Vitorio Emanuel I
, nassu a
Turin
ij 24 ed luj del 1759, sconda masna ed
Vitorio Medeo III
, dal 1793 al 1796 a combat con corage per la difeisa dj'
Alp
an
Val d'Osta
, contra ij franseis.
Droca la monarchia dle dzember del 1798 as artira con la famija an
Sardegna
, per rintre an sel continent l'ann dop, pront a torne an
Piemont
con le vitorie ed
Suvorov
e dj'amperiaj contra ij franseis.
Per l'ampediment riva da
Vien-na
, a ancamin-o soe peregrinassion umiliante.
Nen rassegna a l'esili 'me so frel
Carl Emanuel IV
, a spera che n'antensa ativita diplomatica a-j permetta d'oten-e torna ij teritori dla coron-a sabauda.
Arvelasse inutij tuti ij tentativ, del 1806 a torna an Sardegna, ante ch'a viv an dignitosa poverta.
Antramentre, del 1802, a l'era dventa re, che Carl Emanuel a l'avia abdica.
Droca
Napoleon
, a lassa so frel
Carl Felis
regent an Sardegna e ij 20 ed maj del 1814 a rintra an trionf a Turin; el di apress a scancela la legislassion e j'ordinament buta daj franseis.
Cand apress la
bataja ed Waterloo
la pas a torna an
Europa
, a arciama a Turin edco la famija.
Con el
trata ed Paris
a oten la
Liguria
e a-j dan andare
Nissa Maritima
e part ed la
Savoja
.
Maria con Maria Teresa, so unich fieul mas-cc a l'era mort (a-j restavo quatr fije: Beatris, fomna ed
Fransesch IV
; le binele Maria Teresa e Mariana;
Maria Cristin-a
).
Dagia che gnanca so frel a l'avia d'ardite mas-cc, a l'ha arciama a Turin
Carl Albert
, a col temp sot-tenent ant l'esercit franseis, ch'a saria dventa re apress Carl Felis si la situassion genealogica a fussa nen cangia (e an efet a cangera pa).
Del 1816, Vitorio Emanuel a fa torna duverte l'
Academia militar
.
Contrari a qualsessia prinsipi costitussional, a preferiss abdiche dop ij
moviment del 1821
an favor ed so frel Carl Felis.
An col moment Carl Felis a l'era a
Modena
per salute a so passage el re 'd Napoli ch'a rintrava da
Lubian-a
, e Vitorio Emanuel a nomina regent Carl Albert.
Ai present a dis:
I porto con mi l'aringret d'avej travaja per gnente al boneur ed me popol
e a part per Nissa.
Vitorio Emanuel as artira ant el
castel ed Moncale
ante ch'a meuir ij 10 ed gene del 1824.
|
|