pobuna
  28. ↑ EXPULSIONS OF ALBANIANS AND COLONISATION OF KOSOVA
  29. ↑ Howard Clark, Civil resistance in Kosovo
  30. ↑ V. ?ubrilovi?, Politi?ki uzroci seoba na Balkanu od 1860-1880 god., Glasnik Geografskog dru?tva 16 (1930), 26-49.
  31. ↑ Historical dictionary of Kosova
  32. ↑ ?Ante Beljo, Ideologija Velike Srbije” . Arhivirano iz originala na datum 2016-03-05 . Pristupljeno 2009-11-11 .  
  33. ↑ Dr B. Krizman, Elaborat Ivo Andri?a o Albaniji (1939), ?asopis za suvremenu povjest, br. 2, Zagreb 1977, str. 77-89.
  34. ↑ ?Ivo Andri? o albanskom pitanju” . Arhivirano iz originala na datum 2016-09-21 . Pristupljeno 2009-11-16 .  
  35. ↑ ?Zef Mirdita, Albanci u svjetlosti vanjske politike Srbije” . Arhivirano iz originala na datum 2001-06-25 . Pristupljeno 2009-11-16 .  
  36. ↑ AJ. S. 37/39, Ivan Vukoti?, O Albaniji i interesne sfere
  37. ↑ Arhiv Istorijskog instituta Kosova, microfilms e AMIB, fund of Archives of Chetniks, C-V-17099.
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 38,3 38,4 38,5 38,6 ?Isterivanje Albanaca i kolonizacija Kosova III (Institut za istoriju Kosova, Pri?tina)” . Arhivirano iz originala na datum 2016-03-08 . Pristupljeno 2010-01-11 .  
  39. ↑ Bora ?osi?, Albanci i ja [ mrtav link ]
  40. ↑ 40,0 40,1 ?Andrej Nosov, Nasilna dru?tva u tranziciji” . Arhivirano iz originala na datum 2016-03-05 . Pristupljeno 2010-01-11 .  
  41. ↑ ?Mr Nid?ara Ahmeta?evi?, Rat re?ima i slikama” . Arhivirano iz originala na datum 2014-03-02 . Pristupljeno 2010-01-11 .  
  42. ↑ Memorandum SANU [ mrtav link ]
  43. ↑ Memorandum SANU
  44. ↑ ?Politika stvaranja Velike Srbije (Izve?taj Ujedinjenih nacija)” . Arhivirano iz originala na datum 2012-05-04 . Pristupljeno 2009-11-10 .  
  45. ↑ Po naređenju: ratni zlo?ini na Kosovu (Izve?taj Human Right Watch-a)
  46. ↑ Upotreba termina ?iptari na sajtu SPC
  47. ↑ Decenijsko ?iptarko nasilje i zulum [ mrtav link ]
  48. ↑ ?etvrt veka golgote kosovskih Srba [ mrtav link ]
  49. ↑ Napadi na srpske svetinje i pravoslavne vernike na Kosovu [ mrtav link ]
  50. ↑ Civil resistance in Kosovo, by Howard Clark (str. 17)
  51. ↑ ?SCAN agency survey“ objavljeno u: Minority Rights Group: Draft Report on Minority Rights in Yugoslavia, London 1999.
  52. ↑ Optuznica za ratne zlocine
  53. ↑ ?Boris Tadi? politi?ki amnestira ?osi?a za rasizam” . Arhivirano iz originala na datum 2009-11-17 . Pristupljeno 2009-11-10 .  
  54. ↑ ?Prestati sa govorom mr?nje i prikrivanjem ?injenica o Kosovu” . Arhivirano iz originala na datum 2011-10-08 . Pristupljeno 2010-01-11 .  
  55. ↑ ?Protiv govora mr?nje - za toleranciju” . Arhivirano iz originala na datum 2016-03-26 . Pristupljeno 2009-11-10 .  
  56. ↑ Strated?ik marketing, Javno mnenje o diskriminaciji u Srbiji [ mrtav link ]
  57. ↑ Govor mr?nje: Quo vadis, Srbijo? [ mrtav link ]
  58. ↑ Ubi, zakolji, da ?iptar ne postoji
  59. ↑ Ubij ?iptara

Vanjske veze

O albanofobiji u Srbiji:

Anti-albanski projekti:

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Albanofobija_u_Srbiji&oldid=41560248