Wilhelm Furtwangler

Imi? i nazwisko	Gustav Heinrich Ernst Martin Wilhelm Furtwangler
Data i miejsce urodzenia	25 stycznia 1886 Berlin
Data i miejsce ?mierci	30 listopada 1954 Baden-Baden
Gatunki	muzyka powa?na
Zawod	dyrygent , kompozytor
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Gustav Heinrich Ernst Martin Wilhelm Furtwangler (ur. 25 stycznia 1886 w Berlinie , zm. 30 listopada 1954 w Baden-Baden ^[1] ) ? niemiecki dyrygent i kompozytor słyn?cy z interpretacji utworow symfonicznych, w szczegolno?ci autorow niemieckich.

W latach 1922?1933 i 1952?1954 dyrygent Berli?skich Filharmonikow ^[2] .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Wilhelm Furtwangler objawił talent muzyczny ju? w wieku 7 lat. Ojciec Wilhelma, Adolf (1853?1907), ?wiatowej sławy archeolog, zadbał o doskonał? edukacj? dla syna, ktor? uwie?czyły studia muzyczne i humanistyczne.

Na dyrygenckim podium debiutował w wieku 20 lat. Probował swoich sił z kilkoma orkiestrami, by w efekcie otrzyma? posad? w Mannheim , tu? przed osi?gni?ciem trzydziestego roku ?ycia. Jego talent znalazł uznanie krytyki muzycznej tamtych czasow i ju? w 1922 roku kierował dwoma najwa?niejszymi orkiestrami w Niemczech: Filharmoni? Berli?sk? i lipskim Gewandhausem (w obu przypadkach był nast?pc? legendarnego Artura Nikischa ). Szybko zdobył sław? i kolejno obj?ł stanowiska szefa orkiestry wiede?skiej, festiwalu w Salzburgu i festiwalu wagnerowskiego w Bayreuth .

W roku 1933, po doj?ciu do władzy nazistow, Wilhelm Furtwangler zacz?ł popada? w konflikty z ?nowym pr?dem” i, wyst?puj?c w obronie muzykow pochodzenia ?ydowskiego, szybko został zmuszony do ust?pienia ze stanowisk. W roku 1934 nowe władze uniemo?liwiły mu wystawienie opery Paula Hindemitha Mathis der Maler (Mateusz Malarz) , w prote?cie Furtwangler zrezygnował z wyst?pie? w berli?skiej operze. Jednak nie zdecydował si? na opuszczenie Niemiec, jak uczyniło wiele innych osob, ale pozostał na stanowisku szefa Berli?skich Filharmonikow do ko?ca wojny. Jego nazwisko figurowało na Gottbegnadeten-Liste ( Lista obdarzonych łask? Bo?? w III Rzeszy ) w?rod Niezast?pionych . Wielokrotnie koncertował rownie? z innymi niemieckimi orkiestrami, tak?e na terenach okupowanych (np. w Pary?u), co było powodem kontrowersji. Zawsze jednak probował zachowa? niezale?no?? artystyczn? i z reguły unikał anga?owania si? w wielkie przedsi?wzi?cia propagandowe, czego przeciwie?stwem jest młodszy dyrygent, lojalny wobec władzy Karajan. Z tym dyrygentem, ze wzgl?du zarowno na postaw? ?yciow?, jak artystyczn?, Furtwangler pozostał skłocony do ko?ca ?ycia. Pod koniec 1944 roku, kiedy administracyjna ochrona zapewniona Furtwanglerowi przez wysokich funkcjonariuszy (Baldura von Schiracha, Alberta Speera) zacz?ła si? ugina? pod naciskami Goebbelsa chc?cego awansowa? ambitnego i posłusznego Karajana, Furtwangler zdecydował si? na wyjazd do Szwajcarii. Po zako?czeniu działa? wojennych wrocił do Niemiec.

Po II wojnie ?wiatowej został oskar?ony o wspołdziałanie z parti? nazistowsk?, s?d jednak oczy?cił go z zarzutow. Mimo tego wyroku USA zakazały Furtwanglerowi działalno?ci koncertowej na swoim terytorium. Dyrygent osiadł w Szwajcarii. Koncertował z sukcesami w Bayreuth, Rzymie, Londynie, Salzburgu i Sztokholmie. Du?o nagrywał. Od 1947 (formalnie od 1952) powtornie dyrygent Berli?skich Filharmonikow, niestety stan jego zdrowia coraz cz??ciej uniemo?liwiał mu prac? dyrygenta. Zmarł w roku 1954 w Baden-Baden . Jego nast?pc? został Herbert von Karajan .

Osi?gni?cia [ edytuj | edytuj kod ]

Trudno nie doceni? jako?ci dokona? Furtwanglera na polu dyrygentury i pracy z orkiestr?. Jego wpływ na bezpo?rednie audytorium i na ludzi ktorzy słyszeli jego wykonania był ogromny.

Niewielu dyrygentow w historii muzyki otacza tak wielka legenda. Wczesne, przedwojenne nagrania, mimo słabej jako?ci technicznej, prezentuj? niezwykły talent dyrygencki Furtwanglera. Pod jego batut? orkiestra nabywa cech samodzielnego organizmu, tutti zespołow brzmi pot??nie; cho? wiele decyzji o doborze temp bywa kontrowersyjnych, zawsze jednak s? to kreacje wizjonerskie. Potrafi dyrygowa? zarowno powoli, jak i szybko ? dotyczy to nieraz tego samego utworu, co rodzi problemy przy probach jasnego zdefiniowania podej?cia Furtwanglera do kwestii tempa. Zawsze jednak jego tempa s? niejednakowe ? umiej?tnie przy?piesza i zwalnia ? ka?dy takt mo?e by? zagrany szybciej lub wolniej, wszystko stosownie do cało?ciowego zamysłu i w zamiarze wywarcia odpowiedniego wpływu na słuchacza. W jego ciszy, zwolnieniach i subtelnym operowaniu sekcjami orkiestry słycha? brzmienie, ktorego nikt przedtem ani po?niej nie wydobył z orkiestry. Po?rednim kontynuatorem indywidualnej i humanistyczno-psychologicznej szkoły dyrygentury był jego ucze?, inny słynny dyrygent, Sergiu Celibidache .

Odznaczenia [ edytuj | edytuj kod ]

• 1929 ? Order Pour le Merite ^[3]
• 1952 ? Wielki Krzy? Zasługi z Gwiazd? Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec

Nagrania [ edytuj | edytuj kod ]

T? sekcj? nale?y dopracowa? : → poprawi? styl ? powinien by? encyklopedyczny . Dokładniejsze informacje o tym, co nale?y poprawi?, by? mo?e znajduj? si? w dyskusji tej sekcji . Po wyeliminowaniu niedoskonało?ci nale?y usun?? szablon {{Dopracowa?}} z tej sekcji.

Szczegoln? r?k? miał Furtwangler do symfoniki Beethovena , Brahmsa , Brucknera oraz dzieł Wagnera . Nagrania z czasow wojny dokonywane w Niemczech zostały zabrane z Berlina przez Armi? Czerwon?; wiele z nich opublikowała radziecka Miełodija , m.in. ?wietn? wagnerowsk? Walkiri? , Zygfryda i Zmierzch bogow . Pod koniec lat 80. ubiegłego wieku nagrania zostały zwrocone ^{[ potrzebny przypis ]} . Powojenne nagrania Brucknera i Beethovena s? do dzi? uznawane za natchnione. Najbardziej niezwykła wydaje si? ^{[ przez kogo? ]} rejestracja koncertu w Sztokholmie w 1948 roku, gdzie artysta wykonywał m.in. Niemieckie Requiem Brahmsa.

Kompozycje [ edytuj | edytuj kod ]

Jego dorobek kompozytorski obejmuje: Te Deum na chor i orkiestr?, Schwindet ihr dunklen Wolbungen fur Chor und Orchester na podstawie Fausta Goethego, Hymny Religijne ? tak?e na chor i orkiestr?, trzy symfonie, Uwertur? Es-dur, koncert fortepianowy, kwintet smyczkowy oraz dwie sonaty skrzypcowe.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]