Surfing
Surfing
? jazda (?lizg) na przystosowanej do tego specjalnej
desce
, unoszonej przez czoło
fali morskiej
. Najwi?kszy efekt osi?ga si? na przybrze?nych falach oceanicznych. Deska wyposa?ona w
?agiel
słu?y do uprawiania
windsurfingu
, deski do uprawiania
kitesurfingu
nap?dzane s? rodzajem
latawca
?
paralotni
. Jednym z rodzajow surfingu jest
bodyboard
, czyli ?lizg na desce w pozycji le??cej.
Najstarsze zapiski na jej temat pochodz? z
1778
roku, kiedy to kapitan
James Cook
podczas swojej trzeciej ekspedycji po Pacyfiku odbył pierwsz? udokumentowan? wizyt? Europejczyka na Hawajach. W relacji Charlesa Clerke'a (dowodcy statku ?Discovery”, uczestnicz?cego w ekspedycji), znalazł si? opis mieszka?cow wysp, ktorzy na owczesnych deskach surfingowych uje?d?ali fale w zatoce
Kealakekua
[1]
. Korzenie jazdy na falach si?gaj? jeszcze dalej. Znaleziono przykłady podobnych aktywno?ci w okolicach
Nowej Zelandii
i
Tahiti
, co wskazuje na to, ?e najprawdopodobniej wywodzi si? ona z
Polinezji
. Uwa?a si?, ?e
Polinezyjczycy
przybyli na Hawaje około
IV wieku
n.e. Przybysze musieli mie? niezwykłe obycie z wod? i przywie?li ze sob? wszystkie tradycje i zwyczaje, w tym pływanie na deskach.
Jednak po masowych najazdach Europejczykow i probach narzucania rdzennym mieszka?com swoich zwyczajow surfing stawał si? powoli zapomnianym sportem. W miejscach, gdzie przed laty widywało si? setki pływaj?cych na falach, w XIX wieku trudno było dostrzec kogokolwiek.
Odrodzenie nastało z pocz?tkiem
XX wieku
. Dzi?ki tworczo?ci
Jacka Londona
, pokazom pływania
George'a Freetha
w
Kalifornii
sport stał si? popularny. W 1908 roku powołano
Hawaiian Outrigger Canoe Club
, pierwsze stowarzyszenie maj?ce na celu popularyzacj? surfingu.
Wa?n? postaci? w historii surfingu był
George Freeth
(1883-1919), potomek krolewskiej rodziny z
Hawajow
oraz
Irlandczyka
. Jako nastolatek sam uczył si? sztuki tradycyjnego polinezyjskiego surfowania oraz rze?bienia desek na pla?y
Waik?k?
. W 1907 r. znany angielski przemysłowiec przebywaj?c podczas swoich wakacji na Hawajach spotkał Freetha, i zauroczony sztuk? ?chodzenia po wodzie” namowił go na przyjazd do Redondo Beach w
Kalifornii
w celu promowania nale??cych do niego atrakcji turystycznych. Przyjazd Freetha do
Stanow Zjednoczonych
okazał si? milowym krokiem w ekspansji surfingu na całym ?wiecie. Freeth pozostał w Kalifornii, gdzie nauczał wielu przyszłych mistrzow surfingu. Zasłyn?ł nie tylko z faktu, ?e był pierwszym w historii profesjonalnym surferem, ale rownie? pierwszym w historii ratownikiem na
Oceanie Spokojnym
.
George Freeth wywarł wielki wpływ na pisarza
Jacka Londona
. W roku 1911 London napisał o surfingu w ksi??ce ?The Shark Hunt”, czym przyczynił si? do popularyzacji surfingu nie tylko na Hawajach, ale i w Kalifornii. W?rod publikacji Londona na temat surfingu znalazła si? rownie? ksi??ka ?Surfing krolewski ? sport dla naturalnych krolow ziemi”.
W tej samej dekadzie, co George Freeth, urodził si?
Duke Kahanamoku
(1890-1968), złoty medalista w pływaniu na dystansie 100 metrow w 1912 i 1916 roku, nazywany obecnie ?jednym z ojcow wspołczesnego surfingu”. Dzi?ki swoim pokazom na całym ?wiecie i znajomo?ciach w
Hollywood
spopularyzował t? dyscyplin? w
Stanach Zjednoczonych
i
Australii
. Duke urodził si? i wychował na wyspie O?ahu w krolewskiej hawajskiej rodzinie. Jako nastolatek porzucił szkoł? i zajmował si? naprawianiem sieci, surfowaniem, pływaniem oraz rze?bieniem desek. W 1911 roku zało?ył pierwszy klub surfingowy w historii o nazwie
Hui Nalu
, gdzie słowo Hui oznacza organizacj?, a Nalu ? surfing. Klub ten istnieje do dzi? prowadzony przez Hawajczykow kontynuuj?cych tradycje zało?yciela.
Do ojcow surfingu mo?na zaliczy? rownie?
Thomasa Edwarda Blake'a
(1902-1994). Uchodzi on za osob?, ktora z pierwotnego stylu pływania na desce uczyniła nowoczesny sport, b?d?cy zarazem sposobem na ?ycie. Blake urodził si? w
Wisconsin
, sk?d po uko?czeniu szkoły ?redniej wyruszył do
Detroit
, gdzie po raz pierwszy miał styczno?? ze słynnym ju? wowczas surferem Duke'em Kahanamoku. Zafascynowany sił? i sposobem, w jaki tamten opisywał pływanie na falach, zdecydował po?wi?ci? temu swoje ?ycie.
W latach 20. XX wieku surfing dopiero zaczynał by? znany. Powstały pierwsze stowarzyszenia, jednak?e du?e niepor?czne deski, trudne do manewrowania, wa??ce wi?cej ni? 45 kilogramow nie sprzyjały jego popularyzacji. Blake był człowiekiem niezwykle zr?cznym fizycznie, ale i posiadaj?cym wizj?. W roku
1926
odkrył kilka staro?ytnych hawajskich desek zachowanych w przechowalni w Honolulu's Bishop Museum. Z niesłychan? precyzj? stworzył ich repliki. Deska stworzona przez Tomasa Blake'a, lekka i technologicznie bardzo zaawansowana jak na lata 20. XX wieku stanowiła przełom w technologii tworzenia
desek surfingowych
. Lekkie wydr??one deski Blake'a (nazywane ?
cigar boxes
” albo
?Hawaiian Hollow Surfboard
”) w bardzo szybkim czasie uczyniły surfing dost?pnym dla wi?kszej ilo?ci osob. Deski Blake'a były pierwszymi deskami surfingowymi produkowanymi na skal? przemysłow? najpierw przez Thomas N. Rogers Company of Venice, Kalifornia, a nast?pnie przez the Los Angeles Ladder Company. W latach 30 i 40. surferzy mogli wybiera? pomi?dzy dwoma modelami desek.
Aby uczyni? desk? bardziej stabiln?, Blake stworzył i opatentował
stateczniki
? płetwy przyczepiane u spodu deski. Pomysł ten został doceniony dopiero na pocz?tku lat 40., kiedy to
Bob Simmons
,
Joe Quigg
oraz inni surferzy zacz?li ich u?ywa?. Blake opatentował stworzon? przez siebie desk? i w krotkim czasie wszystkie profesjonalne, u?ywane w zawodach deski były zrobione na wzor
Hawaiian Hollow Surfboard
. Podczas swoich licznych podro?y na
Hawaje
poznawał ludzi, ich społeczno??, kultur? i ziemi?. W roku 1935 napisał ksi??k? nosz?c? tytuł
?
Hawaiian Surfboard”, dzi?ki ktorej przetrwały do czasow wspołczesnych legendy i informacje dotycz?ce roli surfingu w okresie pierwszych europejskich podro?y na Hawaje oraz wczesnej
kultury hawajskiej
.
Thomas Blake
wraz z
Duke'em Kahanamoku
zostali honorowymi członkami galerii sław surfingu.
Lorrin "Whitey" Harrison
(1913-1993) w 1932 roku przepłyn?ł na desce surfingowej z Kalifornii do Honolulu. Harrison, podobnie jak inny owczesny surfer ?
Presto Patterson
? stał si? nie tylko znanym surferem, ale tak?e człowiekiem innych sportow wodnych: ?eglarzem, nurkiem, słu?ył rownie? jako
ratownik
. Okres jego najwi?kszych osi?gni?? przypada na lata 1920-1950. Wraz z Pattersonem surfował głownie na Hawajach. Jako pierwszy wprowadził style stania na desce, nie za? wył?cznie le?enia. Wzorowali si? na nich wszyscy surferzy powojenni.
Przełom nast?pił w
latach 40.
, kiedy to
Woody Brown
, ameryka?ski pilot, osiedlił si? na Hawajach i zafascynowany sportami wodnymi wykorzystał swoj? wiedz? z dziedziny
aero-
i
hydrodynamiki
, konstruuj?c udoskonalon? wersj? deski surfingowej.
Moda na surfing wybuchła jednak po 1953 roku, gdy w kalifornijskich gazetach pojawiło si? zdj?cie trzech surferow na gigantycznej fali. Za spraw? tego na Hawajskie pla?e przybyło wielu Kalifornijczykow.
Bob Simmons
, gwiazda surfingu lat 50., ?lizgał si? na nowych rewolucyjnych deskach z poliestru, ktore na zawsze zmieniły t? dyscyplin?. Od tamtej pory surfing nie był ju? tylko sportem uprawianym mi?dzy falami, lecz tak?e sposobem na ?ycie. Simmons miał wpływ na kształtowanie si? charakteru wielu młodych surferow, takich jak
Grell Noll
,
Pat Curren
czy
Mickey Dora
.
Pierwsza deska surfingowa z drzewa balsamicznego została przywieziona do Europy przez
Petera Viertela
w roku 1957. Zapocz?tkowało to rozwoj i produkcj? sprz?tu surfingowego w Europie. Zacz?ły powstawa? pierwsze
surf campy
na wybrze?u.
Biarritz
stało si? europejsk? stolic? surfingu. W kwietniu roku 1956 na Grand Plage w Biarritz, po przerwie zimowej spotkali si? przyjezdni surferzy z obydwu wybrze?y
Bidassoa
, ale rownie? najlepsi Francuzi i Europejczycy. W lipcu tego samego roku odbyły si? tam pierwsze zawody i mistrzostwa surfingu Francji.
Lata 60. to rozwoj i pocz?tki popularyzacji surfingu w południowo-zachodniej Francji. Od tej pory ka?dego lata odbywa si? tam
Biarritz Surf Festival
, ktory gromadzi w Biarritz wszystkie wielkie nazwiska
longbordu
(miło?nikow długiej deski).
Od tamtego czasu sport ten zacz?ł si? dynamicznie rozwija?.
- Tony Horwitz:
Bł?kitne przestrzenie. Wyprawa ?ladami kapitana Cooka
. Warszawa: W.A.B., 2005.
ISBN
83-7414-085-2
.
| uprawiane w wodzie
|
|
|---|
| uprawiane pod wod?
|
|
|---|
| powierzchniowe
|
|
|---|