Nicolae Ceau?escu
(
Scornice?ti
26 de ghennargiu 1918 -
Targovi?te
25 de nadale 1989) est istadu unu
ditadore
comunista
rumenu
chi at gubernadu in manera totalidaria su paisu dae su 1965, addaghi fiat istadu numenalizadu dae su cumitadu tzentrale de su partidu, finas a sa ruta sua in su 1989.
Mancari Ceau?escu no apat cuntzedidu mai nudda in materia de liberdades tziviles, sa zestione sua economiga fiat istada caraterizada dae prosperidade relativa in sos primos deghe annos de su rezimene suo, gasi comente dae una postura moderada in su terrinu internassionale, grassias a sa cale si fiat balanzadu sos favores de numerosos gubernos otzidentales.
Sende gasi, in sos annos otanta nche fiant essidos a pizos de aba totu sos iscunsertos de sa ditadura sua, cun sufrimentos de non poder narrer pro sa pobuladura, custa bia finas de creze economiga. In particulare, sos urtimos chimbe annos cun Ceau?escu in su podere fiant istados particularmente tostos pro sos rumenos: su tiranu, pro pagare su debitu isternu, isportaiat belle totu sas siendas alimentares, cun sa cunseghentzia chi sas butegas fiant azomai boidas e sa pobuladura patiat su famine; in sos mezus casos, sos rumenos fiant custringhidos a coas longas in dae in antis de sas butegas pro poder comporare su minimu pretzisu pro subrabiver.
In prus de custu, su rezimene de Ceau?escu si fiat fatu galu prus repressivu: petzi pro fontomare carchi cosa, unu nassionale rumenu non fiat liberu de tenner relassiones cun istranzos, e pro andare a bisitare un’amigu arribende dae un’ateru paisu chi fiat internadu in s’ispidale teniat bisonzu de sa dimanda ufissiale de s’impreadore suo inche sa polima e fiat netzessariu unu permissu foras male pro possuer una machina de iscrier. E finas sas
minorias etnigas
, che s’
ungheresa
(rapresentende a inghiriu de su 7% de sa pobuladura), fiant sutapostas a repressura forte, sena chi lis esseret prus garantidu su deretu de impreare sa
limba issoro
.
In 1987, una rebellia in sa tzidade de
Bra?ov
fiat istada sufogada sambenosamente dae Ceau?escu. Sende gasi, cun s’istrampada de su comunismu in totu s’
Europa
, sa sorte de su tiranu oramai fiat de non poder evitare: in su nadale de su 1989, una rebellia pobulare fiat fuida in
Timi?oara
e si fiat isterrida a totu su paisu.
Sa rebolussione fiat istada arrimada belle deretu dae s’armada; in pagas dies, su rezimene de Ceau?escu nche fiat rutu, a pustis de dassare unas 60.000 bitimas. Su tiranu e
muzere
sua, galu prus intransighidora e fanatiga, fiant istados detennidos e fusilados. Pro sa
Rumania
fiat agabadu un’amutadore.
Ceau?escu est amentadu comente unu de sos ditadores prus brutales e sambenosos de s’istoria.