Da Uicchipedie, 'a 'ngeclopedije libbere.
'A
Navarra
(jndr'o
basche
Nafarroa
) je 'na
comunita autonoma
e 'na
provinge
d'a
Spagne
.
Confine cu le comunita autonome de le
Pajesere Basche
(provinge de
Guipuzcoa
e
Alava
) a nord-ovest,
La Rioja
a sud-ovest e
Aragona
(provinge de
Saragozza
e
Huesca
) a sud-est e cu 'a
Frange
(
departemende
de le
Pirenee atlandiche
jndr'a
Aquitania
) a nord-est.
D'a soje popolazziune de 629.569 crestiane, cirche 'nu terze javitane jndr'o capelueche,
Pamplona
(jndr'o Basche
Iruna
). Otre cindre 'mbortande sonde
Tudela
e
Baranain
. 'A Navarra cunde 272 municipalita.
Je esistite 'nu timbe 'nu
Regne de Navarra
ca se spanneve sus a totte e do le late de le
Pirenee
, ca je state scucchiate 'mbra
Frange
e
Spagne
jndr'o
XVI sechele
. 'U stuezze de Navarra sus 'u late frangise je state chiamate
Vasce Navarra
(jndr'o Basche
Nafarroa Beherea o Benafarroa
), jndre l'odierne departemende frangise de le
Pirenee atlandiche
.
'U Regne de Navarra, origgenariamende chiamate "Pamplona", je nasciute cirche jndr'o
824
, quanne
Inigo Arista
guide 'na revolte condre le
Franghe
. L'urteme re de Navarra, Enrico III (ca avi regnate da 'u
1572
ad 'u
1610
), succedette ad 'u trone de
Frange
cumme
Enrico IV
jndr'o
1589
. 'A Navarra rumase 'nu regne scucchiate sutte 'a corone frangise fine ad 'u
1791
.
'U sportive cchiu famuse d'a Navarra je senze nisciune dubbie 'u cicliste
Miguel Indurain
. 'Mbra le soje vittorie cchiu 'mbortande, le cinghe successe consecutive ad 'u
Tour de France
(da 'u
1991
ad 'u
1995
) e le do ad 'u
Gire d'Itaglie
(
1992
e
1993
). Je state pure detendore d'u
record de l'ore
.
'A squadre de calce cchiu famuse je l'
Osasuna
(Salute jndr'o basche) de
Pamplona
, ca milite costandemende jndr'a
Primera Division spagnole
.