Ten artykuł dotyczy generała dywizji Wojska Polskiego. Zobacz te?: Stanisław Puchalski ? urz?dnik, ?ołnierz Armii Krajowej (ps. ?Kozak”), Sprawiedliwy w?rod Narodow ?wiata.

Stanisław Puchalski

generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	5 stycznia 1867 Wapowce
Data i miejsce ?mierci	16 stycznia 1931 Warszawa
Przebieg słu?by
Lata słu?by	1887?1921
Siły zbrojne	Armia Austro-W?gier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	Ministerstwo Spraw Wojskowych
Stanowiska	szef Departamentu I Broni Głownych i Wojsk Taborowych
Głowne wojny i bitwy	I wojna ?wiatowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław ?lepowron-Puchalski ^{[1] [a]} herbu Puchała (ur. 5 stycznia 1867 w Wapowcach , zm. 16 stycznia 1931 w Warszawie ) ? marszałek polny porucznik cesarskiej i krolewskiej Armii , komendant Legionow Polskich , generał dywizji Wojska Polskiego .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Urodził si? 5 stycznia 1867 w Wapowcach, w owczesnym powiecie przemyskim Krolestwa Galicji i Lodomerii ^[3] , w rodzinie urz?dnika pa?stwowego.

Kształcił si? w wojskowych szkołach w Guns , Hranicach, Terezja?skiej Akademii Wojskowej w Wiener Neustadt (1884-1887) oraz Szkole Wojennej w Wiedniu (1890-1893). W 1887 rozpocz?ł karier? oficersk? jako podporucznik w 10 pułku piechoty. W 1890 awansował do stopnia porucznika , a w 1896 ? kapitana z przydziałem do Wojskowego Biura Kolei ?elaznych. W 1903 ju? w randze majora został szefem sztabu 45 Dywizji Piechoty Obrony Krajowej . W 1910 otrzymał awans na stopie? pułkownika . Od 1911 był dowodc? Galicyjskiego Pułku Piechoty Nr 20 w Krakowie. We wrze?niu tego roku został dowodc? 24 Brygady Piechoty . 6 grudnia 1914 został mianowany generałem majorem ze starsze?stwem z 1 listopada 1914 ^[4] , brał ze swoj? dywizj? udział w walkach z Rosjanami na froncie galicyjskim .

Od lutego do pa?dziernika 1916 był nast?pc? Karola Durskiego na stanowisku komendanta Legionow Polskich. Nieprzychylny Jozefowi Piłsudskiemu , nie umiał z nim wspołpracowa?. Odwołany ze stanowiska komendanta Legionow, od 1917 dowodził 12 Dywizj? Piechoty , walcz?c na Bukowinie . 9 grudnia 1917 został mianowany marszałkiem polnym porucznikiem ze starsze?stwem z 1 listopada 1917 ^[4] . Uczestniczył w walkach na froncie nad Piaw? . Mianowany przez ministra wojny Austro-W?gier komendantem wojskowym Przemy?la przybył do tego miasta 29 pa?dziernika 1918 roku. Obowi?zki obj?ł 1 listopada 1918, lecz ju? w dniach 30 i 31 pa?dziernika wspołpracował z ust?puj?cym komendantem miasta, tytularnym generałem piechoty Viktorem von Njegovan. Powołany na stanowisko dowodcy Wojska Polskiego w Galicji, w dniu 1 listopada zadeklarował przej?cie w szeregi Wojska Polskiego, swoj? funkcj? w armii Austro-W?gier przekazuj?c gen. Stowasserowi ^[5] . W dniu 4 listopada 1918 r. został internowany w Przemy?lu przez siły ukrai?skie. W niewoli, bez odpowiedniego rozeznania, podpisał rozkaz dla jednostek polskich, nakazuj?cy im opuszczenie Przemy?la i powiatu przemyskiego, oraz oddanie ich w r?ce ukrai?skie ^[6] . Polacy ( POW ) nie zastosowali si? do rozkazu i obronili Przemy?l. Polska komisja generalska rozpatruj?ca pod koniec 1918 zarzuty przeciwko Puchalskiemu ? przed ktor? stan?ł na własne ?yczenie ? uznała jego du?e do?wiadczenie i wiedz? wojskow?, jednocze?nie stwierdzaj?c, ?e ?ze wzgl?du na słabe nerwy nie nadaje si? do słu?by frontowej i samodzielnych komend” ^[7] , i oddała go do dyspozycji Naczelnego Dowodztwa.

18 marca 1919 został przyj?ty do Wojska Polskiego w stopniu generała porucznika ze starsze?stwem od 9 grudnia 1917 i przydzielony z dniem 1 marca tego roku do Rezerwy Oficerskiej w Warszawie ^[8] . Kierował Kursem Adiutantow Sztabowych i uczestniczył w pracach Komisji Weryfikacyjnej. 10 czerwca 1919 wyznaczono go na stanowisko dowodcy Szkoły Sztabu Generalnego . Rownocze?nie przewodniczył Centralnej Komisji Wyszkolenia WP (od 21 sierpnia) oraz kierował dywizyjnym Centrum Wyszkolenia w Lidzie (od 17 listopada). 10 lutego 1920 został zwolniony z funkcji komendanta SSG, a 10 marca otrzymał nominacj? na stanowisko szefa Departamentu I Broni Głownych i Wojsk Taborowych Ministerstwa Spraw Wojskowych i członka Rady Wojskowej . Funkcj? szefa departamentu sprawował do listopada 1920. Z dniem 1 marca 1921 na własn? pro?b? został przeniesiony do rezerwy armii ^[9] , a z dniem 31 marca tego roku w stan spoczynku z prawem noszenia munduru ^[10] . 26 pa?dziernika 1923 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził go w stopniu generała dywizji ^[11] . Zmarł 16 stycznia 1931 w Warszawie ^[12] . Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Pow?zkach (kwatera A15-5-3) ^[13] .

Stanisław Puchalski był ?onaty z Luigin? Hachsman von Hochsam, z ktor? miał cork? Edyt? (ur. 1904).

Ordery i odznaczenia [ edytuj | edytuj kod ]

• Medal Pami?tkowy za Wojn? 1918?1921 ^[3]
• Medal Dziesi?ciolecia Odzyskanej Niepodległo?ci ^[3]
• Krzy? Zasługi Wojskowej 2 klasy z mieczami i dekoracj? wojenn? ^[2]
• Order Korony ?elaznej 2 Klasy (1915, Austria) ^{[14] [2]}
• Kawaler Orderu Leopolda ^[2]
• Krzy? Zasługi Wojskowej 3 klasy z mieczami i dekoracj? wojenn? ^[2]
• Krzy? Zasługi Wojskowej 3 klasy ^[2]
• Krzy? Jubileuszowy Wojskowy ^[2]
• Krzy? Pami?tkowy Mobilizacji 1912?1913 ^[2]
• Krzy? ?elazny I i II klasy (Prusy)

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Ranglisten des kaiserlichen und koniglichen Heeres 1918 . Wiede?: Nadworna i Pa?stwowa Drukarnia, 1918. ( niem. ) .
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych . [dost?p 2021-12-31].
• Osterreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950 , Band VIII., Wien 1983
• Polski Słownik Biograficzny , t. XXIX, Wrocław etc. 1986
• Encyklopedia Wojskowa . Otton Laskowski (red.). T. VII: Przemysł wojenny ? Rada Narodowa. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-O?wiatowy, 1937.
• Antonio Schmidt-Brentano: Die k. k. bzw. k. u. k. Generalitat 1816-1918 . Wiede?: Austriackie Archiwum Pa?stwowe, 2007.
• Piotr Stawecki, Słownik Biograficzny Generałow Wojska Polskiego 1918-1939 , Warszawa 1994, s. 268-269