Zobacz te?: Szaman (singel) .

Ten artykuł nale?y dopracowa? : → poprawi? styl ? powinien by? encyklopedyczny . Dokładniejsze informacje o tym, co nale?y poprawi?, by? mo?e znajduj? si? w dyskusji tego artykułu . Po wyeliminowaniu niedoskonało?ci nale?y usun?? szablon {{Dopracowa?}} z tego artykułu.

Szaman ? osoba pełni?ca funkcj? religijn? , polegaj?c? na sformalizowanej i instytucjonalnej wi?zi ekstatycznej z istotami nadludzkimi, ( duchami przodkow lub demonami ^{[1] [2]} .

Dzi?ki badaniom etnologii oraz religioznawstwa wiemy, ?e fenomen szama?stwa, dawniej kojarzony prawie wył?cznie z obszarem ?rodkowej Syberii ( Tunguzi , Buriaci ), był obecny w wielu innych systemach wierze? na wszystkich kontynentach. Wielka zasługa w badaniach szamanizmu przypada Mircei Eliademu .

Słowo ?szaman” pochodzi z j?zyka wschodniosyberyjskich Ewenkow , dawniej Tunguzow ^[3] . U Mand?urow wyst?puje jako sama , a u Goldow siaman . Czasownik sa , od ktorego pochodzi to słowo, odpowiada polskiemu wyrazowi ?znachor” lub ?wied?ma”.

Funkcja szama?ska cechuje si? czterema cechami konstytutywnymi:

• Szaman działa poprzez ekstaz? . Polega ona na wej?ciu w trans poprzez rytmik? ta?ca lub uderzania w b?benek, podczas ktorego szaman doznaje duchowego opuszczenia własnego ciała. Pozwala mu to na wej?cie w kontakt ze ?wiatem nadludzkim, podj?cie podro?y do nieba, b?d? zej?cie do ?wiata podziemnego, napotkania duchow opiekunow, zaprzyja?nionych b?d? te? wrogich, i wykonania swej misji ^[4] .
• Szaman posiada wi?zi na ?tamtym ?wiecie”. Siła szamana polega na posiadaniu wła?ciwych układow z pot??nymi i wpływowymi w za?wiatach duchami ^[5] . Walcz?c z niektorymi z nich, szaman wspiera si? sojuszami z innymi. Dlatego te? szamanem nie jest ten, kto chce, lecz ten, ktory został przez duchy wybrany i wprowadzony w ?tamten ?wiat”.
• Szaman jest trwałym elementem ?ycia społecznego, jego instytucja jest nieodzowna dla jego wspolnoty. Dzi?ki inicjacji szaman posiada wła?ciw? wiedz?, potrzebn? w trudnych sytuacjach, gdy musi wyrusza? w za?wiaty , aby pomoc jednostkom b?d? całej swej wspolnocie ^[6] .
• Szaman działa z pobudek altruistycznych. Na ogoł jego dwie najwa?niejsze funkcje to:
  • odprowadzanie umarłych w za?wiaty ? umarli potrzebuj? opieki w swej ostatniej drodze, gdy? zanim dojd? do jej ko?ca, czyhaj? na nich wielkie niebezpiecze?stwa; szaman przeprowadza dusze zmarłych przez za?wiaty, do bram ich miejsca odpoczynku ^[7] ;
  • przywracanie zbiegłej duszy osobom chorym ? choroba jest na ogoł wywołana odej?ciem duszy, b?d? wyniszczaniem duszy przez złego ducha; rola szamana polega na odnalezieniu duszy bł?kaj?cej si? w za?wiatach i sprowadzeniu jej do chorego, ewentualnie pokonaniu złych, nieprzychylnych i szkodz?cych jej duchow ^[8] .

Osoba szamana, jego atrybuty i rytuały z nim zwi?zane ro?ni? si? w zale?no?ci od epoki, regionu i kultury. Na ogoł jednak jego stałymi atrybutami s? symbole transu i ta?ca (b?benek), o?, po ktorej symbolicznie wchodzi w ro?ne ?wiaty, znajduj?ce si? na Drzewie Kosmicznym , oraz ubior naznaczony zdolno?ciami lotow ekstatycznych (np. piora).

Instytucja szamana ? szamanizm ? nie stanowi religii, jest natomiast bardzo cz?stym elementem wierze? animistycznych .

Do pocz?tku XX wieku szamanizm był powszechnie praktykowany przez wszystkie ludy tubylcze Syberii. Po rewolucji pa?dziernikowej rozpocz?ła si? eksterminacja szamanow, wyplenianie dawnych wierze? u ludow syberyjskich, budowanie szkoł i szpitali, ktore miały zapełni? luk? po znikni?ciu szamana. Szamanizm był praktykowany tylko w najtrudniej dost?pnych rejonach kraju. Kilkana?cie lat temu szamani zacz?li si? ponownie ujawnia?, ale pozostało ich niewielu, a wiele obrz?dow i tradycji znikn?ło bez ?ladu.

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Informacje w  projektach siostrzanych

Multimedia  w Wikimedia Commons

Definicje słownikowe  w Wikisłowniku

• wołchw

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]