St?szew

St?szew
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Rynek w St?szewie
	Herb
Pa?stwo	Polska
Wojewodztwo	wielkopolskie
Powiat	pozna?ski
Gmina	St?szew
Aglomeracja	pozna?ska
Data zało?enia	1370
Burmistrz	Włodzimierz Pinczak
Powierzchnia	5,69 km²
Populacja (30.06.2016) ; ? liczba ludno?ci ; ? g?sto??	; 5941 ; 1044,1 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 61
Kod pocztowy	62-060
Tablice rejestracyjne	PZ , POZ
	Poło?enie na mapie gminy St?szew St?szew
	Poło?enie na mapie Polski St?szew
	Poło?enie na mapie wojewodztwa wielkopolskiego St?szew
	Poło?enie na mapie powiatu pozna?skiego St?szew
	52°16′44″N 16°42′29″E / 52,278889 16,708056
TERC ( TERYT )	3021144
SIMC	0971494
	Hasło promocyjne : St?szew-Tak!Naturalnie!
	Urz?d miejski ul. Pozna?ska 11 ; 62-060 St?szew
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	BIP

St?szew ( niem. Stenschewo ) ? miasto w wojewodztwie wielkopolskim , w powiecie pozna?skim , poło?one około 25 km na południowy zachod od Poznania .

Prywatne miasto szlacheckie Steszew poło?one było w 1580 roku w powiecie pozna?skim wojewodztwa pozna?skiego ^[3]. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej St?szew . W latach 1975?1998 miasto administracyjnie nale?ało do woj. pozna?skiego . Przez miasto przepływa rzeka Samica .

Poło?enie [ edytuj | edytuj kod ]

St?szew le?y w wojewodztwie wielkopolskim. W jego okolicach znajduje si? 9 jezior, nad ktorymi znajduj? si? o?rodki wypoczynkowe. W pobli?u St?szewa przebiega granica Wielkopolskiego Parku Narodowego .

St?szew jest zaliczany do aglomeracji pozna?skiej .

Nazwa [ edytuj | edytuj kod ]

Miasto ma metryk? ?redniowieczn? i jest notowane od XIV wieku. Po raz pierwszy w 1315 jako Stossewo , 1398 Stanssewo , 1432 Staschow , 1580 Steszew , a po?niej tak?e w formach Staszow , Stanszow , Stanszewo , Stenczewo , St??ewo , Szt?szewo ^[4].

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

St?szew dawniej le?ał na wa?nym szlaku handlowym ze ?l?ska . W 1370 roku krol Kazimierz Wielki nadał mu prawa miejskie. W 1458 miasto wystawiło 6 ?ołnierzy na wypraw? na Malbork w czasie wojny trzynastoletniej z zakonem krzy?ackim ^[4].

St?szew był miastem prywatnym i cz?sto zmieniał wła?cicieli. W latach 1373?76 wła?cicielem był kasztelan mi?dzyrzecki Przedpełko ze St?szewa, 1397?1432 Mo?cic ze St?szewa kasztelan pozna?ski, 1429-32 dziedzicem został syn Mo?cica Przedpełko, 1446?68 chor??y pozna?ski Mikołaj St?szewski z Bnina . Po?niej dziedzicami byli kolejno: Bni?scy, Myjomscy, D?bowscy, od 1580 Gułtowscy, 1595 Pawłowscy, 1642 Manieccy, a potem Szczanieccy i Broniszowie. W 1700 Dorota Jabłonowska corka Piotra Bronisza wniosła dobra st?szewskie w wianie kasztelanowi krakowskiemu ks. Antoniemu Barnabie Jabłonowskiemu ^[4].

Pierwsza miejska szkoła parafialna powstała w 1460 uposa?ona przez Mikołaja ze St?szewa ^[4]. W mie?cie rozwijał si? handel i rzemiosło. Według dokumentow podatkowych z 1580 mieszka?cy płacili 6 grzywien szosu ; po 24 groszy od 3 szynkarzy , po 6 gr. od 6 komornikow , po 15 gr. od 3 krawcow , 2 szewcow, piekarzy, kołodziejow i rze?nikow , a tak?e od bednarza , ku?nierza , budowniczego, tkacza , kowala i rybaka. Opłata od 10 łanow roli miejskiej wynosiła 30 groszy. W sumie miasto płaciło 81 złotych i 21 groszy szosu oraz 273 złp. czopowego ^[4].

Miasto rozwijało si? dynamicznie a? do najazdu Szwedow i wojny siedmioletniej .

W 1793 roku miasto dostało si? pod panowanie pruskie. W 1799 roku Dorota Jabłonowska sprzedała miasto ksi?ciu Wilhelmowi VI Ora?skiemu , przyszłemu krolowi zjednoczonej Holandii i Belgii, a nast?pnie trafiło do spadkobiercy ^[5].

W 1645 spalono na stosie w Poznaniu Regin? Boroszk? ze St?szewa. Według zezna? wymuszonych torturami była ona czarownic?, ktora społkowała z lokalnym diabłem Pacholic? ^[6].

Miasto wymienione zostało w powiecie pozna?skim w XIX-wiecznym Słowniku geograficznym Krolestwa Polskiego . Znajdowały si? w niej wowczas 130 domy zamieszkiwane przez 314 rodzin, w sumie 1506 mieszka?cow w tym 714 m??czyzn i 792 kobiet. Pod wzgl?dem wyznania 1315 katolikow i 121 protestantow oraz 70 wyznawcow judaizmu . Miejscowo?? liczyła 871 hektarow w tym 784 roli oraz 37 ł?k. W mie?cie znajdował si? ko?cioł parafialny oraz kaplica katolicka, szkoła, szpital, urz?d stanu cywilnego, apteka, 2 lekarzy oraz urz?d pocztowy ^[4].

Od 1922 roku St?szew nale?ał do powiatu pozna?skiego. W okresie okupacji hitlerowskiej st?szewsk? ludno?? wywo?ono do robot przymusowych i do obozow koncentracyjnych. Koniec niemieckiej okupacji St?szewa i okolic nast?pił w styczniu 1945 roku. Do 2018 roku w mie?cie istniała ulica 25 Stycznia, ktorej zmieniono nazw? na Ksi??nej Doroty Jabłonowskiej ^[7].

W czasach Polski Ludowej , do lutego 1986 roku ^[8], w mie?cie krzy?owały si? drogi pa?stwowe nr 40 ^[9], b?d?ca cz??ci? drogi mi?dzynarodowej E83 oraz nr 44 ^[9].

W latach 80. oddano do u?ytku obwodnic? centrum miasta, znajduj?c? si? w ci?gu owczesnej trasy E83 ^[10].

30 czerwca 2013 roku w parku przy ulicy Pozna?skiej odsłoni?to tablic? umieszczon? na obelisku upami?tniaj?c? istnienie w tym miejscu ewangelickiego ko?cioła ?w. Zofii . Umieszczono na niej tekst: ?W tym miejscu w latach 1900-1961 stał ko?cioł ewangelicki pw. ?w. Zofii. Wzniesiony był według projektu prof. A.F. Bindera z Fundacji wielkiej ksi??nej Zofii ? owczesnej wła?cicielki St?szewa. Uszkodzony podczas wojny w 1945 roku. Rzym-Kat. parafia pw. ?w. Trojcy” ^[11].

Transport [ edytuj | edytuj kod ]

Drogi [ edytuj | edytuj kod ]

W pobli?u miasta biegnie droga ekspresowa S5 ( E261 ) Pozna? ? Wrocław ^[12] oraz rozpoczyna si? droga krajowa nr 32 do Zielonej Gory ^[12]. Przez St?szew przebiegaj? tak?e drogi wojewodzkie nr 306 z Dymaczewa Nowego przez Buk do Lipnicy i 311 ^[13] z okolic Czempinia do Komornik i autostradowej obwodnicy Poznania .

Transport publiczny [ edytuj | edytuj kod ]

Na obszarze miasta znajduje si? stacja kolejowa St?szew , poło?ona w ci?gu linii kolejowej nr 357 z Poznania do Wolsztyna . St?szew posiada tak?e poł?czenia autobusowe realizowane przez PKS Pozna? ^[14].

Demografia [ edytuj | edytuj kod ]

Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 5596 mieszka?cow ^[15].

Piramida wieku mieszka?cow St?szewa w 2014 roku ^[2].

Atrakcje turystyczne [ edytuj | edytuj kod ]

Sanktuarium Matki Bo?ej St?szewskiej ? wybudowane w 1905 w miejscu spalonego ko?cioła. W budynku znajduje si? figurka Maryi Panny.
Ko?cioł farny Trojcy ?wi?tej ? pochodz?cy z XV wieku ko?cioł. ?wi?tynia wzniesiona w stylu barokowym. Posiada renesansowe ołtarze boczne.
Pa?ska Gora - grodzisko ?redniowieczne .
Muzeum Regionalne
?cie?ka edukacyjno-przyrodniczo-kulturowa ?Wokoł St?szewa”
Trasa rowerowa do ??rodełka ?arnowiec”
Szlak turystyczny St?szew - Szreniawa
Szlak turystyczny Iłowiec - Otusz

Gminy partnerskie [ edytuj | edytuj kod ]

Zahna ? Niemcy
Pleine-Fougeres ? Francja

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Dane Głownego Urz?du Statystycznego: Ludno??. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2008 r.) . [dost?p 2009-10-03].
↑ ^a ^b St?szew w liczbach [online], Polska w liczbach [dost?p 2016-01-12] , liczba ludno?ci w oparciu o dane GUS.
↑ Adolf Pawi?ski, Polska XVI wieku pod wzgl?dem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa 1883, s. 55.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Słownik geograficzny Krolestwa Polskiego i innych krajow słowia?skich t. XI, hasło "St?szew" . nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1890. s. 337. [dost?p 2019-05-21].
↑ St?szew, powiat pozna?ski, wojewodztwo Wielkopolskie, gmina St?szew . infopolska.com.pl. [dost?p 2019-02-18].
↑ Barbara i Adam Podgorscy, Encyklopedia demonow , Wydawnictwo Astrum, Wrocław , 2000, s.287, ISBN 83-7249-035-X
↑ Zarz?dzenie zast?pcze nr KN-I.4102.11.2018.5 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 29 stycznia 2018 r. w sprawie nadania ulicy 25 Stycznia poło?onej w miejscowo?ci St?szew nazwy Ksi??nej Doroty Jabłonowskiej . Dziennik Urz?dowy Wojewodztwa Wielkopolskiego. [dost?p 2020-09-25]. ( pol. ) .
↑ Uchwała nr 192 Rady Ministrow z dnia 2 grudnia 1985 r. w sprawie zaliczenia drog do kategorii drog krajowych ( M.P. z 1986 r. nr 3, poz. 16 )
↑ ^a ^b Mapa samochodowa Polski 1:1 000 000 , Pa?stwowe Przedsi?biorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1962 .
↑ Samochodowy atlas Polski 1:500 000 . Wyd. IX. Warszawa: Pa?stwowe Przedsi?biorstwo Wydawnictw Kartograficznych , 1984, s. 69.
↑ St?szew. Upami?tniony ko?cioł ewangelicki FOT [online], Grodzisk Wielkopolski Nasze Miasto, 3 lipca 2013 [dost?p 2022-02-15] ( pol. ) .
↑ ^a ^b Polska 2020/2021: mapa samochodowa 1:700 000 , Grupa PWN, 2020, ISBN 978-83-65808-36-3 .
↑ Zarz?dzenie nr 31 Generalnego Dyrektora Drog Krajowych i Autostrad z dnia 15 grudnia 2021 r. w sprawie nadania numerow drogom wojewodzkim . [dost?p 2021-12-31].
↑ SCHEMAT SIECI POŁ?CZE? AUTOBUSOWYCH PKS POZNA? SA [ PDF ] [online], PKS Pozna? [dost?p 2021-12-31] ( pol. ) .
↑ Ludno??. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2009 r.) . Warszawa: Głowny Urz?d Statystyczny, 2010-06, s. 105. ISSN 1734-6118 . [dost?p 2010-07-16].

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

St?szew al. St?szewo , [w:] Słownik geograficzny Krolestwa Polskiego , t. XI: Sochaczew ? Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 337 .
St?szewo w ?Słowniku historyczno-geograficznym wojewodztwa pozna?skiego w ?redniowieczu”

[gus-1] Dane Głownego Urz?du Statystycznego: Ludno??. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2008 r.) . [dost?p 2009-10-03].

[populacja2016-2] St?szew w liczbach [online], Polska w liczbach [dost?p 2016-01-12] , liczba ludno?ci w oparciu o dane GUS.

[3] Adolf Pawi?ski, Polska XVI wieku pod wzgl?dem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa 1883, s. 55.

[SgKP-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Słownik geograficzny Krolestwa Polskiego i innych krajow słowia?skich t. XI, hasło "St?szew" . nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1890. s. 337. [dost?p 2019-05-21].

[5] St?szew, powiat pozna?ski, wojewodztwo Wielkopolskie, gmina St?szew . infopolska.com.pl. [dost?p 2019-02-18].

[6] Barbara i Adam Podgorscy, Encyklopedia demonow , Wydawnictwo Astrum, Wrocław , 2000, s.287, ISBN 83-7249-035-X

[7] Zarz?dzenie zast?pcze nr KN-I.4102.11.2018.5 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 29 stycznia 2018 r. w sprawie nadania ulicy 25 Stycznia poło?onej w miejscowo?ci St?szew nazwy Ksi??nej Doroty Jabłonowskiej . Dziennik Urz?dowy Wojewodztwa Wielkopolskiego. [dost?p 2020-09-25]. ( pol. ) .

[8] Uchwała nr 192 Rady Ministrow z dnia 2 grudnia 1985 r. w sprawie zaliczenia drog do kategorii drog krajowych ( M.P. z 1986 r. nr 3, poz. 16 )

[ppwk62-9] Mapa samochodowa Polski 1:1 000 000 , Pa?stwowe Przedsi?biorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1962 .

[ppwk84-10] Samochodowy atlas Polski 1:500 000 . Wyd. IX. Warszawa: Pa?stwowe Przedsi?biorstwo Wydawnictw Kartograficznych , 1984, s. 69.

[11] St?szew. Upami?tniony ko?cioł ewangelicki FOT [online], Grodzisk Wielkopolski Nasze Miasto, 3 lipca 2013 [dost?p 2022-02-15] ( pol. ) .

[kompas2020-12] Polska 2020/2021: mapa samochodowa 1:700 000 , Grupa PWN, 2020, ISBN 978-83-65808-36-3 .

[13] Zarz?dzenie nr 31 Generalnego Dyrektora Drog Krajowych i Autostrad z dnia 15 grudnia 2021 r. w sprawie nadania numerow drogom wojewodzkim . [dost?p 2021-12-31].

[14] SCHEMAT SIECI POŁ?CZE? AUTOBUSOWYCH PKS POZNA? SA [ PDF ] [online], PKS Pozna? [dost?p 2021-12-31] ( pol. ) .

[15] Ludno??. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2009 r.) . Warszawa: Głowny Urz?d Statystyczny, 2010-06, s. 105. ISSN 1734-6118 . [dost?p 2010-07-16].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Miasta na prawach powiatu	Kalisz Konin Leszno Pozna?
Miasta powiatowe	Chodzie? Czarnkow Gniezno Gosty? Grodzisk Wielkopolski Jarocin K?pno Koło Ko?cian Krotoszyn Mi?dzychod Nowy Tomy?l Oborniki Ostrow Wielkopolski Ostrzeszow Piła Pleszew Rawicz Słupca Szamotuły ?rem ?roda Wielkopolska Turek W?growiec Wolsztyn Wrze?nia Złotow
Miasta gminne	Bojanowo Borek Wielkopolski Budzy? Buk Chocz Czempi? Czerniejewo D?bie Dobra Dobrzyca Dolsk Golina Goła?cz Grabow nad Prosn? Jaraczewo Jastrowie Jutrosin Kaczory Kleczew Kłecko Kłodawa Kobylin Kostrzyn Ko?min Wielkopolski Ko?minek Kornik Krajenka Krobia Krzywi? Krzy? Wielkopolski Ksi?? Wielkopolski Lubo? Lwowek Łob?enica Margonin Miasteczko Kraje?skie Miejska Gorka Mie?cisko Miłosław Mikstat Mosina Murowana Go?lina Nekla Nowe Skalmierzyce Obrzycko Odolanow Okonek Opalenica Opatowek Osieczna Ostrorog Pniewy Pobiedziska Pogorzela Poniec Przedecz Puszczykowo Pyzdry Rakoniewice Raszkow Rogo?no Rychtal Rychwał Rydzyna Sierakow Skoki Sompolno Stawiszyn St?szew Sulmierzyce Swarz?dz Szamocin ?lesin ?migiel Trzcianka Trzemeszno Tuliszkow Uj?cie Wiele? Wielichowo Witkowo Wronki Wyrzysk Wysoka Zagorow Zb?szy? Zduny ?erkow

Miasto	St?szew
Wsie	B?dlewo D?bienko D?bno Dro?d?yce Jeziorki Kr?plewo Łod? Mirosławki Modrze Piekary Rybojedzko Sapowice Skrzynki Słupia Srocko Małe Strykowo Tomice Tomiczki Trzebaw Wielkawie? Witobel Wronczyn Zamysłowo Zaparcin
Kolonia	Twardowo
Osady	Antoninek D?bina Drogosławiec Gorka Sm?towko Srocko Strykowko
Osady le?ne	Gorka Łod? Zamysłowo
Cz??ci wsi	Go?dzikowka Wr?czyn-Huby

Miasta	Buk Kostrzyn Kornik Lubo? Mosina Murowana Go?lina Pobiedziska Puszczykowo St?szew Swarz?dz
Gminy miejskie	Lubo? Puszczykowo
Gminy miejsko-wiejskie	Buk Kostrzyn Kornik Mosina Murowana Go?lina Pobiedziska St?szew Swarz?dz
Gminy wiejskie	Czerwonak Dopiewo Kleszczewo Komorniki Rokietnica Suchy Las Tarnowo Podgorne

Przynale?no?? wojewodzka	woj. pozna?skie (II RP) (1925?39) woj. pozna?skie (1945?75)
Miasta (1925?75)	Lubo? (od 1954) Mosina ( ← od 1958) Pobiedziska ( ← ) Puszczykowo (od 1962) St?szew ( ← ) Swarz?dz ( ← )
Osiedla (1954?72)	Puszczykowo (1956?62)
Gminy wiejskie zbiorowe (1934?54 i 1973?75)	Czerwonak Dopiewo Komorniki (od 1973) Krzesiny ( de facto do 1942, de jure do 1950) Mosina (od 1973) Pi?tkowo (do 1954) Pobiedziska (od 1973) Polskawie? (do 1954) Puszczykowo (do 1954) Rokietnica St?szew Suchy Las (od 1973) Swarz?dz Tarnowo Podgorne ?abikowo (do 1954)
Gromady (1954?72)	Babki (1960?72) B?dlewo (1954?59) Biskupice (1954?72) Chludowo (1954?71) Czapury (1954?59) Czerwonak (1954?72) Dopiewo (1954?72) Jeziorki (1954?68) Kiekrz (1954?61) Kobylnica (1954?71) Komorniki (1954?72) Konarzewo (1954?61) Lubo? (1954) Lusowko (1954?61) Modrze (1954?61) Mosina ( ← 1958?72) Mrowino (1954?59) Owi?ska (1954?68) Pal?dzie (1954?68) Plewiska (1954?71) Pobiedziska (1954?72) Prze?mierowo (1954?71) Puszczykowo (1954?55) Rogalin ( ← 1958?68) Rokietnica (1954?72) Rosnowko (1954?59) Sarbinowo (1954?59) St?szew (1954?72) Strykowo (1954?72) Suchylas (1954?72) Swarz?dz (1960?72) Tarnowo Podgorne (1954?72) Umultowo (1954?59) W?glewo (1954?59) Wierzonka (1954?59) Wiry (1954?68) Wronczyn p. Pobiedziskami (1954?59) Zalasewo (1954?59)