Wojewodztwo łodzkie (II Rzeczpospolita)

wojewodztwo łodzkie
	1920?1939
	Herb
Pa?stwo	Polska
Data powstania	14 sierpnia 1919 / 15 lutego 1920
Siedziba wojewody i sejmiku	Łod?
Wojewoda	Henryk Jozewski
Powierzchnia	(1931) 19 034 km² ; (1939) 20 446 km²
Populacja ( 1931 ) ; ? liczba ludno?ci	; 2 632 010
? g?sto??	138,3 os./km²
Tablice rejestracyjne	ŁD
	Adres Urz?du Wojewodzkiego: ul. Ogrodowa 15 ; Łod?
Podział administracyjny
Liczba powiatow miejskich	1
Liczba powiatow ziemskich	14
Liczba gmin miejskich	39
Liczba gmin wiejskich	237
	Poło?enie na mapie II Rzeczypospolitej ;

Wojewodztwo łodzkie ? wojewodztwo II Rzeczypospolitej istniej?ce w latach 1919?1939 ze stolic? w Łodzi .

Wojewodztwo łodzkie (do 1938) obejmowało wschodni? cz??? obecnego wojewodztwa wielkopolskiego z Kaliszem i Koninem oraz południow? i centraln? cz??? łodzkiego .

W 1930 podzielone było na 13 powiatow ziemskich oraz 1 miejski. W skład wojewodztwa wchodziło tak?e 46 miast (1930) i 232 gminy. Graniczyło z 3 wojewodztwami: od zachodu z pozna?skim , od południa z kieleckim , od połnocy oraz wschodu z warszawskim , a tak?e od południowego zachodu z Niemcami ^[4].

Struktura powierzchni [ edytuj | edytuj kod ]

Według danych z 1929 roku wojewodztwo łodzkie miało obszar 19 034 km², w tym:

grunty orne ? 65,6%
ł?ki ? 7,3%
pastwiska ? 5,6%
lasy ? 13,5%
nieu?ytki i tereny przemysłowe ? 8%

Demografia [ edytuj | edytuj kod ]

Według pierwszego spisu powszechnego w 1921 roku wojewodztwo zamieszkiwało 2 252 769 osob ^[5].

Podział ludno?ci ze wzgl?du na narodowo?? ^[5]:

Polacy 1 873 629 (83,2%)
?ydzi 270 437 (12,0%)
Niemcy 103 484 (4,6%)

Podział ludno?ci ze wzgl?du na wyznanie ^[5]:

rzymskokatolickie 1 734 117 (77%)
moj?eszowe 326 973 (14,5%)
ewangelickie 171 169 (7,6%)
menonickie 12 024 (0,53%)

W roku 1926 ludno?? wojewodztwa zamieszkuj?ca miasta wynosiła 38,7%. Polacy stanowili 83,2% ogołu mieszka?cow, ?ydzi ? 12%, Niemcy ? 4,6%. 77% mieszka?cow łodzkiego wyznawało religi? katolick? , 14,5% moj?eszow? , 7,6% ewangelick? i 0,7% grekokatolicyzm .

53,8% mieszka?cow wojewodztwa łodzkiego zatrudniona była w rolnictwie , 24,6% w przemy?le (głownie włokienniczy), a 8,3% w handlu .

Struktura demograficzna [ edytuj | edytuj kod ]

Liczba ludno?ci (dane z 9 grudnia 1931)
	Ogołem		Kobiety		M??czy?ni
	osob	%	osob	%	osob	%
Ogołem	2 632 010	100	1 364 825	51,85	1 267 185	48,15
Miasto	1 104 222	41,95	589 824	22,41	514 398	19,54
Wie?	1 527 788	58,5	775 001	29,45	752 787	28,60

Podział administracyjny [ edytuj | edytuj kod ]

Podział na powiaty w latach 1919?1938
Powiat	Miasto powiatowe	Powierzchnia km² (1929)	Ludno?? (1929)	G?sto?? os./km²
brzezi?ski	Brzeziny	1117	125 029	111,9
kaliski	Kalisz	1480	180 320	121,8
kolski	Koło	1233	112 029	90,9
koni?ski	Konin	1313	111 415	84,9
łaski	Łask	1403	149 404	106,5
ł?czycki	Ł?czyca	1316	122 422	93,1
łodzki (miejski)	Łod?	58,75	597 183	10165
łodzki (wiejski)	Łod?	883	110 381	125,1
piotrkowski	Piotrkow Trybunalski	2088	197 285	94,5
radomszcza?ski	Radomsko	2113	169 847	80,4
sieradzki	Sieradz	1613	155 425	96,4
słupecki	Słupca	1070	83 985	78,5
turecki	Turek	1248	102 139	81,8
wielu?ski	Wielu?	2101	181 362	86,3

Najwi?ksze miasta [ edytuj | edytuj kod ]

Najwi?ksze miasta wojewodztwa łodzkiego
Miasto	Powiat	Ludno?? (1929)
Łod?	łodzki (miejski)	597 183
Kalisz	kaliski	55 613
Piotrkow Trybunalski	piotrkowski	43 437
Tomaszow Mazowiecki	brzezi?ski	35 484
Pabianice	łaski	34 967
Zgierz	łodzki (wiejski)	24 800
Zdu?ska Wola	sieradzki	23 540
Radomsko	radomszcza?ski	20 372
Koło	kolski	13 040
Ozorkow	ł?czycki	12 589
Wielu?	wielu?ski	11 032
Brzeziny	brzezi?ski	10 633
Konin	koni?ski	10 379
Ł?czyca	ł?czycki	10 267
Turek	turecki	10 073
Sieradz	sieradzki	9284

Podział administracyjny (1939) [ edytuj | edytuj kod ]

Z dniem 1 kwietnia 1938 r. wył?czono z obszaru wojewodztwa łodzkiego i przył?czono do wojewodztwa pozna?skiego powiaty kaliski, kolski, koni?ski i turecki ^[6].

Z dniem 1 kwietnia 1939 r. wł?czono w obszar wojewodztwa łodzkiego: z wojewodztwa warszawskiego powiaty: kutnowski , łowicki , rawski i skierniewicki ; z wojewodztwa kieleckiego powiaty: opoczy?ski i konecki z wyj?tkiem gmin miejskich: Skar?ysko-Kamienna i Szydłowiec oraz gmin wiejskich: Bli?yn i Szydłowiec ^[7].

Wojewodowie [ edytuj | edytuj kod ]

1919?1922 ? Antoni Kamie?ski
1922?1923 ? Paweł Garapich (p.o.)
1923?1924 ? Marian Rembowski
1924 ? Paweł Garapich
1925?1926 ? Ludwik Darowski
1926 ? Jan Ossoli?ski (p.o.)
1926?1933 ? Władysław Jaszczołt
1933?1938 ? Aleksander Hauke-Nowak
1938?1939 ? Henryk Jozewski

Wicewojewodowie

1920?1922 ? Paweł Garapich
1922?1926 ? Władysław Łyszkowski
1926 ? Jan Ossoli?ski
1927?1929 ? Stanisław Lewicki
1929?1931 ? Jozef Ro?niecki
1931 ? Stefan Kirtiklis
1931?1936 ? Antoni Potocki
1936?1938 ? Stefan Wendorff
1938?1939 ? Jozef Jellinek ^[8]

Galeria [ edytuj | edytuj kod ]

Wojewodztwo łodzkie w szczegołowych danych statystycznych spisu powszechnego z 30.IX.1921 i spisu powszechnego z 9. XII. 1931 r.

Wojewodztwo łodzkie ? oficjalne dane GUS spisu powszechnego 1921
Skorowidz miejscowo?ci 1921 ? szczegołowe dane GUS spisu powszechnego 1921 ? wojewodztwo łodzkie
Wojewodztwo łodzkie ? oficjalne dane GUS spisu powszechnego 1931
Polska, g?sto?? zaludnienia , 1931
Podział administracyjny Polski po 1938 r.
Podział Polski na powiaty (1930) ? woj.łodzkie zaznaczone kolorem czerwonym

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Monitor Polski z 1920 r., nr 48 z dn. 28 lutego .
↑ Andrzej Gawryszewski: Ludno?? Polski w XX wieku . Warszawa: Polska Akademia Nauk ? Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, 2005, s. 32, seria: Monografie. ISBN 83-87954-66-7 .
↑ Drugi Powszechny Spis Ludno?ci z dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludno?? , Warszawa: Głowny Urz?d Statystyczny, 1938, s. 1 .
↑ Skoczylas M. M. Historia medycyny a potencjał turystyczny Nadpilicza ?rodkowego. W: red. Magowska A., P?kacka-Falkowska K., Owecki M. Wybrane problemy historii medycyny. W kr?gu epistemologii i praktyki. Pozna?: Wydawnictwo Kontekst, 2020, s. 53?75. ISBN 978-83-65275-95-0 , tre?? on-line .
↑ ^a ^b ^c Skorowidz miejscowo?ci Rzeczypospolitej Polskiej ? Tom II ? Wojewodztwo Łodzkie , Głowny Urz?d Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.
↑ Ustawa z dnia 12 czerwca 1937 r. o zmianie granic wojewodztw: pozna?skiego, pomorskiego, warszawskiego i łodzkiego. ( Dz.U. z 1937 r. nr 46, poz. 350 ).
↑ Ustawa z dnia 9 kwietnia 1938 r. o zmianie granic wojewodztw: białostockiego, kieleckiego, lubelskiego, łodzkiego i warszawskiego. ( Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240 ).
↑ Ireneusz I. Polit Ireneusz I. , Wojewodowie łodzcy (1919-1939) , Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce 2020 [zarchiwizowane z adresu 2023-05-12] .

[1] Monitor Polski z 1920 r., nr 48 z dn. 28 lutego .

[2] Andrzej Gawryszewski: Ludno?? Polski w XX wieku . Warszawa: Polska Akademia Nauk ? Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, 2005, s. 32, seria: Monografie. ISBN 83-87954-66-7 .

[spis1931-3] Drugi Powszechny Spis Ludno?ci z dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludno?? , Warszawa: Głowny Urz?d Statystyczny, 1938, s. 1 .

[4] Skoczylas M. M. Historia medycyny a potencjał turystyczny Nadpilicza ?rodkowego. W: red. Magowska A., P?kacka-Falkowska K., Owecki M. Wybrane problemy historii medycyny. W kr?gu epistemologii i praktyki. Pozna?: Wydawnictwo Kontekst, 2020, s. 53?75. ISBN 978-83-65275-95-0 , tre?? on-line .

[skorowidzłódzki-5] Skorowidz miejscowo?ci Rzeczypospolitej Polskiej ? Tom II ? Wojewodztwo Łodzkie , Głowny Urz?d Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.

[6] Ustawa z dnia 12 czerwca 1937 r. o zmianie granic wojewodztw: pozna?skiego, pomorskiego, warszawskiego i łodzkiego. ( Dz.U. z 1937 r. nr 46, poz. 350 ).

[7] Ustawa z dnia 9 kwietnia 1938 r. o zmianie granic wojewodztw: białostockiego, kieleckiego, lubelskiego, łodzkiego i warszawskiego. ( Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240 ).

[:0-8] Ireneusz I. Polit Ireneusz I. , Wojewodowie łodzcy (1919-1939) , Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce 2020 [zarchiwizowane z adresu 2023-05-12] .

[9] wojewodztwo autonomiczne

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[A]

Powiat miejski	Łod? (od 1920)
Powiaty ziemskie	brzezi?ski kaliski (do 1938) kolski (do 1938) konecki (od 1939) koni?ski (do 1938) kutnowski (od 1939) łaski ł?czycki łowicki (od 1939) łodzki opoczy?ski (od 1939) piotrkowski radomszcza?ski rawski (od 1939) skierniewicki (od 1939) sieradzki słupecki (do 1932) turecki (do 1938) wielu?ski

Wojewodztwa	białostockie (od 1919) kieleckie (od 1919) krakowskie (od 1920) lubelskie (od 1919) lwowskie (od 1920) łodzkie (od 1919) nowogrodzkie (od 1921) poleskie (od 1921) pomorskie (od 1919) pozna?skie (od 1919) stanisławowskie (od 1920) ?l?skie ^[A] (od 1920) tarnopolskie (od 1920) Warszawa (od 1919) warszawskie (od 1919) wile?skie (od 1926) woły?skie (od 1921)
Okr?gi adm.	okr?g nowogrodzki (1920?21) okr?g poleski (1920?21) okr?g woły?ski (1920?21) ?l?sk Cieszy?ski (1920?22) Ziemia Wile?ska (1922?26)
Wojewodztwa proponowane	wojewodztwo sandomierskie