Afonso I
Portugalski kralj
Vladavina	6. april 1139 . ? 6. decembar 1185
Krunidba	26. jul 1139 .
Prethodnik	-
Nasljednik	Sancho I
Supruga	Mafalda (Mathilde) Savojska
Djeca
Urraca kraljica Leona , Sancho I , Teresa Portugalska, flandrijska grofica
Dinastija	Burgundijci
Otac	Henrique de Borgonha
Majka	Teresa de Leao
Rođenje	oko 1109 . Guimaraes ili Viseu , Kne?evina Portugal
Smrt	6. decembar 1185 . Coimbra , Kraljevina Portugal

Afonso I kog Portugalci zovu Dom Afonso Henriques Conquistador ili Fundador i Grande ( Guimaraes ili Viseu , oko 1109 / 1111 . ? Coimbra , 6. decembar 1185 ) bio je Portugalski kralj . ^[1] Za vrijeme svoje duge vladavine uspio je osamostaliti Portugal od vazalne vlasti Leona 1139 , tako da je bio prvi portugalski kralj , od 1139 . do 1185 . godine. Udvostru?io je teritorij svog kraljevstva na ra?un Maura , a 1147 . osvojio je Santarem i Lisabon . ^[1]

Afonso je bio sin potugalskog kneza Henriquea de Borgonha (Henrika Burgundskog 1066 ? 1112 ) i Terese de Leao, vanbra?ne k?eri kralja Leona Alfonsa VI Njegov otac uspio se za svoje kratkotrajne vladavine ( 1095 ? 1112 ) odolijeti nasrtajima Maura na svoju malu kne?evinu na sjeveru Portugala. Nakon njegove smrti vlast je preuzela njegova ?ena Teresa, koja se morala suo?iti sa sva neprijatelja Maurima koji su zauzeli sve ju?ne pokrajine i vlastite polusestre Urrace regentice Leona, Kastilje i Galicije, koja joj je ?eljela preuzeti teritorije. Teresa se zbog tog udru?ila sa mo?nim galicijskim grofom Fernandom Perezom de Trabom, za kog se i preudala.

Afonso je 1120 . jo? kao dijete stao na stranu nadbiskupa iz Brage , koji je bio politi?ki neprijatelj njegove majke Terese, zbog braka sa Fernandom Perezom, njemu se kao i ostaloj portugalskoj politi?koj eliti nije se dopadalo zbi?avanje sa ?panjolcima . Zbog tog ih je Teresa oboje prognala, Afonso je uz pomo? mo?nog nadbiskupa iz Brage skupio vojsku i krenuo svrgnuti majku, nakon bitke kod Sao Mamedea 1128 . u kojoj je Afonso pobjedio, ^[1] njegova majka morala je odstupiti sa trona i prepustiti vlast svom sinu Afonsu I. i oti?i u izgnanstvo u samostan. Afonso se uspio odhrvati napadu vlastitog polubrata Alfonso VII. iz Leona koji je pohitao spasiti majku, nakon tog se proglasio jedinim vladarem Portugala 6. aprila 1129 , i osporio Kraljevstvu Leon bilo kakvo pravo na vlast.

Afonso se nakon toga okrenuo protiv Maura koji su dr?ali cijeli jug njegove kraljevine pod svojom vla??u. Nakon uspje?ne vojne kampanje koja je okrunjena velikom pobjedom 25. maja 1139 . u bitci kod Ouriquea ^[1] njegovi vojnici su ga jednoglasno proglasili kraljem Portugala. Nakon tog je organizirao sku?tinu svih portugalskih feudalaca u Lamegu , na kojoj nadbiskup iz Brage i sve?ano okrunio.

Međutim samoprogla?ena nezavisnost ni onda nije ni?ta zna?ila, bez potvrda susjednih kraljevstva i onda naro?ito uticajnog pape i Vatikana . Zbog tog je Afonso I. preko svoje uticajne ?ene poslao svoje glasnike u Rim da ishode papinu privolu.

S druge strane na svom doma?em terenu, Afonso je podigao nekoliko samostana po Portugalu, i dao brojne povlastice redovni?kim zajednicama. Osobno se anga?irao kod gradnje cistercitskog samostana Alcobaca. Samostalno je napisao 1143 . pismo papi Inocentu II. , moliv?i ga da proglasi njega i njegovo kraljevstvo slugama crkve, zaklinju?i se da ?e protjerati Maure sa Iberijskog poluotoka . U to vrijeme zaobila?enje svog neposrednog vazalnog gospodara kralja Leona, dr?alo se krajnje drski ?in, jer je to ujedno zna?ilo da se on smatra direktno podlo?an papi. Afonso je doista odr?ao obe?anje dato papi i zauzeo Santarem i Lisabon (poslije duge opsade) 1147 . ^[1] (koje je nedugo iza toga ponovno izgubio).

S druge strane kralj Leona njegov vlastiti polubrat Alfonso VII. i nadalje nije priznavao nezavisnost Portugala, i dr?ao ga kao svoju odmetnutu pokrajinu. Tako da se sukob između dva polubrata nastavio sa razli?itim intenzitetom u narednim godinama. Afonso je na neki na?in uvu?en u sukob, jer se svrstao na stranu Aragonaca tradicionalnih neprijatelja Kastilje . Sukobi su se nastavili sve do 1143 ., kad su dva polubrata uz papinu intervenciju sklopila Mirovni ugovor u katedrali u Zamori .

Ve? prili?no star i nespretan Afonso je u borbama kod Badajoza 1169 . pao s konja i tako omogu?io vojnicima Leon da ga zarobe, ^[1] za njegovo otkupljenje Portugalci su morali vratiti Leonu, sve zemlje (sjeverno od rijeke Minho u Galiciji , koje je prija?njih godina osvojio Afonso.

Sve privilegije i donacije koje je Afonso dao Katoli?koj crkvi , na kraju su mu se isplatile, kad je papa Aleksandar III. u svojoj buli Manifestis Probatum iz 1179 . priznao Portugalu pravo na nezavisno kraljevstvo i njega kao vladara, i dao pravo da osvoji sve maurske zemlje.

Afonso je 1184 ., unato? svoje podmakle dobi, bez razmi?ljanja pohitao pomo?i svom sinu Sanchu I kog su opkolili Mauri u Santaremu , kojeg je uspio spasiti, ali je ubrzo nakon toga umro 6. decembra 1185 .

U Portugalu se danas na Afonsa I gleda kao na heroja, i mitskog osniva?a nacije, i raspredaju brojne legende, jedna od njih je da je njegov ma? moralo nositi 10 ljudi, kao i pri?a o Afonsovoj agresivnosti i snazi, on je naime izazivao druge vladare na dvoboj, ali nijedan nije htio prihvatiti njegov izazov.

Sa svojom jedinom ?enom Mafaldom Savojskom ( portugalski : Mafalda de Saboia, francuski : Mathilde de Savoie), kojom se o?enio 1146 . godine, Afonso je imao sedmero djece: sina Enrikea (1147?1147), k?er Mafaldu (1148?oko 1160), k?er Urracu (1151?1188) koja je postala kraljica Leona, sina Sancha (1153?1159), sina Sancha (1154?1212) koji ga je naslijedio kao Sancho I od Portugala , sina Joao (1156?1156) i k?er Teresu (1157?1218) koja se udala za flandrijskog grofa Philipa Alza?kog. Pored tog je imao (navodno) i petero vanbra?ne djece (Urraca, Fernando, Pedro, Afonso i Teresa).

Afonso I od Portugala na Wikimedijinoj ostavi

• Afonso I sa portala Encyclopædia Britannica ( en )