Б?л??тээ?и П. Х. Староватов аатынан кыраайы ??рэтэр т?мэл  ? Саха Сиригэр улуустар т?мэллэриттэн саамай кырдьа?астара, Б?л?? куоратыгар баар.

1917 с. учууталлар П. X. Староватов уонна А. А. Иванов (К?ндэ) тэрийбиттэр. Колчак былаа?ын са?ана сабылла сылдьыбыт. 1928  с. Уокуруктаа?ы сэбиэт исполкомун дьа?алынан с?рг?т?лл?б?т. Бастакы экспонаттарынан та?ара дьиэлэриттэн уонна баайдартан былдьаммыт маллар буолбуттар.

1921 с. т?мэл хас да экспедиция т?м?гэр айыл?а экспонаттарынан туолбута. Ол кэннэ Б?л?? ?р?с с?ннь?ттэн барытыттан булумньулар му?улла турбуттара. Ону тэ?э этнография?а сы?ыаннаах маллар мунньуллубуттара (холобур, ойуун та?а?а, д???рэ , табаах хаалара уонна халандаардар, то?устар хайы?ардара уонна хамсалара ). Т?мэлгэ политсыылынайдар тустарынан элбэх матырыйаал харалла сытар: М. И. Муравьев-Апостол, П. Ф. Дунцов-Выгодовскай, И. Огрызко , К. Ратынскай, С. Свидерскэй, Н. Г. Чернышевскай , П. Грабовскай.

?р кэм?э табыгастаах дьиэтэ суох буолан т?мэл экспозициятын толору к?рд?р?р кыа?а суох этэ. 1959 сыллаахха ?с салаалаах эбит: айыл?а, ?р?б?л??сс?йэ иннинээ?и олох-дьа?ах, социалиистыы олох. Бу структура билигин да 15 саала?а тар?анан баар. Экспонааттар ландшафт уонна ансаамбыл ньыматынан к?рд?р?ллэллэр ? биогруппа, диорама, оло?у-дьа?а?ы к?рд?р?р комплекстар, интерьердар. Н. Г. Чернышевский 11 сыл сыппыт Б?л?? остуруогун хаамырата ?т?г?ннэриллибит. Композитор М. Н. Жирков ки?ини кэрэхсэтэр маллара к?рд?р?лл?б?ттэр: туттубут мала-сала, илиитинэн суруйбут ?лэлэрэ, нуоталара, ?н?ст?р?м??ннэрин коллекцията.

1978 с. т?мэл ЯГОМИКНС салаата буолбут, 1991 с. эмиэ туспа тэрилтэ буолбут. Фондаларыгар 4 ты?. кэри?э экспонат харалла сытар.

Ту?аныллыбыт сирдэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

Саха Сирин т?мэллэрэ