Is
Patos de su Lateranu
sunt istados un'imparis de acordios o patos firmados in
Roma
su 11 de freargiu de su
1929
[1]
intre su
Regnu de Italia
(rapresentadu dae
Benito Mussolini
) e sa
Santa Sede
(rapresentada dae su cardinale e secretariu de Istadu
Pietro Gasparri
). Si ddi narat gasi sende chi fiant istados firmados in su Palatzu de su Lateranu, antigu palatzu de is pabas. Custa firma aiat serradu su cunflitu politicu de sa
Chistione Romana
, cumintzadu in su
1870
con la
Conchista de Roma
, cando su Regnu de Italia aiat annessionadu su chi tando abarraiat de s'
Istadu de sa Cresia
, boghende·nche su podere temporale de is
Pabas
.
S'
unificatzione de Italia
, in su
1870
, aiat cumportadu s'isperdimentu de sos Istados Pontifitzios, territorios chi de prus de milli annos fiant suta sa soberania de is pabas de Roma. Su paba
Piu IX
, chi fiat su chi regnaiat in cussu tempus, aiat dennegadu de reconnoschere s'istadu italianu nou, aiat iscomunigadu su re,
Vittorio Emanuele II
, e aiat bividu su restu de sa vida sua in situatzione de isulamentu in is palatzos de su Vaticanu. Durante 50 annos, Italia e sa Santa Sede aiant mantentu unu clima de ostilidade pare·pare.
Durante su pontificadu de
Piu XI
si fiat trincadu custu clima de isulamentu cun s'Italia e si fiant firmadas is Patos de su Lateranu, chi fiant intrados in vigore su 7 de lampadas de su 1929.
[2]
Is patos fiant istados tres:
- Unu patu chi reconnoschiat s'indipendentzia de sa
Tzitade de su Vaticanu
, chi de custa manera si cunfiguraiat che a Istadu. In cambiapare, sa Santa Sede aiat reconnotu s'
Italia
.
- Unu cuncordadu chi istabiliat is relatziones intre sa Cresia italiana e s'Istadu italianu.
- Unu cumpensu economicu pro is perdidas chi aiat padessidu sa Santa Sede in su
1870
a cunsighidu de s'unificatzione italiana.
S'Italia si fiat decrarada cunfessionalmente catolica e sa Cresia aiat retzidu una positzione de favore in su campu de s'imparu. Piu XI aiat proibidu a su cleru de pigare parte in sa vida politica de su paisu e aiat prescritu chi is piscamos giurarent fidelidade a su Regnu de Italia. Is membros de su cleru fiant istados decrarados esentes a su serbitziu militare, e is leges de coja e divortziu fiant adatadas a is de sa Cresia catolica.
Su Cuncordadu (ma non su Tratadu) fiat torradu a biere in su
1984
cun sa
Republica Italiana
, a pustis de tratativas longas e dificultosas, in sustantzia pro nche bogare sa clausula chi pertocaiat sa
religione de Istadu
de sa Cresia catolica in Italia. Sa revisione chi aiat giutu a su
Cuncordadu nou
fiat firmada in
Villa Madama
, in
Roma
, su 18 de freargiu dae su tando
presidente de su Cussigiu
Bettino Craxi
, dae s'Istadu italianu, e de su cardinale
Agostino Casaroli
, Secretariu de Istadu, in rapresentantzia de sa Santa Sede. Su Cuncordadu nou aiat istabilidu chi su
cleru
catolicu esseret finantziadu dae una fratzione de sas intradas totales, a traessu de su mecanismu nodidu che a
oto pro milli
e chi sa pro sa nomina de is piscamos non esseret prus dimandada s'aprovatzione de su guvernu italianu.
[3]
Fiat fintzas istabilidu chi in is iscolas faghiat a pedire s'esentzione dae s'ora de religione catolica, in antis obligatoria, chi nointames fiat abarrada curriculare, fartende s'ocasione de dda faghere a s'imbesse facultativa isceti pro sos interessados a tale materia: s'isseberu relativu depet essere fatu e comunicadu a s'atu de iscritzione in antis de su cumintzu de s'annu iscolasticu.
[4]
- ↑
(
EN
) David I. Kertzer,
Prisoner of the Vatican: The Popes' Secret Plot To Capture Rome From The New Italian State
, Houghton Mifflin Harcourt, 2006, p.292,
ISBN
0618619194
.
- ↑
(
EN
) Gerhard Robbers,
Encyclopedia of World Constitutions
, Infobase Publishing, p.1007,
ISBN
0816060789
.
- ↑
(
IT
)
Governo Italiano - Le intese con le confessioni religiose
, in
presidenza.governo.it
.
- ↑
Servizio per i rapporti con le confessioni religiose e per le relazioni istituzionali - Accordo tra l'Italia e la Santa Sede e le successive intese di attuazione
, in
presidenza.governo.it
.