Lingua erzia

Origem: Wikipedia, a enciclopedia livre.
Erzia

эрзянь кель / erzanj kelj / e??a? ke?

Falado(a) em: Russia , Armenia , Azerbaijao , Estonia , Cazaquistao , Quirguistao , Turcomenistao , Ucrania , Uzbequistao
Regiao: Mordovia , Oblast de Nijni Novgorod , Chuvachia , Oblast de Ulianovsk , Oblast de Samara , Oblast de Penza , Oblast de Saratov , Oblast de Oremburgo , Tartaristao , Bascortostao
Total de falantes: 697 mil (2002)
Familia : Uralica
  Mordovia
   Erzia
Escrita : alfabeto cirilico
Codigos de lingua
ISO 639 -1: --
ISO 639-2: myv
ISO 639-3: myv

A lingua erzia (эрзянь кель, tr. erzanj kelj ) e falada por cerca de 500 mil pessoas nas areas norte, leste e nordeste da Mordovia e regioes adjacentes, como o oblast de Nijni Novgorod , Chuvachia , oblast de Ulianovsk , oblast de Samara , oblast de Penza , oblast de Saratov , oblast de Oremburgo , Tartaristao , Bascortostao na Russia . Uma diaspora da lingua tambem se encontra na Armenia , Azerbaijao , Estonia , Cazaquistao , Quirguistao , Turcomenistao , Ucrania e Uzbequistao . A lingua e escrita com o alfabeto cirilico sem nenhuma modificacao em relacao ao usado pela lingua russa usada nas demais areas da Mordovia. O erzia e lingua cooficial junto como o russo e com o moksha da Mordovia.

Classificacao [ editar | editar codigo-fonte ]

A lingua pertence ao grupo das linguas mordovicas , ramos das linguas uralicas e e relacionada com a Lingua moksha , mas suas fonetica, morfologia e vocabulario sao diferentes.

Fonologia [ editar | editar codigo-fonte ]

Vogais [ editar | editar codigo-fonte ]

Anterior Central Posterior
Fechada i ? u
Media e o
Aberta a

Pares minimos entre /i/ e /?/ incluem:

  • /vi?ka/ "pequeno(a)" vs. /v??ka/ "antena"
  • /mirnes?/ "o pequeno mundo" vs. /m?rnes?/ "ela miou"
  • /b?zn?/ "[uma mamangaba] zumbe" vs. /bizn?/ "[um mosquito] trila", (ver Rueter 2010: 16, 59-60)

Consoantes [ editar | editar codigo-fonte ]

Labial Alveolar Post-
alveolar 		Palatal Velar
plena Palatizada
Nasal oclusiva m n n? ŋ
Plosiva Surda p t t? k
Sonora b d d? ?
Africada Surda t?s t?s? t??
Fricativa surda f s s? ? x
Sonora v z z? ?
Vibrantes r r?
Aproximante l l? j

O par minimo entre /n/ e /ŋ/ inclui:

  • /janga/ "ao longo do caminho (no nivel de declinacao, a alveolar /n/ da raiz e retida antes do final de palavra "Ga" no caso prolativo )" vs. /jaŋga/ "(forma co-negativa do verbo 'quebrar')"
  • /jonks/ "bom (sujeito ou complemento de objeto em translativo "ks")" vs. /joŋks/ "direcao, area", (ver Rueter 2010: 58)

Escrita [ editar | editar codigo-fonte ]

Atualmente o erzia e escrito com o alfabeto cirilico da lingua russa :

А
/a/ 		Б
/b/ 		В
/v/ 		Г
/?/ 		Д
/d/ 		Е
/je/ 		Ё
/jo/ 		Ж
/?/ 		З
/z/ 		И
/i/ 		Й
/j/
К
/k/ 		Л
/l/ 		М
/m/ 		Н
/n/ 		О
/o/ 		П
/p/ 		Р
/r/ 		С
/s/ 		Т
/t/ 		У
/u/ 		Ф
/f/
Х
/x/ 		Ц
/t?s/ 		Ч
/t??/ 		Ш
/?/ 		Щ
/?t??/ 		Ъ
/-/ 		Ы
/?/ 		Ь
/??/ 		Э
/e/ 		Ю
/ju/ 		Я
/ja/

A versao da escrita erzia anterior a 1929 incluia a letra adicional ? ( ? ? ) em algumas publicacoes, (cf. Evsevyev 1928).

As letras destacadas foram usadas para palavras originarias da lingua russa somente, com a especificidade de que o sinal suave ь aparecendo depois de consoantes nao alveolares e um sinal de palavras estrangeiras.
А
/a/ 		Б
/b/ 		В
/v/ 		Г
/?/ 		Д
/d/ 		Е
/je/ 		Ё
/jo/ 		Ж
/?/ 		З
/z/ 		И
/i/ 		Й
/j/ 		К
/k/
Л
/l/ 		М
/m/ 		Н
/n/ 		нг
/ŋ/ 		О
/o/ 		П
/p/ 		Р
/r/ 		С
/s/ 		Т
/t/ 		У
/u/ 		Ф
/f/ 		Х
/x/
Ц
/t?s/ 		Ч
/t??/ 		Ш
/?/ 		Щ
/?t??/ 		Ъ
/-/ 		Ы
/?/ 		Ь
/??/ 		Э
/e/ 		Ю
/ju/ 		Я
/ja/ 		a
/æ/ 		?
/?/

O alfabeto latino foi oficialmente aprovado pelo governo Krai de Nizhne-Volzhskiy Kray em 1932, mas nunca foi usado realmente.

a в c c d ? e f g y i j k l m n o p r s ? t u v x z ? ь

Amostra de texto [ editar | editar codigo-fonte ]

Мордовиясо 28 ноябрянь чистэ карми комсьвейксэце Государственной Собраниянь сессия. Кода мерсть РИА "Инфо-РМ", понедельникстэ депутатонь Государственного собрания заседаниянь советсэ анокстызь повестканть.

translitercao- Mordoviaso 28 noabran? ?iste karmi koms?vejksece Gosudarstvennoj Sobranian? sessia. Koda merst? RIA "Info-RM", ponedel?nikste deputaton? Gosudarstvennogo sobrania zasedanian? sovetse anokstyz? povestkant?. [ 1 ]

Notas [ editar | editar codigo-fonte ]

  1. ↑ ≪Russo ? Sistema de transliteracao ISO 9≫ . Transliteracao . Consultado em 21 de marco de 2024  

Referencias externas [ editar | editar codigo-fonte ]

Bibliografia [ editar | editar codigo-fonte ]

Em lingua russa

  • A.I. Bryzhinskiy, O.V. Pashutina, Ye.I. Chernov. Писатели Мордовии Биобиблиографический справочник. Saransk: Mordovskoye Knizhnoye Izdatelystvo, 2001. ISBN 5-7595-1386-9 .
  • Vasilij D'omin. Сюконян тенк... Эрзянь писательде ёвтнемат. Saransk, 2005. ISBN 5-7595-1665-5 .
  • Makar E. Evsev'ev. Основы мордовской грамматика, Эрзянь грамматика. С приложением образцов мокшанских склонений и спряжений. Москва: Центральное издательство народов СССР, 1928.
  • D.V. Tsygankin. Память запечатленная в слове : Словарь географических названий республики Мордовия. Saransk, 2005. ISBN 5-7493-0780-8 .

Em Ingles e em Frances

  • Jack Rueter. Adnominal Person in the Morphological System of Erzya . Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia 261. Helsinki: Suomalais-Ugrilainen Seura, 2010, ISBN 978-952-5667-23-3 [print], ISBN 978-952-5667-24-0 [online].
  • Ksenija Djordjevic & Jean-Leo Leonard. Parlons Mordve . Paris: L'Harmattan, 2006, ISBN 2-296-00147-5 .
Obtida de " https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Lingua_erzia&oldid=67657699 "