Zinaida Wołko?ska

Зинаи?да Волко?нская

Portret Wołko?skiej p?dzla Oriesta Kiprienskiego (1830)
Pełne imi? i nazwisko	Zinaida Aleksandrowna Wołko?ska
Data i miejsce urodzenia	14 grudnia 1789 Drezno
Data i miejsce ?mierci	5 lutego 1862 Rzym
Zawod, zaj?cie	poetka, gospodyni salonow artystycznych
Multimedia w Wikimedia Commons

Zinaida Wołko?ska ^{[a] [1] [2] [3]} ( ros.   Зинаи?да Алекса?ндровна Волко?нская , Zinaida Aleksandrowna Wołkonska ), w starszej literaturze tak?e Zeneida Wołko?ska ^[3] , zd. Biełosielska-Biełozierska (ur. 3 grudnia ^? / 14 grudnia   1789 w Dre?nie ^[4] , zm. 24 stycznia ^? / 5 lutego   1862 w Rzymie ^[5] ) ? rosyjska arystokratka i pisarka. W Rzymie i w Moskwie prowadziła salony literackie i artystyczne, gromadz?c w nich wiod?cych tworcow epoki. Podejmowała rownie? Adama Mickiewicza , z ktorym przez kilka lat korespondowała. Wychowana w duchu kultury zachodnioeuropejskiej, przeszła w dorosłym wieku na katolicyzm i propagowała to wyznanie w?rod rosyjskich emigrantow i dyplomatow we Włoszech.

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Młodo?? i ?ycie w otoczeniu Aleksandra I [ edytuj | edytuj kod ]

Była cork? ksi?cia Aleksandra Biełosielskiego-Biełozierskiego , ambasadora rosyjskiego na dworze krola Sardynii , i jego ?ony Warwary zd. Tatiszczewej ^[6] . Wcze?nie w dzieci?stwie straciła matk? i była wychowywana przez ojca. Zadbał on, by nauczyła si? kilku j?zykow obcych, w tym łaciny. Młoda arystokratka wyniosła rownie? z domu zainteresowanie muzyk? i literatur? ^[3] . Słabo mowiła natomiast, tak?e jako dorosła kobieta, po rosyjsku , preferuj?c francuski ^[3] . Formalnie prawosławna, wychowywała si? w otoczeniu wyznawcow katolicyzmu , co przeło?yło si? na jej po?niejsze sympatie i ostatecznie odej?cie od prawosławia ^[7] .

W 1809 r. Zinaida Biełosielska razem z ojcem po raz pierwszy przybyła do Rosji i zamieszkała w Petersburgu . Krotko po przybyciu do rosyjskiej stolicy Aleksander Biełosielski-Biełozierski zmarł ^[3] . W 1811 r. Zinaida Biełosielska wyszła za m?? za generała Nikit? Wołko?skiego , adiutanta cara Aleksandra I . Presti? rodzin, z ktorych wywodzili si? mał?onkowie, a tak?e uroda i charakter kobiety sprawiły, ?e szybko zyskała ona wysok? pozycj? na carskim dworze. Aleksander I uczynił j? dam? dworu i publicznie si? ni? zachwycał ^{[1] [3]} . Jako ?e relacje obojga stały si? przedmiotem plotek na dworze, Wołko?ska po urodzeniu syna Aleksandra wycofała si? z ?ycia dworskiego ^[1] .

Na pro?b? Aleksandra I ksi??na Wołko?ska weszła do carskiej ?wity, ktora razem z rosyjskim monarch? udała si? w 1813 r. w podro? po Europie Zachodniej, a nast?pnie na kongres wiede?ski ^[3] . Podro?owała razem z dwuletnim synem, brała udział w balach i przyj?ciach towarzysz?cych kongresowi ^[1] . Nast?pnie udała si? do Pary?a , gdzie prze?yła dwa lata i gdzie wyst?powała jako ?piewaczka na scenie dworskiej w Tuileries ^[3] .

Pobyt w Odessie i pierwszy wyjazd do Włoch [ edytuj | edytuj kod ]

W 1818 r. Zinaida Wołko?ska wrociła do Rosji. Za spraw? dworskich intryg musiała wycofa? si? z petersburskiego towarzystwa. Zamieszkała w Odessie, po?wi?caj?c si? wychowaniu syna. Aby znale?? dla niego najodpowiedniejszych opiekunow, skontaktowała si? z jezuitami , a zakonnika i pedagoga Dominique’a-Charlesa Nicolle’a poprosiła o stworzenie specjalnego programu nauczania dla Aleksandra ^[1] . Wołko?ska utrzymywała kontakty z jezuit? do 1820 r., gdy został on zmuszony do wyjazdu z Rosji. W tym czasie zbli?yła si? jeszcze bardziej do katolicyzmu ^[1] . W tym samym 1820 r. Zinaida i Nikita Wołko?scy wyjechali do Rzymu, gdzie kobieta posiadała odziedziczony po ojcu pałac i gdzie stworzyła salon artystyczny i literacki ^[1] . Podejmowała w nim zarowno tworcow rosyjskich przebywaj?cych we Włoszech (m.in. Karla Briułłowa ), jak i artystow zachodnioeuropejskich ( Bertela Thordvaldsena , Antonia Canov? , Horace’a Verneta ) ^[1] .

W 1822 r. mał?e?stwo powrociło do Petersburga, gdzie Zinaida Wołko?ska nadal zajmowała si? wychowaniem syna, zacz?ła rownie? pisa?. W j?zyku francuskim tworzyła wiersze, nowele, szkice podro?ne. Swoje utwory publikowała rzadko, rzadko te? prezentowała je odwiedzaj?cym j? go?ciom ? tego rodzaju działalno??, uprawiana przez kobiet?, nie była traktowana powa?nie ^[1] .

Moskiewski salon Zinaidy Wołko?skiej [ edytuj | edytuj kod ]

W 1824 r. Wołko?ska zamieszkała w pałacu Biełosielskich w Moskwie. Stworzyła tam salon literacki i artystyczny, w ktorym podejmowała czołowych pisarzy i poetow, malarzy, architektow, rze?biarzy, kompozytorow i aktorow, naukowcow. W salonie Wołko?skiej odbywały si? koncerty, recytacje wierszy i całe inscenizacje oper włoskich, w ktorych aktywny udział brała udział tak?e gospodyni, ?piewaj?ca kontraltem . W?rod stałych go?ci byli Aleksandr Puszkin , Piotr Czaadajew , Dmitrij Wieniewitinow , Iwan Kozłow , Wasilij ?ukowski , Aleksiej Chomiakow , Jewgienij Baratynski ^[8] . Puszkin, Wieniewitinow i Kozłow po?wi?cili jej wiersze ^[9] . Wołko?sk? nazywano Korynn? połnocy ^[10] , Puszkin okre?lił j? mianem krolowej muz i pi?kna ^[7] . Z kolei w policyjnych raportach III Oddziału salon Wołko?skiej opisywano jako o?rodek opozycyjny, gromadz?cy przeciwnikow carskiego rz?du ^[7] .

W 1827 r. Zinaida Wołko?ska poznała Adama Mickiewicza. Nie jest jasne, kto wprowadził polskiego poet? do jej salonu (mogł by? to ksi??? i krytyk literacki Piotr Wiaziemski lub pisarz Ksenofont Polewoj). Mickiewicz był entuzjastycznie przyjmowany przez towarzystwo, jakie gromadziło si? w salonie, a Wołko?ska wysoko ceniła jego talent i odnosiła si? do niego z wielk? serdeczno?ci? ^{[8] [7]} . Mickiewicz wyst?pował w salonie Wołko?skiej z improwizacjami w j?zyku francuskim, napisał te? wiersz Na pokoj grecki w domu ksi??nej Zeneidy Wołko?skiej w Moskwie i wygłosił go po francusku podczas jednego ze spotka? w salonie ^[3] . Adam Mickiewicz i Zinaida Wołko?ska korespondowali ze sob? ^[8] . Według cz??ci krytykow polski poeta był, przynajmniej przez pewien czas, bez wzajemno?ci zakochany w rosyjskiej arystokratce ^[11] . Mickiewicz podarował Wołko?skiej egzemplarz Konrada Wallenroda z dedykacj?, z my?l? o niej przetłumaczył na j?zyk francuski dedykacj? Sonetow krymskich ^[12] . Cało?? Sonetow była czytana podczas spotka? w salonie Wołko?skiej w rosyjskim przekładzie Iwana Kozłowa , rownie? stałego go?cia towarzystwa ^[12] . Po 1825 r. faktem powszechnie znanym stały si? katolickie sympatie Wołko?skiej, a by? mo?e nawet jej formalna konwersja ^[7] . Ksi??na ostatecznie zbli?yła si? do katolicyzmu pod wpływem kilku wydarze? r. 1825: ?mierci Aleksandra I, nieudanego buntu dekabrystow , w ktorym brał udział jej powinowaty Siergiej Wołko?ski (zesłany nast?pnie na Syberi?; jego ?ona Marija towarzyszyła mu dobrowolnie), represje nowego cara Mikołaja I wobec buntownikow ^[10] . W 1827 r. wstrz?sem była dla niej ?mier? 22-letniego poety Dmitrija Wieniewitinowa, nieszcz??liwie w niej zakochanego ^[10] . Porzucenie prawosławia było w owczesnej Rosji nielegalne, jednak popularno?? i wpływy Wołko?skiej sprawiły, ?e nie spotkały jej ?adne sankcje. Car Mikołaj I probował jedynie przekona? j? do zmiany decyzji, wysyłaj?c do jej domu prawosławnego duchownego ^[7] . Według rosyjskiej badaczki Nadie?dy Gorodieckiej w latach 20. Wołko?ska nadal jedynie otwarcie sympatyzowała z katolicyzmem, natomiast oficjalnej konwersji dokonała dopiero w 1833 r., gdy ?yła ju? na stałe we Włoszech ^[13] .

W 1828 r. Wołko?ska, nieszcz??liwa w mał?e?stwie, nawi?zała romans z hrabi? Alessandro Riccim ? włoskim poet? i kompozytorem, m??em rosyjskiej ?piewaczki Jekatieriny Łuniny ^[14] .

Emigracja [ edytuj | edytuj kod ]

W 1829 r. ksi??na Wołko?ska z synem opu?ciła Rosj?. Pewien czas sp?dziła w Weimarze , Tyrolu i Saksonii , nast?pnie za? udała si? do Włoch. Po zwiedzeniu szeregu miast i regionow Włoch osiadła ostatecznie w Rzymie, gdzie nabyła winnic? oraz rezydencj? ? Palazzo Ferrucci ^[7] . W swoim nowym domu ponownie zacz?ła podejmowa? artystow, a tak?e kapłanow katolickich ^[7] , zapraszała rownie? Mickiewicza ^[14] . Kontynuowała te? romans z Riccim, ktory dla niej porzucił ?on? ^[14] . Relacja ta przetrwała do 1841 r., gdy Wołko?ska pogodziła si? z m??em ^[15] .

Z wiekiem Zinaida Wołko?ska była coraz bardziej gorliw? katoliczk? i ascetk?. Regularnie rozdawała jałmu?n?, znaczn? cz??? swojego maj?tku przekazała Ko?ciołowi katolickiemu, ro?nym zakonom i instytucjom dobroczynnym. Propagowała katolicyzm w?rod rosyjskich dyplomatow przebywaj?cych w Rzymie. Do konwersji przekonała swojego m??a (porzucił prawosławie na krotko przed ?mierci? w 1844 r. ^[16] ), swoj? siostr? Marij? Własow? ^[15] i kilku dyplomatow ^[16] . Nie zdołała natomiast skłoni? do zmiany wyznania swojego syna Aleksandra, rownie? dyplomaty ^[16] . Po ?mierci m??a zajmowała si? ju? tylko modlitw? i działalno?ci? charytatywn? ^[16] . Zmarła w Rzymie i została pochowana w ko?ciele dei Santi Vincenzo e Anastasio a Trevi ^[15] .

Tworczo?? [ edytuj | edytuj kod ]

Zinaida Wołko?ska jest autork? czterech nowel, z ktorych najlepsza jest autobiograficzna Laura ^[9] , epickiego poematu Olga oraz opowie?ci historycznej Tableau slave du cinquieme siecle , ktorej fragment, Ludowid i Miliada , został przeło?ony na j?zyk polski i wydany w 1826 r. ^{[1] [17]} W 1821 r. napisała wierszowany dramat muzyczny Jeanne d’Arc , ktory został nast?pnie wystawiony w jej salonie, z ni? sam? w roli tytułowej ^[9] . Po ?mierci Aleksandra I stworzyła na t? okoliczno?? elegi?, epitafium po?wi?ciła te? zmarłemu przedwcze?nie Dmitrijowi Wieniewitinowowi ^[10] . Wi?kszo?? dzieł napisała w j?zyku francuskim ^[3] .

Dzieła zebrane Zinaidy Wołko?skiej wydał po jej ?mierci jej syn Aleksandr ? rownocze?nie w j?zykach francuskim i w przekładzie na j?zyk rosyjski w 1865 r. ^[6]

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]