Ten artykuł dotyczy poj?cia marksizmu. Zobacz te?: inne znaczenia tego hasła .

Walka klas ? poj?cie utworzone przez Francois Guizota , francuskiego polityka XIX wieku, zaadaptowane przez Karola Marksa .

Definicja [ edytuj | edytuj kod ]

Geneza walki klas [ edytuj | edytuj kod ]

Poj?cie to dotyczy problemow i star? w społecze?stwach rozumianych jako podzielone na klasy społeczne . Według Marksa, wszelkie społecze?stwa dotychczasowe opierały si? na przeciwie?stwie klas uciskaj?cych i klas uciskanych (zob. materializm historyczny i teorie przeciwie?stw). To, co działo si? we Francji po kl?sce Wiosny Ludow , było dla Marksa typowym przykładem takiej walki, o czym ?wiadczy jego tekst z 1850 roku, pt. Walki klasowe we Francji, 1848?1850 .

W wyniku rewolucji przemysłowej , adepci poj?cia widz? powstanie klasy robotniczej, a wraz z jej powstaniem narodzenie zjawiska walki klas. ?Praca proletariuszy zatraciła, na skutek rozpowszechnienia maszyn i podziału pracy , wszelkie cechy samodzielno?ci, a wraz z tym wszelki powab dla robotnikow”, twierdzi Marks. Dodaje te?, ?e robotnicy stali si? towarem w r?kach bur?uazji , a ?wydatki na robotnika ograniczaj? si? zatem niemal wył?cznie do ?rodkow ?ywno?ci, niezb?dnych do jego utrzymania i przedłu?enia jego gatunku”.

W tych tezach robotnicy rozpoznaj? si? jako odr?bna klasa społeczna, mimo ?e konkurencja mi?dzy nimi jest czynnikiem osłabiaj?cym ?wiadomo?? klasow?. Bur?uazja natomiast ?znajduje si? w ci?głej walce: z pocz?tku przeciwko arystokracji, po?niej przeciw cz??ciom samej bur?uazji, ktorych interesy popadaj? w sprzeczno?? z post?pem przemysłu”; jako broni, paradoksalnie, u?ywa cz?sto robotnikow.

Zako?czenie walki klas [ edytuj | edytuj kod ]

Walka klas jest, według marksistow, motorem historii i zako?czy? si? winna rewolucj? ?wiatow? proletariuszy (idea rewolucji ?wiatowej była bliska Lwowi Trockiemu , podczas gdy Jozef Stalin wierzył w sens rewolucji w jednym kraju ). Jej skutkiem ma by? przej?cie ?rodkow produkcji i zagospodarowanie ich w sposob egalitarny .

Według Stalina po rewolucji walka klas bynajmniej nie ustaje, ale nasila si?. Znaczy to, ?e posiadacze ?rodkow produkcji i beneficjenci dawnego porz?dku kontynuuj? walk?, ale innymi metodami, np. u?ywaj?c sabota?u. Stalinowska teoria nasilaj?cej si? walki klas była teoretycznym usprawiedliwieniem terroru wymierzonego cz?sto w członkow partii komunistycznej.

Sposob zako?czenia walki klas i kwestia powszechno?ci rewolucji proletariackiej nale?ały do najwa?niejszych przyczyn konfliktu Stalina i Trockiego.

Wspołczesne konflikty klasowe [ edytuj | edytuj kod ]

Wspołcze?nie termin walka klas u?ywany jest nie tylko przez marksistow, ale rownie? m.in. przez członkow ruchow feministycznych oraz przez przedstawicieli organizacji walcz?cych o ochron? ?rodowiska. Niektorzy badacze, wywodz?cy si? z tych drugich ?rodowisk, twierdz? jednak, ?e teoria walki klas nie jest zdolna zda? sprawy z faktycznej zawiło?ci stosunkow w społecze?stwie okre?lonym jako postindustrialne (m.in. Murray Bookchin ). Je?li chodzi o argumenty za interpretowaniem problemow ochrony ?rodowiska w kontek?cie opresji kapitału , nale?y wspomnie? o wykupowaniu przez bogate kraje ≪prawa do zanieczyszczania ≫ od krajow biednych. Ten proceder zwalnia ich od konieczno?ci inwestowania w poszukiwanie alternatywnych technik niezanieczyszczaj?cych, a krajom biednym odbiera si? szans? na rozwoj przemysłowy ? walka klas w tym kontek?cie nabiera szerszego, mi?dzynarodowego znaczenia, opiera si? ona jednak na zasadzie dominacji kapitału i jest, w sensie paradoksalnym, motorem historii.

Dominacja kobiet jest cz?sto widziana jako jedna z konsekwencji walki klas. Pierre Bourdieu jest autorem analizy analogii mi?dzy walk? klas a opresj? kobiet ( La domination masculine , 1998). Walka klas jest jednak jego zdaniem tworem pozbawionym istoty i, jako taka, nie jest ona motorem historii. To zjawisko nie ma wi?c miejsca na poziomie bardzo ogolnym ? mi?dzy wła?cicielami i proletariuszami, ale na poziomie codziennym, jako wielo?? walk mi?dzy pewnymi osobami w pozycji dominuj?cej i pewnymi osobami w pozycji zdominowanej. Walka klas w dzisiejszym społecze?stwie jest wi?c, według Bourdieu, bardziej symboliczna ni? ekonomiczna i polega mi?dzy innymi na walce o j?zyk .

Z drugiej strony analizy wielu wspołczesnych organizacji marksistowskich wskazuj? na dalszy ci?g walki klas w tradycyjnym rozumieniu, z t? ro?nic?, i? konflikt interesow mi?dzy sił? robocz? a wielkim kapitałem mo?e by? na ro?ne sposoby kamuflowany, zwłaszcza w krajach rozwini?tych z silnym sektorem usługowym. Wskazuj? one na to, ?e w wielu regionach ?wiata sytuacja robotnikow nie zmieniła si? w porownaniu z XIX wiekiem, za? wykorzystywanie cudzej pracy do zdobywania fortuny jest nadal powszechn? praktyk?. Tego typu analizy prezentuje przede wszystkim Mi?dzynarodowa Tendencja Marksistowska .

Cytaty [ edytuj | edytuj kod ]

?Historia wszelkiego społecze?stwa dotychczasowego jest histori? walk klasowych. Wolny i niewolnik, patrycjusz i plebejusz, pan feudalny i chłop-poddany, majster cechowy i czeladnik, krotko mowi?c, ciemi??yciele i uciemi??eni pozostawali w stałym do siebie przeciwie?stwie, prowadzili nieustann?, to ukryt?, to jawn? walk? ? walk?, ktora za ka?dym razem ko?czyła si? rewolucyjnym przekształceniem całego społecze?stwa lub te? wspoln? zagład? walcz?cych klas.”

?Spo?rod wszystkich klas, ktore s? dzi? przeciwstawne bur?uazji, jedynie proletariat jest klas? rzeczywi?cie rewolucyjn?. Pozostałe klasy upadaj? i gin? wraz z rozwojem wielkiego przemysłu, proletariat jest tego przemysłu nieodł?cznym wytworem. [...] Lumpenproletariat , ten bierny wytwor gnicia najni?szych warstw starego społecze?stwa, bywa tu i owdzie wtr?cany do ruchu przez rewolucj? proletariack?, wskutek całego jednak swego poło?enia ?yciowego jest skłonniejszy do sprzedawania si? jako narz?dzie knowa? reakcyjnych.”

Karol Marks i Fryderyk Engels , Manifest Partii Komunistycznej , 1848.

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Zobacz kolekcj? cytatow walka klas w Wikicytatach

• Manifest komunistyczny
• Walki klasowe we Francji, 1848-1850