Stanisław Broniewski

Stanisław Broniewski
Orsza, Witold, K. Krzemie?
	podporucznik czasu wojny
Data i miejsce urodzenia	29 grudnia 1915 ; Warszawa , Krolestwo Polskie
Data i miejsce ?mierci	30 grudnia 2000 ; Wesoła , Polska
	Przebieg słu?by
Siły zbrojne	Armia Krajowa
Formacja	Szare Szeregi
Głowne wojny i bitwy	II wojna ?wiatowa
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Stanisław Broniewski , ps. Orsza , Witold , K. Krzemie? ^[1] (ur. 29 grudnia 1915 w Warszawie , zm. 30 grudnia 2000 w Wesołej ) ? polski ekonomista , naczelnik Szarych Szeregow , harcmistrz , podporucznik w czasie II wojny ?wiatowej . Kawaler Orderu Orła Białego .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Syn Witolda, pracownika Warszawskiej Izby Skarbowej, kierownika Departamentu Obrotu Pieni??nego w Ministerstwie Skarbu prezesa zarz?du Banku Społek Zarobkowych, i Anny z Orłowskich.

Po uko?czeniu szkoły powszechnej w 1928 rozpocz?ł nauk? w Gimnazjum i Liceum M?skim im. Adama Mickiewicza i wst?pił do Zwi?zku Harcerstwa Polskiego ? 3 Warszawskiej Dru?yny Harcerzy im. ks. J. Poniatowskiego. W maju 1934 zdał matur?. Nauk? kontynuował w Poznaniu , dok?d słu?bowo przeniesiono jego ojca. Studiował na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Pozna?skiego . W 1938 uzyskał tytuł magistra ekonomii i rozpocz?ł przewod doktorski.

Podczas studiow poznał Floriana Marciniaka , ktory wci?gn?ł go do pracy w komendzie Chor?gwi Wielkopolskiej Harcerzy . Uczestniczył w działalno?ci Akademickiego Koła Harcerskiego im. Heliodora ?wi?cickiego (AKAHA), zrzeszaj?cego harcersk? młodzie? akademick?.

Podczas obrony Warszawy we wrze?niu 1939 wspołorganizator Pogotowia Harcerzy, ktorego komendantem był Florian Marciniak. W czasie okupacji niemieckiej działał w Szarych Szeregach . W pa?dzierniku 1939 utworzył konspiracyjn? 3 Warszawsk? Dru?yn? Harcerzy , ktora stanowiła zacz?tek hufca Trzy Krzy?e (TK). Od grudnia pracował w komendzie Warszawskiej Chor?gwi Harcerzy . W 1941 mianowany harcmistrzem . Od maja 1941 był komendantem Okr?gu Południowego w Chor?gwi Warszawskiej i organizacji Wawer , w okresie od wrze?nia 1941 do 1943 komendant Chor?gwi Warszawskiej Harcerzy (Ul ?Wisła”), od pa?dziernika 1941 do czerwca 1942 brał udział w pierwszym turnusie Kursu Szkoły Podchor??ych Rezerwy Piechoty ZWZ-AK. Od lutego do maja 1943 komendant Grup Szturmowych w Warszawie. Dowodca akcji pod Arsenałem . Po aresztowaniu Floriana Marciniaka w maju 1943 do pa?dziernika 1944 był naczelnikiem Szarych Szeregow .

Uczestnik powstania warszawskiego . Nast?pnie po jego upadku jeniec obozu w Bergen-Belsen . Od 1945 komendant Harcerstwa w?rod Polakow w Niemczech ^[2]^[3].

Do kraju powrocił w marcu 1946. W latach 1946?1948 pełnił funkcj? wicedyrektora departamentu w Centralnym Urz?dzie Planowania . Po?niej został zatrudniony jako urz?dnik w PSS ?Społem” ^[4]. W grudniu 1956 wzi?ł udział w Krajowej Naradzie Działaczy Harcerskich , tzw. Zje?dzie Łodzkim ^[5]. Wszedł wowczas do Naczelnej Rady Harcerskiej ZHP , w ktorej pozostał do 1958 ^[6]. Wraz z grup? działaczy katolickich miał zamiar kandydowa? do Sejmu w wyborach parlamentarnych w 1957 , jednak jego nazwisko zostało skre?lone przez władze PZPR ^[7].

Zaj?ł si? nast?pnie prac? naukow?. Obronił doktorat i uzyskał habilitacj? z ekonomii urbanistyki. W 1966 został docentem na Uniwersytecie Łodzkim . Był wykładowc? i ekspertem z zakresu urbanistyki i ekonomii, autorem wielu prac z tych dziedzin.

W 1986 był konsultantem filmu dokumentalnego Szare Szeregi w re?yserii Wiktora Skrzyneckiego. W 1989 został przewodnicz?cym Krajowego Komitetu Odrodzenia ZHP, w okresie 1990?2000 był przewodnicz?cym Rady Ochrony Pami?ci Walk i M?cze?stwa . Był członkiem Rady Kombatantow i Osob Represjonowanych, kanclerzem Kapituły Orderu Orła Białego i członkiem Kapituły Orderu Virtuti Militari.

Wspołzało?yciel Zwi?zku Harcerstwa Rzeczypospolitej , w latach 90. działał na rzecz zjednoczenia polskiego harcerstwa ^[8].

Pełnił funkcj? Honorowego Przewodnicz?cego Stowarzyszenia Szarych Szeregow. W kwietniu 1992 otrzymał Honorowe Obywatelstwo miasta stołecznego Warszawy , był te? honorowym obywatelem Poznania. Zmarł po długiej chorobie 30 grudnia 2000, w Wesołej w wieku 85 lat.

Pogrzeb Stanisława Broniewskiego odbył si? 9 stycznia 2001 na cmentarzu Wojskowym na Pow?zkach w Warszawie. Został pochowany w kwaterze Harcerskiego Batalionu Armii Krajowej ?Zo?ka” (20A-1-12) ^[9]^[10].

Ksi??ki [ edytuj | edytuj kod ]

Autor wielu prac z historii harcerstwa okresu okupacji, m.in.:

Akcja pod Arsenałem , (1983) ISBN 83-05-11161-X
Całym ?yciem. Szare Szeregi w relacji naczelnika (1983), ISBN 83-01-04269-9
Florian Marciniak. Naczelnik Szarych Szeregow (1988), ISBN 83-01-08721-8
O prawie harcerskim , (1984),
To nie takie proste: moje ?ycie , (2001), ISBN 83-86747-72-2
Trojka: zapiski o ludziach i wydarzeniach z dziejow 3 Warszawskiej Dru?yny Harcerzy im. Xi?cia Jozefa Poniatowskiego , (2004), ISBN 83-920884-0-9 .

Ordery i odznaczenia [ edytuj | edytuj kod ]

Order Orła Białego (1995)
Krzy? Srebrny Orderu Virtuti Militari (1959)
Złoty Krzy? Zasługi (1973)
Srebrny Krzy? Zasługi z Mieczami
Krzy? Armii Krajowej (1979)
Krzy? Partyzancki (1994)
Warszawski Krzy? Powsta?czy (1995)
Medal Wojska (czterokrotnie)
Medal za Warszaw? 1939?1945
Odznaka pami?tkowa Akcji ?Burza”
Krzy? ?Za Zasługi dla ZHP” z Rozet? i Mieczami
Złota Odznaka Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego
Złota Odznaka Towarzystwa Urbanistow Polskich
Br?zowa Odznaka ?Za Odbudow? Warszawy”
Złota odznaka honorowa ?Za Zasługi dla Warszawy” (1978) ^[11]
Odznaka Honorowa Szkoły Podchor??ych Rezerwy Piechoty ZWZ-AK
Odznaka ?Zasłu?ony Pracownik Ł?czno?ci”
Honorowy Obywatel Warszawy
Honorowy Obywatel Poznania (1995)

Był Kanclerzem Kapituły Orderu Orła Białego i członkiem Kapituły Orderu Virtuti Militari .

Upami?tnienie [ edytuj | edytuj kod ]

W maju 2009 imi? Stanisława Broniewskiego ?Orszy” nadano skwerowi poło?onemu pomi?dzy mi?dzy ulicami: Ro?an?, Puławsk? i gen. J. D?browskiego w Warszawie ^[12].
Tablica pami?tkowa na kamienicy przy ul. Gra?yny 22 w Warszawie, w ktorej w latach 1948?2000 mieszkał Stanisław Broniewski.
W czerwcu 2001 imi? Broniewskiego nadano Szkole Podstawowej w Wałdowie Szlacheckim ^[13].
W filmie Akcja pod Arsenałem (1977) w jego rol? wcielił si? Jan Englert (sam Broniewski był konsultantem tego filmu), z kolei w filmie Kamienie na szaniec (2014) zagrał go Wojciech Zieli?ski .

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Krystyna (1940- ). K.(1. ). Heska-Kwa?niewicz Krystyna (1940- ). K.(1. ). , Kamienie na szaniec , wyd. 15, Katowice: "Ksi??nica", 1992, ISBN 83-85348-53-0 , OCLC 751246667 [dost?p 2019-10-12] .
↑ Kalendarz harcerski ?Akcja Podaj Dalej” 2019 , Zwi?zek Harcerstwa Rzeczypospolitej .
↑ Henryk Nakielski 1985 ↓ , s. 111.
↑ Henryk Nakielski 1985 ↓ , s. 95.
↑ Powsta?cze Biogramy - Stanisław Broniewski [online], www.1944.pl [dost?p 2019-11-06] ( ang. ) .
↑ 100 lat temu urodził si? Stanisław Broniewski "Orsza" [online], dzieje.pl [dost?p 2019-11-06] ( pol. ) .
↑ Andrzej Friszke: Koło posłow ?Znak” w Sejmie PRL 1957-1976 . Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2002, s. 10. ISBN 83-7059-527-8 .
↑ Ewa Borkowska-Pastwa, Renata Adrian-Cie?lak, Urszula Kret: Starszyzna Zwi?zku Harcerstwa Rzeczypospolitej 1989?2022 . Warszawa: Wydawnictwo ZHR, 2023, s. 50. ISBN 978-83-87899-32-5 .
↑ Tadeusz Sobieraj: Orły Niepodległo?ci. Cmentarz Wojskowy na Pow?zkach w Warszawie w setn? rocznic? jego powstania (1912?2012) . Z?bki: Apostolicum, 2012, s. 93. ISBN 978-83-7031-808-6 .
↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
↑ Dziennik Urz?dowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 7, 15 lipca 1978, s. 9.
↑ Uchwała nr LVI/1703/2009 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 28 maja 2009 r. w sprawie nadania nazwy skwerowi w Dzielnicy Mokotow m.st. Warszawy . ?Dziennik Urz?dowy Wojewodztwa Mazowieckiego”. 104 poz. 2981, 2009.
↑ SP Orsza - Historia Szkoły do 2003r. [online], www.orsza.pl [dost?p 2021-11-22] .

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Urz?d m.st. Warszawa: Stanisław Broniewski-Orsza . [dost?p 2009-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 maja 2013)].
Broniewski Stanisław. W: Janusz Wojtycza (red.): Harcerski słownik biograficzny . T. 1. Warszawa: Muzeum Harcerstwa i Marron Edition, 2006, s. 22?26. ISBN 83-923571-1-6 .
Henryk H. Nakielski Henryk H. , Biret i rogatywka. W: Wszystko co nasze... (s. 95-111 , wyd. I, Warszawa: Iskry, 1985, ISBN 83-207-0709-9 .

[:0-1] Krystyna (1940- ). K.(1. ). Heska-Kwa?niewicz Krystyna (1940- ). K.(1. ). , Kamienie na szaniec , wyd. 15, Katowice: "Ksi??nica", 1992, ISBN 83-85348-53-0 , OCLC 751246667 [dost?p 2019-10-12] .

[2] Kalendarz harcerski ?Akcja Podaj Dalej” 2019 , Zwi?zek Harcerstwa Rzeczypospolitej .

[CITEREFHenryk_Nakielski1985111-3] Henryk Nakielski 1985 ↓ , s. 111.

[CITEREFHenryk_Nakielski198595-4] Henryk Nakielski 1985 ↓ , s. 95.

[5] Powsta?cze Biogramy - Stanisław Broniewski [online], www.1944.pl [dost?p 2019-11-06] ( ang. ) .

[6] 100 lat temu urodził si? Stanisław Broniewski "Orsza" [online], dzieje.pl [dost?p 2019-11-06] ( pol. ) .

[7] Andrzej Friszke: Koło posłow ?Znak” w Sejmie PRL 1957-1976 . Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2002, s. 10. ISBN 83-7059-527-8 .

[8] Ewa Borkowska-Pastwa, Renata Adrian-Cie?lak, Urszula Kret: Starszyzna Zwi?zku Harcerstwa Rzeczypospolitej 1989?2022 . Warszawa: Wydawnictwo ZHR, 2023, s. 50. ISBN 978-83-87899-32-5 .

[9] Tadeusz Sobieraj: Orły Niepodległo?ci. Cmentarz Wojskowy na Pow?zkach w Warszawie w setn? rocznic? jego powstania (1912?2012) . Z?bki: Apostolicum, 2012, s. 93. ISBN 978-83-7031-808-6 .

[10] Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze

[11] Dziennik Urz?dowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 7, 15 lipca 1978, s. 9.

[12] Uchwała nr LVI/1703/2009 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 28 maja 2009 r. w sprawie nadania nazwy skwerowi w Dzielnicy Mokotow m.st. Warszawy . ?Dziennik Urz?dowy Wojewodztwa Mazowieckiego”. 104 poz. 2981, 2009.

[13] SP Orsza - Historia Szkoły do 2003r. [online], www.orsza.pl [dost?p 2021-11-22] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Przewodnicz?cy Rady	Zygmunt Balicki (1947?1953) Kazimierz Banach (1954?1960) Janusz Wieczorek (1960?1981) Stanisław Marcinkowski (1982?1983) gen. dyw. Wacław Jagas (1984?1985) gen. broni. pil. Roman Paszkowski (1985?1990) Stanisław Broniewski (1990?2000) Władysław Bartoszewski (2001?2015) Anna Maria Anders (2016)
Wiceprzewodnicz?cy Rady	gen. bryg. Edward Szpitel (1968?1972) Ludwik Ochocki (do 1988) gen. dyw. Zygmunt Huszcza (1972?1990) Stanisław Kujda (1972?1988) gen. bryg. Albin ?yto (1972?1989) gen. dyw. Czesław Czubryt-Borkowski (1985?1990) Krystyna Marszałek-Mły?czyk (1988?1990) prof. Anna Przecławska (1988?1990) Czesław Przewo?nik (1988?1990) gen. bryg. Zdzisław Rozbicki (1989?1990) Teresa Hernik (2009?2016)
Sekretarze Generalni Rady	Marian Kry?ski (1949?1954) prof. Ludwik Rajewski (1954?1960) Jozef Pietrusi?ski (1960?1976) gen. dyw. Czesław Czubryt-Borkowski (1980?1985) prof. Bohdan Rymaszewski (1985?1989) gen. bryg. dr Mieczysław Cygan (1989?1990) Wiesław Jan Wysocki (1990?1992) Andrzej Przewo?nik (1992?2010) Andrzej Kunert (2010?2016)