Tam na ł?ce czerwona kalina

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tam na ł?ce czerwona kalina
ilustracja
Wydany

1914

Tworca

Stepan Czarnecki

Kiść dojrzałych czerwonych owoców kaliny na rozmytym tle roślinności
Owoce kaliny
Utwor w wykonaniu orkiestry wojskowej Sił Powietrznych Sił Zbrojnych Ukrainy i 3 chorow w Winnicy

Tam na ł?ce czerwona kalina [1] [2] ( ukr.   Ой у луз? червона калина ) ? ukrai?ski marsz patriotyczny z 1911 roku, utwor finałowy ze spektaklu ?Sło?ce ruin” [3] , zaadaptowany jako własny hymn przez Legion Ukrai?skich Strzelcow Siczowych [4] [1] [2] [5] walcz?cy w latach 1914?1919 o wyzwolenie Ukrainy spod panowania rosyjskiego. Utwor wykorzystuje motyw krzewu li?ciastego kaliny koralowej , ktory to symbol od wiekow przewija si? w kulturze ukrai?skiej, w legendach i pie?niach. Złamane drzewo ?kałyny” było oznak? kłopotow i tragedii; zniszczenie tego krzewu uznawano za czyn haniebny. Ukrai?cy starannie j? chronili, bo panowało przekonanie, ?e kalina rosła tylko obok dobrych ludzi [6] .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Utwor jest znany w wielu wersjach [1] a jego pocz?tki zwi?zane s? ze spektaklem z 1911 roku pt. Sło?ce ruin  (inne j?zyki) ? tragedi? Wasyla Paczowskiego o hetmanie Piotrze Doroszence . Według niektorych ?rodeł, utwor istniał ju? podczas pierwszej adaptacji tego dramatu z 1912 roku w re?yserii Josyfa Stadnyka  (inne j?zyki) [3] . W innej wersji Stepan Czarnecki , po tym jak w 1913 roku został re?yserem i dyrektorem Teatru Towarzystwa ≪Ukrai?ski Dyskurs≫  (inne j?zyki) niezadowolony z poprzedniej adaptacji sztuki, za zgod? autora dokonał zmian i we własnej adaptacji miał zmieni? mi?dzy innymi piosenk? ko?cz?c? drugi akt ? skarg? Ukrainy ?Czy nie byłem kalin? na ł?ce”. Chc?c uczyni? zako?czenie bardziej optymistycznym, zaadaptował do dramatu star? kozack? piosenk? ludow? Przepełniły si? strome brzegi  (inne j?zyki) przerabiaj?c słowa tak, aby tekst utworu lepiej pasował do tre?ci sztuki, przy czym wykorzystał tylko dwie ostatnie zwrotki [7] [8] . Ponadto stworzył now? melodi? do piosenki, inspirowan? muzyk? ludow?. Mychajło Kossak rozło?ył j? na instrumenty [8] . Utwor w tym czasie posiadał tylko jedn? zwrotk?.

W sierpniu 1914 roku w Stryju pie?? ?Ой у луз? червона калина” została po raz pierwszy usłyszana przez dowodc? sotni strzelcow siczowych Hryhorija Trucha, ktory dodał do niej trzy zwrotki, w ktorych mowa jest o walce z rosyjsk? niewol?, i w tej formie spopularyzował pie?? w?rod strzelcow [7] [9] . Zwrotka ?Не хилися, червона калино” została dodana do tekstu piosenki pod koniec 1980 roku przez Łeopolda Jaszczenk?  (inne j?zyki) i Nadij? Switłyczn?  (inne j?zyki) ? dysydentow z czasow Zwi?zku Radzieckiego [9] , gdzie publiczne wykonywanie tego utworu było zakazane, a za jego ?piewanie groziły represje [3] . Ukrai?skie radio nagrało t? wersj? piosenki w 1991 roku [9] .

Popularno?? po inwazji Rosji na Ukrain? w 2022 roku [ edytuj | edytuj kod ]

Andrij Chływniuk

W 2022 roku, w zwi?zku z inwazj? Rosji na Ukrain? , utwor zdobył mi?dzynarodow? popularno?? dzi?ki nagraniu w serwisie społeczno?ciowych, gdzie opublikowane zostało wykonanie Andrija Chływniuka z ukrai?skiego zespołu Boombox , ktory wykonał utwor przed soborem M?dro?ci Bo?ej w Kijowie w umundurowaniu ?ołnierza obrony terytorialnej uzbrojonego w karabinek AK-74 [10] [11] . Nast?pnie utwor zyskał jeszcze wi?ksza popularno?? w wersji zremiksowanej przez artyst? działaj?cego pod pseudonimem The Kiffness  (inne j?zyki) , pochodz?cego z RPA [12] . Pod koniec marca 2022 ukrai?scy ły?wiarze Ołeksandra Nazarowa i Maksym Nikitin w prote?cie przeciwko rosyjskiej inwazji wykonali taniec na lodzie do tego utworu na Mistrzostwach ?wiata w Ły?wiarstwie Figurowym 2022 [13] . Polski muzyk Limboski (Michał Augustyniak) 24 marca 2022 roku wydał swoj remiks pie?ni [14] .

Pami?tkowa moneta ?Ой у луз? червона калина” z 2022 roku

Na bazie utworu powstała piosenka Hey, Hey, Rise Up! z 2022 w wykonaniu Pink Floyd i Chływniuka [15] opublikowana 8 kwietnia 2022 [16] , całkowite dochody s? przeznaczone na pomoc humanitarn? dla Ukrainy [17] .

Na anektowanym przez Rosj? Krymie ?piewanie ?hymnow nacjonalistycznych”, takich jak Czerwona Kalyna , uznane jest przez władze Rosji za dyskredytacj? rosyjskiej armii i karane grzywn? i wi?zieniem. We wrze?niu 2022 r. rosyjskie władze okupacyjne na Krymie uwi?ziły i ukarały grzywn? członkow wesela za ?zdyskredytowanie” rosyjskich sił zbrojnych poprzez odtwarzanie piosenki [18] [19] .

Siergiej Aksionow , rosyjski szef Połwyspu Krymskiego, ostrzegł, ?e władze b?d? surowo kara? ludzi za ?piewanie takich piosenek. Powiedział, ?e ?ludzie, ktorzy to robi?, zachowuj? si? jak zdrajcy” i ?e nad spraw? pracuje specjalna grupa Federalnej Słu?by Bezpiecze?stwa Federacji Rosyjskiej [19] .

Autorstwo muzyki [ edytuj | edytuj kod ]

Stepan Czarnecki twierdził, ?e sam skomponował melodi?. Muzykolodzy ( Fiłaret Kołessa , Wasyl Wytłycki ) uwa?aj? melodi? za ludow?. W. Wytłycki twierdził, ?e jest to motyw piosenki Och, rozkwitła czerwona kalina nad studni? [20] .

Wołodymyr Hordienko w swojej wydanej w 1990 r. pracy Ukrai?scy strzelcy siczowi podaje, ?e muzyk? napisał słynny kompozytor Mуchajło Hajworonski  (inne j?zyki) [21] .

Kontrowersje [ edytuj | edytuj kod ]

W mediach społeczno?ciowych pojawiły si? liczne wpisy przedstawiaj?ce utwor jako hymn Ukrai?skiej Powsta?czej Armii (UPA) ? formacji zbrojnej ukrai?skich nacjonalistow działaj?cej w latach 1942?1956, ktora jest odpowiedzialna za dokonane w latach 1943?1945 zbrodnie ludobojstwa na ludno?ci polskiej na Wołyniu i w Galicji Wschodniej [3] . Podobne stanowisko wysuwało Stowarzyszenie Upami?tniania Polakow Pomordowanych na Wołyniu , wnosz?c zarazem zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej w Hrubieszowie o mo?liwo?ci popełnienia przest?pstwa publicznego propagowania faszystowskiego lub innego totalitarnego ustroju pa?stwa przez pracownikow Zamojskiego Domu Kultury, ktorzy zorganizowali publiczne wykonanie ?Czerwonej kaliny” przez polsk? i ukrai?sk? młodzie?, nagrali je i zamie?cili w mediach społeczno?ciowych [22] . Prokuratura nie dopatrzyła si? jednak znamion czynu zabronionego i wydała postanowienie o odmowie wszcz?cia dochodzenia w tej sprawie [23] .

Historyk z Uniwersytetu Gda?skiego ? prof. Igor Hałagida ? zaznacza, ?e nie istniej? ?rodła potwierdzaj?ce fakt, ?e utwor ten był hymnem wspomnianej organizacji. Podkre?la tak?e, ?e nie istniej? ?rodła mowi?ce o tym, by był on w jaki? szczegolny sposob wyro?niany przez członkow UPA [3] . Polski Instytut Spraw Mi?dzynarodowych wskazuje, ?e rozpowszechnianie takich informacji w czasie wojny rosyjsko?ukrai?skiej mo?e by? celowym zabiegiem rosyjskiej propagandy [3] . Z kolei historyk rzeszowskiego oddziału IPN , Artur Bro?yniak twierdzi, ?e pie?? ?była (...) lansowana przez niektore ?rodowiska nacjonalistow ukrai?skich jako ≪Hymn UPA≫” [24] i była wykonywana przez t? formacj? zbrojn? [25] .

W rzeczywisto?ci hymnem OUN/UPA był utwor pt. ? Marsz Ukrai?skich Nacjonalistow ”, obecnie znany rownie? jako ?Marsz Nowej Armii” [26] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ a b c Zało?ył bro? na rami? i za?piewał krzepi?c? pie??. ?Nie czas na granie na gitarach. Czas wzi?? karabiny” [online], Onet Kultura, 1 marca 2022 [dost?p 2022-03-11] ( pol. ) .
  2. ↑ a b Ukrai?ski wokalista chwycił za bro?. Za?piewał patriotyczn? pie?? [online], wydarzenia.interia.pl [dost?p 2022-03-11] ( pol. ) .
  3. ↑ a b c d e f ?Czerwona kalina” hymnem UPA i piosenk? ?do rozrywania Polakow”? ?Przetoczyła si? fala bzdur” [online], gazetapl [dost?p 2022-05-10] ( pol. ) .
  4. ↑ Кримська Свiтлиця :: Текст статти ?ТО ХТО Ж АВТОР ЗНАМЕНИТО? П?СН? ≪ОЙ У ЛУЗ? ЧЕРВОНА КАЛИНА≫?” [online], svitlytsia.crimea.ua [dost?p 2022-03-11] .
  5. ↑ Чортк?вське кор?ння ?Червоно? калини” [online], ?ЗОЛОТА ПЕКТОРАЛЬ”, 17 listopada 2018 [dost?p 2022-03-11] ( ukr. ) .
  6. ↑ Go_A release ?Kalyna” to raise funds for Ukraine...and to remind the world it must unite to fight evil [online], wiwibloggs, 18 marca 2022 [dost?p 2022-05-10] ( ang. ) .
  7. ↑ a b ?Czerwona kalina”. Nieoficjalny hymn ukrai?skich ?ołnierzy, ktory wzbudza wielkie kontrowersje [online], Onet Kultura, 21 kwietnia 2022 [dost?p 2022-05-10] .
  8. ↑ a b Степан   Чарнецький , Нарис ?стор?? укра?нського театру в Галичин? / Historia teatru ukrai?skiego w Galicji. , Lwow 2014, s. 365 .
  9. ↑ a b c Як виникла перша стр?лецька п?сня ?Ой, у луз? червона калина” [online], 28 marca 2022 .
  10. ↑ ?вген?й Мор?: Л?дер ?Бумбокс” сп?ва? ?Ой, у луз? червона калина” . 2022-02-28. ( ukr. ) .
  11. ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dost?p 2022-05-10] .
  12. ↑ ?A my nasz? wspaniał? Ukrain? rozweselimy”. Patriotyczna pie?? Andrija Chływniuka bije rekordy ogl?dalno?ci na YouTube . Polska Agencja Prasowa, 2022-03-07. [dost?p 2022-04-02].
  13. ↑ e , Nazarova and Nikitin: Ukrainian Display of Courage and Defiance on World Stage [online], europeonice.com, 1 kwietnia 2022 [dost?p 2023-04-08] ( ang. ) .
  14. ↑ ?Oyu luzi chervona kalyna” ? Andriy Khlyvnyuk x Limboski .
  15. ↑ Chris   Willman , Pink Floyd to Release First Newly Conceived Single as a Band Since 1994, Borrowing Ukrainian Singer’s Lead Vocal [online], Variety, 7 kwietnia 2022 [dost?p 2022-04-07] [zarchiwizowane z adresu 2022-04-07] ( ang. ) .
  16. ↑ Pink Floyd ? Hey Hey Rise Up (feat. Andriy Khlyvnyuk of Boombox) . [dost?p 2022-04-08].
  17. ↑ Wracaj? dla Ukrainy. Pink Floyd wydaj? nowy singiel [online], TVN24 [dost?p 2022-04-08] ( pol. ) .
  18. ↑ The Moscow   Times , Miss Crimea Fined for Singing Patriotic Ukrainian Song [online], The Moscow Times, 4 pa?dziernika 2022 [dost?p 2023-04-08] ( ang. ) .
  19. ↑ a b AFP , Miss Crimea fined for singing patriotic Ukrainian song , ? The Guardian ”, 4 pa?dziernika 2022 , ISSN 0261-3077 [dost?p 2023-04-08] ( ang. ) .
  20. ↑ Jewhen   Hisczynski , Dla woli Ukrainy. Antologia pie?ni walk narodowowyzwole?czych , Łuck: Woły?ska Drukarnia Obwodowa, 2002, s. 316 .
  21. ↑ Wołodymyr   Hordienko , Ukrai?scy Strzelcy Siczowi , Lwow 1990 .
  22. ↑ Jest donos do prokuratury za wykonanie ?Czerwonej kaliny” [online], Rzeczpospolita [dost?p 2022-05-10] ( pol. ) .
  23. ↑ Sebastian Białach: Młodzie? wykonała utwor uznawany za hymn UPA. Jest decyzja prokuratury . onet.pl, 2022-05-24. [dost?p 2022-06-11].
  24. ↑ A. Bro?yniak, Symbolika nacjonalistow ukrai?skich w pie?ni ≫Czerwona kalina≪ [w:] Ludobojstwo OUN-UPA na Kresach Południowo-Wschodnich. Dawne Kresy Południowo-Wschodnie w optyce historycznej i wspołczesnej , t. 16, red. W. Listowski, K?dzierzyn-Ko?le 2022, s. 15.
  25. ↑ A. Bro?yniak, Symbolika nacjonalistow ukrai?skich w pie?ni ≫Czerwona kalina≪ [w:] Ludobojstwo OUN-UPA na Kresach Południowo-Wschodnich. Dawne Kresy Południowo-Wschodnie w optyce historycznej i wspołczesnej , t. 16, red. W. Listowski, K?dzierzyn-Ko?le 2022, s. 17.
  26. ↑ Swiatosław Łypowecki: Eight Decades of Struggle . Газета ≪День≫, 2009-02-17. [dost?p 2019-02-26]. ( ang. ) .
?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tam_na_ł?ce_czerwona_kalina&oldid=73848013 ”