Coordinadas
:
8°58′S
125°45′E
/
8.966667°S 125.75°E
-8.966667; 125.75
Articulu in
LSC
Bandera
Posidura in su mundu
Timor Orientale
(numene ufitziale
Republica Democratica de Timor Oientale
) est un'istadu de su
sud-estu asiaticu
.
Est cumpostu assentadu dae sa metade orientale de s'isula de
Timor
, dae s'exclave de
Oecusse
in sa costa nord de su cantone otzidentale de Timor, dae s'isula de
Atauro
, in su norte, e de s'isuledda de
Jaco
, a illargu de s'atza orientale de s'isula.
Timor Orientale tneet subrafache de 18 900 km² e contat pupulatzione de unos 1.124.000 milliones de bividores. Sa sola lacana terrestre de Timor Orientale est cumpartzida cun s'
Indonesia
. Sas abbas territoriales de Timor Orientale faghent lacana in su sud cun sas abbas
australianas
in su
Mare de Timor
. Sa capitale est
Dili
, tzitade posta in sa costera setentrionale de s'isula.
Connotu in passadu che a
Timor portughesu
in cantu s'sitadu est istadu una colonia de su
Portugallu
fintzas a su
1975
. S'indipendentzia est istada decrarada unilateralmente su 28 santandria de s'annu matessi, a opera de fatziones filo-comunistas. Sa timoria de tennere unu guvernu comunista indipendente in intro de s'
archipelagu indonesianu
in sas fases prus affalotadas de sa
gherra frita
at induidu s'
Indonesia
a invadere Timor Orientale, fintzas cun su suportu de sos guvernos otzidentale, in su nadale 1975 e a lu decrarare sa de 27 provintzias su 17 triulas 1976, cun numene de
Timor Timur
.
Su 30 austu 1999 sos bividores de Timor Orientale ant optadu pro s'indipendentzia in unu referendum organizadu dae sas
Natziones Unidas
, aprovadu a manna majoria dae sa populatzione. Est istada sa prima Natzione acudende a s'indipendentzia in su de 21 seculos.
Sa limba printzipale parlata a Timor Orientale est istada s'indonesianu pro sos 25 annos de ocupatzione militare, ma oe est sa
limba tetum
, prus faeddada in sa capitale. Su tetum e
portughesu
sunt sas duas limbas ufitziales de s'istadu, chi pertenet a sa
Comunidade de sos Paisos de limba portughesa
. S'
indonesianu
e
inglesu
, annotamala, sunt classificados dae sa Costitutzione de Timor Orientale comente a limbas de traballu, indispensabiles pro sos raportos cumertziales cun sos Paisos de sa regione.
Est unu de sos duos istados prevalentemente catolicos presentes in totu s'
Asia
, s'ateru est s'archipelagu de sas
Filipinas
.
Timor Orientale galu in su 2017 est unu istadu meda poberu economicamente; dae su 2008 pero s'economia timoresa est registrende una creschida economica lestra, gratzias a s'iscoberta e a s'isfrutamentu de paritzas riservas de petroliu, e s'aumentu costante de sos investimentos siat internos siat esteros in s'istadu.
| Istados de su mundu
·
Asia
|
|---|
| | | | Istados cun reconnoschimentu limitadu
| | | | Istados petzi fisicamente asiaticos
[2]
| | | | Istados in parte asiaticos
| | | | Istados
de facto
indipendentes
| | |
- ↑
1.0
1.1
1.2
1.3
Istadu cunsideradu fisicamente pro intreu asiaticu petzi dae unas cantas cunventziones geograficas
- ↑
Istados generalmente cunsiderados europeos suta perfilu antropicu
|
|