• ХНТ   ХНТ ? Аан дойдутаа?ы иириини (бешенствоны) утары охсу?уу к?нэ
• Дойдулар ардыларынаа?ы информацияны к???л ылар кыах к?нэ
• Хоргуйууттан босхолонуу к?нэ
• Арассыыйа   Арассыыйа , Казахстаан   Казахстаан ? Аатом бырамыысыланна?ын ?лэ?иттэрин к?нэ
• Кытай ?р?сп??б?л?кэтэ   Кытай ?р?сп??б?л?кэтэ (Тайвань) ? Учуутал к?нэ

Т?бэлтэлэр [ биики-тиэки?и уларытыы ]

• 1769 ? Коллежскай асессор Дмитрий Афросимов Саха сирин бойобуодатынан анаммыт. Кини бу соло?о 1772 сыл ахсынньы 1 к?н?гэр дылы сулууспалаабыта.
• 1864 ? Бастакы Интернационал т?р?ттэммит ? Дойдулар ардыларынаа?ы ?лэ?иттэр т?мс??лэрэ.
• 1889 ? Генеральнай кээмэй уонна ыйаа?ын конференциятыгар метр устатын уонна килограмм ыйаа?ынын бы?аарбыттар.
• 1927 ? Илин Ха?алас улуу?угар Кудома диэн сиргэ Павел Ксенофонтов ≪Са?а сахалар омуктарын сэбиэскэй социалистыы конфедералиистар баартыйалара≫ (≪Младо-якутская национальная советская социалистическая партия конфедералистов≫) тэриллибитин ту?унан биллэрбит.
• 1928 ? Британия микробиолога Александр Флеминг лабораториятыгар биир грибок бактериялары ?л?р?р?н бэлиэтии к?рб?т. Кэлин ити грибоктан та?аарыллыбыт пенициллин диэн вещество бастакы арыйыллыбыт антибиотик буолбут. Антибиотиктар инфекциялары утары сити?иилээхтик туттуллар буоланнар аан дойду устуоруйатыгар саамай улахан суолталаах арыйыыларга киирсэллэр.
• 1991  ? Айхаллаа?ы хайа-байытар комбинаатыгар б?д?? сэдэх дьэ?кир алмаас булуллубут. Ыйаа?ына 241,8 караат. С? бырабыыталыстыбата бу сыл атырдьах ыйыгар ГКЧП хам баттаммытын кэрэ?илээн бу таа?ы ≪К???л Арассыыйа≫ диэн ааттаабыт уонна Алмаас пуондатыгар Кремльгэ туттарбыт.
• 1992  ? С? бэрэсидьиэнин ыйаа?ынан ≪СахаИнвест≫ Инвестициялыыр Пуонда тэриллибит.
• 2004  ? Гуманитарнай чинчийии институутугар ≪Саха сиригэр либерализм устуоруйата≫ диэн ааттаах науучунай практическай конференция буолан ааспыт. Ы?ырыылаах ыалдьытынан философия науукатын дуоктара, профессор, ≪Русское либеральное наследие≫ пуонда бэрэсидьиэнэ Алексей Кара-Мурза кэлэ сылдьыбыт.
• 2006  ? Саха Национальнай уус-уран т?мэлигэр Санкт-Петербургтаа?ы Нуучча т?мэлэ ≪Три века русского искусства≫ диэн бэйэтин быыстапкатын арыйбыт. Быыстапка?а сыл б?т??р дылы нуучча ойуулуур искусствотын XVIII  ? ХХ ?йэлэрин 65 шедеврэ к?рд?р?лл?б?ттэр.

Т?р??б?ттэр [ биики-тиэки?и уларытыы ]

• Б.Э.И. 551  ? Конфуций  ? былыргы Кытай б?л????гэ . Кини ??рэтиилэрэ уонна философията Кытай, Кэриэйэ , Дьоппуон уонна Вьетнам дьонун майгыларыгар уонна олохторугар-дьаhахтарыгар улаханнык дьайбыта, конфуцианство т?рд? буолбута.
• 1897  ? Мухтар Ауэзов  ? сэбиэскэй кэмнээ?и казаах омук улуу суруйааччыта, драматура, учуонайа, педагога.
• 1932  ? Муртаза Шерхан  ? казаах суруйааччыта, Казахскай ССР Судаарыстыбаннай бириэмийэтин лауреата, Казахстан суруйааччыларын сойуу?ун бырабылыанньатын иккис сэкиритээрэ.
• 1934  ? Брижит Бардо  ? француз киинэтин артыыската уонна фотомодель, кыыллар бырааптарын к?м?ск??р хамсаа?ын кыттааччыта. 1950-с сылларга Европа?а секс-символ бы?ыытынан биллэрэ (Америка?а Мэрилин Монро курдук).

?лб?ттэр [ биики-тиэки?и уларытыы ]

• 1895  ? Луи Пастер ? у?улуччулаах француз микробиолога уонна химига. Луи Пастер кэргэнинээн Мариялыын бактериялар элбэх ыарыы т?р??тэ буолалларын дакаастаабыттара уонна араас ыарыылартан бы?ыыны айбыттара, ордук биллибит бы?ыылара - иириини (бешенствоны) утары бы?ыы.
• 1946  ? Иван Платонов  ? Мэ?э-Ха?алас улуу?ун Иккис Наахара нэ?илиэгин ма?найгы учуутала.