Wiatrakowiec

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wiatrakowiec
Wiatrakowce na ziemi
Wiatrakowce w powietrzu
Replika Ciervy C.6, pierwszego wiatrakowca zdolnego do pokonywania du?ych odległo?ci
Wiatrakowiec ZEN 1 (Xenon 2) OSP w Baranowie
Prototyp wiatrakowca zaprojektowany przez biuro 2sympleks dla Aviation Artur Trendak.
Prototyp wiatrakowca Twistair 2.0, zaprojektowany przez biuro 2sympleks dla Aviation Artur Trendak. W 2018 otrzymał on nagrod? Red Dot Design Award (zwan? Oscarem wzornictwa) [1] [2]
Pierwsze w Polsce auto?yro Cierva C.30 znak SP-ANN pilotowane przez płk. Bolesława Stachonia.

Wiatrakowiec , ?yroplan , auto?yro ? statek powietrzny ci??szy od powietrza ( aerodyna ), z rodziny wiropłatow , wyposa?ony w wirnik no?ny i ?migło nap?dowe (pchaj?ce lub ci?gn?ce). Wirnik nie jest nap?dzany silnikiem, lecz obraca si? dzi?ki autorotacji , powstaj?cej w wyniku post?powego ruchu (wywoływanego ?migłem) wiropłata wzgl?dem powietrza. Czasem jako nap?d wiatrakowca mo?e słu?y? holuj?cy pojazd naziemny lub nawodny. Z powodu konieczno?ci zapewnienia ci?głego nadmuchu powietrza na wirnik no?ny, wiatrakowiec ? w odro?nieniu od innych wiropłatow ? nie mo?e wykonywa? zawisu . Wiatrakowce s? zdolne do krotkiego startu i l?dowania ( STOL ).

Wiatrakowce wykazuj? wiele zalet: s? lekkie, tanie oraz łatwiejsze w obsłudze ni? ?migłowce . Potrafi? osi?gn?? pr?dko?? do 150 kilometrow na godzin? i wznie?? si? na wysoko?? 1500 metrow. Ze wzgl?du na wymienione zalety wiatrakowcami zainteresowane s? jednostki ochotniczych stra?y po?arnych w Polsce. Pierwsz? tak? maszyn? w roku 2012 nabyła Ochotnicza Stra? Po?arna w Baranowie [3] [4] na Mazowszu, w tym samym roku zakup planowała OSP z Nowego Stawu na ?uławach [4] .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Pierwszy udany wiatrakowiec został zbudowany w 1923 przez Juana de la Cierva . Wiatrakowce były szczegolnie popularne w okresie mi?dzywojennym. Podczas II wojny ?wiatowej stosowano je, mi?dzy innymi, do obserwacji artyleryjskiej i patrolowania (japo?ski Kayaba Ka-1 ). Beznap?dowych wiatrakowcow (czyli wiroszybowcow ) Focke-Achgelis Fa 330 u?ywały w celach obserwacyjnych niemieckie okr?ty podwodne .

W 1934 polskie władze wojskowe zakupiły wiatrakowiec Cierva C.30 w celach eksperymentalnych. Po przeszkoleniu w Anglii, sprowadził wiatrakowiec do Polski ppłk pilot Bolesław Stacho? (pierwszy w Polsce pilot wiropłata). Maszyna otrzymała rejestracj? cywiln? SP-ANN. Po raz pierwszy w Polsce zaprezentowano publicznie wiatrakowiec podczas zawodow balonowych o Puchar Gordona Bennetta odbywaj?cych si? w Warszawie na lotnisku mokotowskim w 1935.

Prawo w Polsce [ edytuj | edytuj kod ]

Kwesti? licencjonowania pilotow wiatrakowcow reguluje rozporz?dzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z 2 wrze?nia 2013 w sprawie licencjonowania personelu lotniczego. Obowi?zuj? dwa rodzaje licencji dla pilotow wiatrakowcowych: turystyczna (PPL(AG), od ang. private pilot (autogiro) ) oraz zawodowa (CPL(AG), od ang. commercial pilot (autogiro) ). Szczegołowe wymagania do uzyskania licencji reguluje rozdział drugi wymienionego rozporz?dzenia [5] .

Loty probne oraz akrobacyjne reguluje rozporz?dzenie z 16 maja 2013 w sprawie lotow probnych i akrobacyjnych oraz pokazow lotniczych. Pilot musi mie? minimum 100 godzin nalotu jako dowodca oraz 10 godzin nalotu jako dowodca wiatrakowca, na ktorym b?dzie wykonywany pokaz. Lot akrobacyjny wiatrakowca musi by? wykonywany w odległo?ci minimum 150 m, a l?dowanie dalej ni? 100 m od publiczno?ci [6] .

Nie ma obowi?zku wpisywania wiatrakowcow do Rejestru Cywilnych Statkow Powietrznych , lecz mog? zosta? tam wpisane na podstawie umotywowanego wniosku. Wiatrakowce otrzymuj? znaki rejestracyjne zaczynaj?ce si? od liter SP-X. W dniu 1 stycznia 2011 w rejestrze było 7 wiatrakowcow, z czego cztery wpisane w 2010 [7] .

Sport wiatrakowcowy [ edytuj | edytuj kod ]

Mi?dzynarodowa Federacja Lotnicza FAI organizuje Mistrzostwa ?wiata Mikrolotowe (FAI World Microlight Championships) oraz ?wiatowe Igrzyska Lotnicze , na ktorych w klasie mikrolotow startuj? załogi wiatrakowcow w dwoch kategoriach: GL2 (dwumiejscowe wiatrakowce o maksymalnej masie startowej nie przekraczaj?cej 450 kg) i GL1 (jednomiejscowe wiatrakowce o maksymalnej masie startowej nie przekraczaj?cej 375 kg). W 1994 w Polsce odbyły si? V Mikrolotowe Mistrzostwa ?wiata FAI. W 2018 na 16. Mistrzostwach ?wiata Mikrolotowych FAI odbywaj?cych si? w Nagykanizsa w klasie GL2 polskie załogi zaj?ły 3 pierwsze miejsca a polski zespoł zdobył tytuł Dru?ynowych Mistrzow ?wiata w klasyfikacji ogolnej mikrolotow ( lotnie , paralotnie , samoloty ultralekkie ) [8] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. Twistair [online], 2sympleks [dost?p 2019-05-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-30] .
  2. Twistair 2.0 [online], Trendak Aviation [dost?p 2019-05-30] .
  3. Sprz?t u?ywany w naszym OSP . Ochotnicza Stra? Po?arna w Baranowie. [dost?p 2018-03-28].
  4. a b Janina Blikowska: Stra?acy ochotnicy wznosz? si? w powietrze . Rzeczpospolita, 2012-12-16. [dost?p 2018-03-28].
  5. Dz.U. z 2021 r. poz. 1713
  6. Dz.U. z 2022 r. poz. 786
  7. Jerzy Liwi?ski: Rejestr Cywilnych statkow powietrznych 2010 r. . Urz?d Lotnictwa Cywilnego . [dost?p 2015-09-07].
  8. Polscy najlepsi na 16 Mikrolotowych Mistrzostwach ?wiata . dlapilota.pl, 19 sierpnia 2018. [dost?p 2018-11-27].

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]