한국   대만   중국   일본 
Abaco - Wikipedia an piemonteis, l'enciclopedia libera e a gratis Vai al contenuto

Abaco

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemonteisa
Per amprende a dovre 'l sistema dle parla locaj ch'a varda si .
Ricostrussion ed n'abaco dij Roman

J' abaco a j'ero ed taulette dovra per fe dij cont, e a son un dij prim utiss ed cont dont i l'oma notissia.
El nom a ven dal grech ?βαξ che a soa vira a l'e belfe ch'a ven-a da l' ebreo abaq , ch'a veul di poer , an arferiment a l'abaco a poer.

A j'ero sparti an colone, e o bin a se spalmavo ed sostanse tanme dla sira o dla sabia per podej grave ij numer con na ponta aussa, opura as pogiavo dle cite pere (ij calculi ).
Dle vire, ant ij merca, j'abaco a j'ero grava per tera, vnisend a fe part del paviment.

Fonsionament [ modifica | modifiche la sorgiss ]

L'abaco a l'e n'utiss ed cont mecanich, gropa a l'afirmesse dla numerassion posissional indian-a-araba.
N'abaco normal a l'e fait da na serie ed guide paralele (ch'a peulo esse dij fij, dle rainure o d'autr), mincadun-a ch'a marca n'ordin ed grandessa: unita, desen-e, senten-e e via fort, o edco d'ordin ed grandessa frassionari. Arlongh coste guide a se sposto 'd cite pere o d'autri marca-post.

Vaire tipo d'abaco [ modifica | modifiche la sorgiss ]

N'abaco a peul esse realisa an manere diferente e con vaire complessita de strutura; a mincadun-a a corespond na convension per l'arpresentassion dij numer.

La tauletta per fe ij cont [ modifica | modifiche la sorgiss ]

La tauletta per fe ij cont, dovra ant l' eta ed mes an tuta l' Europa ossidental, ant un-a ed soe dariere version a l'era faita da na taula ed bosch andoa a j'ero tira dle linie paralele. Dij geton e d'autri oget a podio donca esse piassa an sle linie e ant je spassi antra na linia e l'autra, conforma a la convension che un geton an sna linia a apresenta 1 e an ne spassi antra doe linie a arpresenta 5: donca, ansima a minca linia a peulo ste al pi quatr geton e antra doe linie nen pi che un geton. Con cost abaco a peulo arpresentesse ij numer decimaj e, an avzinand vaire taulette, a peulo fesse j'operassion dl' aritmetica .
Costa strutura d'abaco a arciama cola dl'antich soroban .

L'abaco a scompartiment [ modifica | modifiche la sorgiss ]

L'abaco a scompartiment a peul esse realisa an dissegnand ansima a 'n cartlon un retangol esparti an vaire part uguaj che, da drita a snistra, a arpresento el post ocupa ant ij numer da j'unita dij vaire ordin, conforma a la base dovra. Per arpresente un numer an costa base, as buta na quantita 'd geton ugual al numer ant la zona pi a drita. As argropo peui ij geton an partie forma da tanti geton quant a l'e la base e as rampiassa minca partia con un geton ant la zona subit pi a snistra; as arpet el procediment da drita a snistra fin ch'a l'e possibil. As oten perparej n'arpresentassion del numer ant la base dovra: minca gifra a l'e daita dal numer ed geton ch'a resto ant la zona corespondenta. Con cost utiss as peulo arpresentesse ij numer e fe ij cont an qualsessia base.

L'abaco cineis [ modifica | modifiche la sorgiss ]

L'abaco cineis a l'e forma da terdes colone ed balote, partagia da na bara trasversal. Minca colona a l'ha sinch balote sota la bara e doe dedzora; cole edzora a valo sinch ed cole da sota.

D'autri tipo d'abaco [ modifica | modifiche la sorgiss ]

Na curiosita [ modifica | modifiche la sorgiss ]

L'abaco a dame, dovra ant j' Isole britaniche , a l'ha dait el nom ed cansle del dame al ministr dle finanse del Regn Uni .

A porto so nom [ modifica | modifiche la sorgiss ]