Тэллэйдэр
|
---|
|
Билим классификацията
|
---|
|
Латыынныы аата
|
Fungi
|
[{{fullurl:wikispecies:{{{wikispecies}}}|uselang=ru}} Викивид
систематиката]
|
[{{fullurl:commons:Special:Search/{{{wikispecies}}}|uselang=ru}} Ойуулары к?рд????н
Биики ыскылаакка]
| Халыып:Taxobox ITIS
|
|
Тэллэйдэр
(
лат.
Fungi эбэтэр Mycetalia
) диэн
эукариот
организмнар
хоруоллуктара
.
Барыта 100 ты?ыынча кэри?э
к?р??
киирэр, сорох дааннайдарынан балтараа м?л?й??нтэн тахса к?р??.
Тэллэйдэр
органиканнан
а?ылыктаналлар, ол аата
??нээйилэр
уонна
харамайдар
сэймэктэринэн эбэтэр ардыгар тыыннаах
сааныктарынан
(килиэккэлэринэн). Тэллэй этэ-сиинэ сип-синньигэс гиф диэн ааттанар саптартан турар. Грибница (тэллэй сир аннынан тар?анар сили?э) эмиэ гифтартан турар. Гифтар туох баар иэннэринэн и?эмтэлээх эттиктэри и?эринэллэр. А?ыыр ньымаларынан тэллэйдэр харамайдартан да, ??нээйилэртэн да атыннар.
Тэллэйдэр хоруоллуктара икки хоруоллук ??д???ттэн турар: Слизевиктар (Миксомицеталар) уонна
Дьи?нээх тэллэйдэр
. Дьи?нээх тэллэйдэр
Алын
уонна
?рд?к? тэллэйдэргэ
арахсаллар.
Арассыыйа микологтара ?кс?лэрэ туту?ар
[1]
классификациялара маннык.
Хоруоллук а?ыс салаа?а арахсар:
- Миксомицеталар
- Плазмодиофоромицеталар
- Оомицеталар
- Хитридиемициеталар
- Зигомциеталар
- Аскомицеталар
- Базидиомицеталар
? сиэнэр тэллэйдэр манна киирэллэр.
- Дейтеромицеталар
Холобур, сырощкалар, ?р??, т??стэр уо. д. А, уба?ас кэнниттэн а?ылыкка туттуллар. Тэллэй а?ылыгар тыа ха?аайыстыбатын култууратын курдук ??ннэрэллэр эбэтэр айыл?а ??нэр сирдэригэр хомуйаллар. Тэллэйдэри мунньуу, эбэтэр≫ тэллэй бултаа?ын " элбэх дойдуга тар?аммыт булт, к?хт??х сынньала? эбэтэр хобби буолар
[2]
.
Астыыр- та?астыыр промышленноска араас микроскопическай тэллэйдэр туттуллаллар: арыгы, арыгы, арыгы, пиибэ, кымыс, кефир, ону та?ынан килиэби астаа?ы??а улахан суолталаах. Т??н?к культуралар иллэрээ сылтан сыру (рокфор, камамбер), ону сэргэ сорох арыгыны (херес) о?орорго туттуллаллар.
Тэллэйдэргэ киитэрэй ис хо?ооно улахан буолан, и?эмтэлээх сыаннастара кыра уонна организмынан хааччыллаллара уустук. Ол гынан баран, ас-??л сыаната итиччэ ?рд?к амтаннаах уонна амтаннаах хаачыстыбалаахтар, онон припавка?а, заправка?а, туу?аммыт, туустаах, маринованнай тэллэйдэр, онтон да атын боро?уок курдук тэллэйдэр туттуллаллар.
Холобур, ?г?с мухомордар, ?гэс курдук, а?ыыр- та?астыыр сыалтан туттуллубаттар, ол эрээри сорох дьон анал к?р??н? (?кс?н хас да т?г?л та?аарыыны) ту?аналлар. Ол гынан баран, итинник тупсарыы мэлдьи ба?алаах т?м?г? а?албат, туох баар доза, характерын кээмэйиттэн, ки?и маассатыттан уонна кини тус санаатын, саа?ыттан (уопсайынан, улахан дьо??о ордук кутталлаах) тутулуктаах.