Budowa tamy Trzech Przełomow, lipiec 2004
Panoramiczne uj?cie tamy Trzech Przełomow
Tama Trzech Przełomow
(
chin. upr.
: 三?大?;
chin. trad.
: 三峽大?;
pinyin
:
S?nxia Daba
) ?
zapora wodna
wzniesiona na rzece
Jangcy
w centralnej prowincji
Chin
?
Hubei
. Budowa rozpocz?ła si? w roku 1993. Napełnianie zbiornika zako?czono 26 pa?dziernika 2010, uzyskuj?c poziom wody wynosz?cy 175 m, ktory umo?liwia elektrowni wodnej działanie z pełn? moc?. Zapora jest najdro?szym pojedynczym projektem budowlanym na ?wiecie. Koszt przedsi?wzi?cia ocenia si? na 37 mld
USD
.
Inwestycja stała si? obiektem krytyki licznych ?rodowisk: historykow (w wyniku powstania zapory zalano liczne zabytki), ekologow (zagroziła ona egzystencji niektorych gatunkow ryb i ssakow wodnych), geologow (skala sztucznego zbiornika jest tak wielka, ?e ci??ar nagromadzonej wody mo?e wpłyn?? na
tektonik?
) oraz ekonomistow (inwestycja mo?e przynie?? wi?cej strat ni? korzy?ci ekonomicznych).
Według planow z 2007 roku 26
generatorow
o ł?cznej mocy 18,2 GW miało produkowa? 84,7 TWh energii rocznie oraz chroni? przed
powodziami
, a tak?e zwi?kszy? ?eglowno?? rzeki i sprawi?, ?e przez sze?? miesi?cy w roku statki oceaniczne o
no?no?ci
10 tys. ton dociera? b?d? 2,4 tys. km w gł?b l?du. Ostatnie osoby z miasteczka
Gaoyang
w
prowincji Hubei
, ktore było przeznaczone do zalania wod?, zostały ewakuowane 15 lipca 2008
[1]
.
Roczna produkcja energii
| Rok
|
Liczba
turbin
|
TWh
|
| 2003
|
6
|
8,61
|
| 2004
|
11
|
39,16
|
| 2005
|
14
|
49,09
|
| 2006
|
49,25
|
| 2007
|
21
|
61,60
|
| 2008
|
26
|
80,81
|
| 2009
|
79,47
|
| 2010
|
84,37
|
| 2011
|
29
|
78,29
|
| 2012
|
32
|
98,10
|
| 2013
|
83,27
|
| 2014
|
98,80
|
| 2015
|
87,0
|
| 2016
|
93,50
|
| 2017
|
97,60
|
| 2018
|
101,60
|
| 2019
|
96,88
|
| 2020
|
111,8
|
Tama Trzech Przełomow jest najwi?ksz?
hydroelektrowni?
na ?wiecie pod wzgl?dem mocy. Moc elektrowni wynosi 22,5 GW (w roku 2007: 18,2 GW). Posiada 32 generatory, ka?dy o mocy 700 MW. ?rednie zu?ycie
w?gla
do wyprodukowania 1 kWh energii w Chinach to 366 gramow. Zatem tama Trzech Przełomow przyczynia si? do ograniczenia zu?ycia w?gla o (szacunki z roku 2007) 31 milionow ton rocznie. Co ogranicza emisje (szacunki z roku 2007) 100 milionow ton
gazow cieplarnianych
, milionow ton pyłow, miliona ton
dwutlenku siarki
, 370 tys. ton
tlenku azotu
, 10 tys. ton
tlenku w?gla
oraz znacz?cych ilo?ci
rt?ci
do
atmosfery
.
Zdj?cie satelitarne zapory i powstałego zbiornika, 2011
Konsekwencj? powstania tamy Trzech Przełomow stało si? przymusowe przesiedlenie ponad 1,26 mln osob
[2]
. Całkowitemu zatopieniu uległ obszar 17 du?ych miast, 140 miasteczek i ponad 3000 wsi. Powstanie zapory doprowadziło ponadto do zatopienia ?rodmie?cia trzech du?ych aglomeracji (
Wanxian
, Fuling,
Chongqing
).
W 2012 roku chi?skie władze podj?ły decyzj? o sukcesywnym przesiedleniu kolejnych 100 tysi?cy mieszka?cow okolic zapory w zwi?zku ze wzmo?on? aktywno?ci? sejsmiczn? i niebezpiecze?stwem zatopienia przyległych obszarow w przypadku niekontrolowanej awarii. Powstanie tamy Trzech Przełomow jest najwi?kszym w historii przykładem przesiedlenia ludno?ci wywołanego realizacj? pojedynczej inwestycji. Konsekwencj? powstania zapory stało si? tak?e zatopienie ponad 1600 dotychczas istniej?cych fabryk i kopal?, oraz 1300 stanowisk archeologicznych.
Przemieszczenie po uruchomieniu zapory 40 mld ton wody spowodowało mierzalne, cho? nieistotne w praktyce, skutki dla obrotu Ziemi: o? obrotu przechyliła si? nieco, przesuwaj?c
biegun geograficzny
o 2 cm, a doba wydłu?yła si? o 0,06 mikrosekundy
[3]
.
- Kite, L. Patricia,
Building the Three Gorges Dam
, Raintree, 2011.
- Quing, Dai,
The River Dragon Has Come!: The Three Gorges Dam and the Fate of China’s Yangtze River and Its People
, New York: An East Gate Book, 1998.
- Tan, Yan,
Resettlement in the Three Gorges Project: An Asian Perspective
, Hong Kong: Hong Kong University Press, 2008.
- Termi?ski, Bogumił,
Przesiedlenia inwestycyjne: Nowa kategoria migracji przymusowych
, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Ło?graf, 2012, s. 116?119.