한국   대만   중국   일본 
Vitorio Emanuel I - Wikipedia an piemonteis, l'enciclopedia libera e a gratis Vai al contenuto

Vitorio Emanuel I

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemonteisa
Per amprende a dovre 'l sistema dle parla locaj ch'a varda si .
Vitorio Emanuel I

Vitorio Emanuel I , nassu a Turin ij 24 ed luj del 1759, sconda masna ed Vitorio Medeo III , dal 1793 al 1796 a combat con corage per la difeisa dj' Alp an Val d'Osta , contra ij franseis.
Droca la monarchia dle dzember del 1798 as artira con la famija an Sardegna , per rintre an sel continent l'ann dop, pront a torne an Piemont con le vitorie ed Suvorov e dj'amperiaj contra ij franseis. Per l'ampediment riva da Vien-na , a ancamin-o soe peregrinassion umiliante. Nen rassegna a l'esili 'me so frel Carl Emanuel IV , a spera che n'antensa ativita diplomatica a-j permetta d'oten-e torna ij teritori dla coron-a sabauda. Arvelasse inutij tuti ij tentativ, del 1806 a torna an Sardegna, ante ch'a viv an dignitosa poverta. Antramentre, del 1802, a l'era dventa re, che Carl Emanuel a l'avia abdica.

Droca Napoleon , a lassa so frel Carl Felis regent an Sardegna e ij 20 ed maj del 1814 a rintra an trionf a Turin; el di apress a scancela la legislassion e j'ordinament buta daj franseis. Cand apress la bataja ed Waterloo la pas a torna an Europa , a arciama a Turin edco la famija.
Con el trata ed Paris a oten la Liguria e a-j dan andare Nissa Maritima e part ed la Savoja .

Maria con Maria Teresa, so unich fieul mas-cc a l'era mort (a-j restavo quatr fije: Beatris, fomna ed Fransesch IV ; le binele Maria Teresa e Mariana; Maria Cristin-a ). Dagia che gnanca so frel a l'avia d'ardite mas-cc, a l'ha arciama a Turin Carl Albert , a col temp sot-tenent ant l'esercit franseis, ch'a saria dventa re apress Carl Felis si la situassion genealogica a fussa nen cangia (e an efet a cangera pa).

Del 1816, Vitorio Emanuel a fa torna duverte l' Academia militar .
Contrari a qualsessia prinsipi costitussional, a preferiss abdiche dop ij moviment del 1821 an favor ed so frel Carl Felis. An col moment Carl Felis a l'era a Modena per salute a so passage el re 'd Napoli ch'a rintrava da Lubian-a , e Vitorio Emanuel a nomina regent Carl Albert. Ai present a dis: I porto con mi l'aringret d'avej travaja per gnente al boneur ed me popol e a part per Nissa.

Vitorio Emanuel as artira ant el castel ed Moncale ante ch'a meuir ij 10 ed gene del 1824.