Coordinadas
:
45°N
34°E
/
45°N 34°E
45; 34
Articulu in
LSC
Posidura in su mundu
Bandera de sa republica autonoma de Crimea
Carta de sa republica de Crimea e de sa tzitade autonoma de Sabastopoli
Sa
Crimea
(in
tataru de Crimea
:
Qırım
cun significu de ≪ montigru meu ≫ [
qır
≪ montigru ≫,
im
≪ meu ≫], in
russu
:
Крым
, in
ucrainu
:
Крим
) est una penisula cun isterrida de 26 945 km², posta a su sud de s'
Ucraina
e a s'uestu de sa regione
russa
de
Kuban
, chi ispronghet a mesu de su
mare Nieddu
. Sa penisula est fentomada pro is bingias, is frutales, is logos de vacantzia, is sitos archeologicos e fintzas is logos turisticos comente s'istatzione balneare de
Jalta
(in ue, in s'istadiale de su
1945
ant tentu logu is acordios intre
Churchill
,
Roosevelt
e
Stalin
). Sa capitale de sa Crimea est
Simferopol
. Sa tzitade de
Sebastopoli
, portu militare de importu chi s'agatat in su sud-uestu de sa penisula, subra su
mare Nieddu
, disponet de istatutu ispetziale de tzitade federativa, a foras dae sa
republica de Crimea
.
Currespundente a s'antiga
Tauride
, sa Crimea a fatu parte, dae s'antighidade a su de 13 seculos de su mundu grecu e bizantinu, semper abarrende aberta a manu de su norte a is populos de is
istepas
(
tzimmerios
,
iscitos
,
gotos
,
mongolos
,
turcofonos
e ateros). In su de 15 seculos fiat passada a s'
imperiu otomanu
, in su de 18 seculos a s'
imperiu russu
e in su
1922
fiat intradu in s'
Unione Sovietica
. In sinu a cust'urtima, costituiat a primitziu una republica sotzialista autonoma, a coa unu
oblast
chi fiat parte de sa
republica federale sovietica russa
fintzas a su
1954
, annu cando fiat tzedida a sa
republica sotzialista sovietica ucraina
. A s'acabu de sa
segunda gherra mundiale
, sa populatzione de etnia
tatara
chi bi biviat at depidu subire una deportatzione.
In su
1991
, a fatu de sa ruta de s'
URSS
, sa Crimea at otentu istatutu de republica autonoma in sinu a s'
Ucraina
indipendente.
In su martzu de su
2014
, cun sa
crise de Crimea
, a cunsighidu de unu referendum unilaterale - sende chi non reconnoschiat is autoridades noas provisoria de
Kiev
, chi pro revesa non reconnoschiant balididade a su referendum - su parlamentu crimeanu a proclamadu sa setzessionede sa republica de Crimea e s'annessione a sa
Russia
. Atualmente s'
Ucraina
pretendet sa Crimea e sa resolutzione de s'assemblea generale de s'
ONU
68/262 e dennegadu cale chi siat balididade a su referendum.
Sa Crimea contat populatzione de unos 2,4 milliones de bividores, in imminorigamentu adasianu ma costante dae is annos '90. In su
2001
, sa cumponidura etnica de sa
republica de Crimea
(duncas
Sebastopoli
no est includida) fiat partzida comente sighit:
Cumponidura etnica de sa Crimea in su 2001
Sebastopoli
in su 2007 contaiat imbetzes unu 71% de
russos
, unu 24% de
ucrainos
, unu 1.5% de
bielorussos
, unu 0.7% de
tataros
, unu 0.5% de
tataros de Crimea
, unu 0.3% de
armenos
, unu 0.3% de
ebreos
, unu 0.2% de
moldavos
, e unu 0.2% de
azeros
.