Tisichentzia
|
---|
Radiografia anteroposteriore de su toratze unu patziente cun diagnosi de tisichentzia bilaterale avantzada. S'esamene isvelat sa presentzia de inflitrados purmonares (triangulos biancos), e "formatziones tuvudas" presentes in sa regione apicale dereta.
|
Ispetzialidade
|
---|
Infetivologia
|
Classificatzione e risursas esternas
|
---|
ICD-10
|
A15-A19
[1]
|
---|
Sintomos
|
Tussiu cronicu, calentura, tussiu cun mucu chentriadu de sambene, perdida de pesu
|
---|
Causa
|
Mycobacterium tuberculosis
|
---|
Sinonimos e Variantes
|
---|
tuberculosi, tisichesa, tisia, disia, arrennosigu, disicumene, male finicu
|
|
Sa
tisichentzia
o fintzas
tuberculosi
(in sigla
TBC
, dae
Tuberculosis
), est una
maladia infetiva
causada dae varios tzipu de
micobaterios
, in piessignu de su
Mycobacterium tuberculosis
, fintzas naradu
Batzillu de
Koch
.
[1]
Cunsiderada gia dae sa metade de
su de 20 seculos
una maladia grae, invalidante e a sa longa mortale candu non prontu diagnosticada e curada, devennida oe in is paisos otzidentales prus fatzile de diagnosticare e curare, sa tisichentzia atacat pro s'in prus is
purmones
(
tisichentzia purmonare
), ma podet corfire fintzas unas ateras partes de su corpus (
tisichentzia extraprumonare
). Si trasmitet pro bia aerea pro mediu de istiddieddos de
salia
emitidas cun su
tusse
sicu.
[2]
Sa majoria de is infetziones chi corfint is esseres umanos resurtat essere asintomaticas, est a narrere si tenet un'infetzione latente. Su de deghe unu de is infetziones latentes a segus progredit in maladia ativa, chi, chi non tratada, ochit prus de su 50% de is persones infetadas.
Is
sintomos
classicos sunt unu tussiu cronicu cun
ispudu
rigadu de
sambene
,
calentura
a raru arta,
sudoramentu
a de note e perdida de pesu. S'infetzione de unos ateros organos provocat un'ampra variedade de sintomos. Sa
diagnosi
si basat subra s'esamene
radiologicu
(comunemente una radiografia de su
toratze
), una proa cutanea a sa
tubercolina
, esamenes de su sambene e s'esamene microscopicu e
coltura
microbiologica de is fluidos corporeos. Su tratamentu est difitzile e rechedet s'assuntzione de
antibioticos
multiplos pro longu tempus. Sa
resistentzia a is antibioticos
est unu problema chi creschet in su tratamentu de sa maladia. Sa preventzione si basat subra programmas de
screening
e de
vatzinatzione
cun su
batzillu de Calmette-Guerin
.
Si cunsiderat chi su tres unu de sa populatzione mundiale siat istadu infetadu cun
M. tuberculosis
,
[3]
[4]
e infetziones noas acontessent a unu ritmu de agiomai unu a su segundu.
[3]
In su 2007 bi fiant unos 13,7 milliones de casos cronicos ativos
[5]
e in su 2010 8,8 milliones de noos casos e 1,45 milliones de mortes, mescamente in sos
paisos in bia de isvilupu
.
[6]
Su numeru assolutu de casos de tisichentzia est in abasciamentu dae su 2006 e su numeru de is casos noos dae su 2002.
[6]
Annotamala, is populatziones de sos paisos in bia de isvilupu cuntraent sa tisichentzia prus a discansu, ca tenent a s'ispissu unu sistema immunitariu prus cumpromitidu pro neghe de is artos tassos de
AIDS
.
[7]
Sa partzidura de sa tisichentzia no est uniforme in totu su mundu, unu 80% de sa populatzione residente in medas paisos
asiaticos
e
africanos
resurtat positiva in is proas de sa tubercolina, mentras isceti su 5-10% de sa populatzione de is
Istados Unidos
nd'est malaida.
[1]
- ↑
1.0
1.1
Kumar V, Abbas AK, Fausto N, Mitchell RN,
Robbins Basic Pathology
, 8th, Saunders Elsevier, 2007, pp. 516?522,
ISBN
978-1-4160-2973-1
.
- ↑
Konstantinos A,
Testing for tuberculosis
, nº 1, 2010, pp. 12?18.
- ↑
3.0
3.1
Tuberculosis Fact sheet N°104
,
World Health Organization
.
URL consultadu su 26 triulas 2011
.
- ↑
Jasmer RM, Nahid P, Hopewell PC,
Clinical practice. Latent tuberculosis infection
(
PDF
), nº 23, 2002, pp. 1860?6,
DOI
:
10.1056/NEJMcp021045
,
PMID
12466511
.
, which cites
Dolin PJ, Raviglione MC, Kochi A,
Global tuberculosis incidence and mortality during 1990-2000
, nº 2, 1994, pp. 213?20,
PMC
2486541
,
PMID
8205640
.
- ↑
World Health Organization
,
Global tuberculosis control: epidemiology, strategy, financing
, 2009, pp. 6?33,
ISBN
978-92-4-156380-2
.
- ↑
6.0
6.1
The sixteenth global report on tuberculosis
(
PDF
), in
who.int
, 2011.
- ↑
SD Lawn, Zumla, A SOS,
Tuberculosis
, nº 9785, 2 triulas 2011, pp. 57?72,
DOI
:
10.1016/S0140-6736(10)62173-3
,
PMID
21420161
.