Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Trzeciorz?d
? według starszych wersji periodyzacji starszy okres
ery kenozoicznej
, od 65 do 1,8 mln lat temu. Dzieli si? na:
Według podziału dokonanego przez
Mi?dzynarodow? Uni? Nauk Geologicznych
w 2004 r. (z po?niejszymi poprawkami) trzeciorz?d nie istnieje, era kenozoiczna dzieli si? na paleogen, neogen i
czwartorz?d
(poszerzony o najmłodszy
wiek
pliocenu,
gelas
).
W trzeciorz?dzie oceany i kontynenty przybrały kształt zbli?ony do wspołczesnego:
Typowymi skałami trzeciorz?dowymi s?:
flisz
, wapienie numulitowe, osady chemiczne (
sol kamienna
, sole potasowe) oraz utwory l?dowe (piaski,
w?giel brunatny
).
Okres trzeciorz?du charakteryzuje si? gwałtownym rozwojem
ro?lin okrytozal??kowych
.
- morza:
- szybko rozwijaj? si?
otwornice
, otwornice
planktoniczne
s? podstaw? podziału
stratygraficznego
zwłaszcza paleogenu, bardzo liczne i ekspansywne s? te? otwornice
bentoniczne
, w tym gatunki o wielkich (do 15 cm) skorupkach, np. (
wapienie numulitowe
), o du?ym znaczeniu skałotworczym.
- bogata fauna
mał?y
,
?limakow
i
koralowcow
- zro?nicowana fauna
ryb
, ekspansywny rozwoj dominuj?cych dzi? ryb
Teleostei
, przy jednoczesnym upadku starszych grup ryb, typowych dla mezozoiku:
kostnochrz?stnych
i
nowopłetwych
.
Rekiny
s? dalej liczn? i znacz?c? grup?, natomiast dochodzi do szybkiej radiacji
płaszczek
.
- l?dy
- silne zro?nicowanie osi?gaj?
owady
i
paj?czaki
- gwałtownie przy?piesza
ewolucja
ptakow
- ssaki
staj? si? zwierz?tami dominuj?cymi. Pierwsza, do?? niewielka faza szybkiego rozwoju ssakow nast?puje na pocz?tku paleocenu, bezpo?rednio po
wielkim wymieraniu
u schyłku kredy, jednak zasadnicza faza radiacji i powstanie wi?kszo?ci wspołczesnych
rz?dow
miało miejsce w eocenie i oligocenie.
- w paleocenie pojawiaj? si?
prakopytne
i
pradrapie?ne
- w eocenie pojawiaj? si? pierwsze lataj?ce ssaki
nietoperze
i pierwsze ssaki morskie ?
walenie
.
- w pliocenie pojawia si? człowiek
