Samorz?d terytorialny w Polsce

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Polska
Godło RP
Ten artykuł jest cz??ci? serii:
Ustroj i polityka
Polski
System prawny
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza s?downicza
Kontrola pa?stwowa
Finanse
Samorz?d terytorialny
Partie polityczne
Wybory
Polityka zagraniczna

Samorz?d terytorialny w Polsce ? struktura samorz?du terytorialnego zorganizowana w Polsce .

Wst?p [ edytuj | edytuj kod ]

W Polsce (na wzor innych pa?stw europejskich ) tylko cz??? zada? lokalnych i regionalnych jest realizowana przez agendy administracji rz?dowej, ktore bezpo?rednio (hierarchicznie) podlegaj? Radzie Ministrow , Premierowi b?d? poszczegolnym ministrom . Zasadnicza cz??? zada? administracyjnych, niemaj?ca znaczenia ogolnokrajowego, jest realizowana przez samorz?d terytorialny. Czyni? to organy samorz?dowe, ktore s? podporz?dkowane odpowiedniej wspolnocie lokalnej (gminnej, powiatowej) b?d? regionalnej (wojewodzkiej) i ktore reprezentuj? jej interesy.

Samorz?d terytorialny w Konstytucji RP [ edytuj | edytuj kod ]

Art. 163 Konstytucji RP stanowi, ?e ?Samorz?d terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrze?one przez Konstytucj? lub ustawy dla organow innych władz publicznych”. W artykule tym wyra?ono domniemanie kompetencji samorz?du terytorialnego.

Szczeble samorz?du terytorialnego w Polsce [ edytuj | edytuj kod ]

Od 1 stycznia 1999 obowi?zuje w Polsce trojszczeblowa struktura samorz?du terytorialnego:

Historia samorz?du terytorialnego w Polsce [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobne artykuły: Samorz?d terytorialny w II Rzeczypospolitej i  Rada narodowa (Polska Ludowa) .

W Polsce samorz?d terytorialny we wspołczesnym rozumieniu ukształtował si? w okresie zaborow i działał w okresie mi?dzywojennym [1] , natomiast po 1945 r. został pocz?tkowo nominalnie utrzymany na mocy dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 23 listopada 1944 r. o organizacji i zakresie działania samorz?du terytorialnego [2] , za? w 1950 r. został całkowicie zniesiony przez ustaw? z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy pa?stwowej [3] .

Samorz?d terytorialny rozumiany wspołcze?nie został przywrocony na poziomie gminnym w 1990 r. Od 27 maja 1990 do 31 grudnia 1998 samorz?d terytorialny istniał tylko na szczeblu gminy [a] . Nast?pnie wraz z wprowadzeniem 1 stycznia 1999 r. trojstopniowego podziału administracyjnego, samorz?d tak?e stał si? trojszczeblowy: gminny , powiatowy i wojewodzki . Od 2002 r. wojt / burmistrz / prezydent miasta to funkcjonariusz publiczny b?d?cy zarazem organem monokratycznym wybieranym w wyborach powszechnych [4]

Uchwał? z 3 grudnia 2014 Senat RP zdecydował o ustanowieniu roku 2015 Rokiem Samorz?du Terytorialnego [5] .

10 listopada 2017 do Sejmu wpłyn?ł poselski projekt ustawy o zmianie niektorych ustaw w celu zwi?kszenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektorych organow publicznych w samorz?dach gmin, powiatow i wojewodztw pochodz?cych z wyborow powszechnych, a tak?e kontroli tego procesu i organow odpowiadaj?cych za przygotowanie i przeprowadzenie wyborow [6] . 14 grudnia 2017 Sejm RP przyj?ł proponowan? ustaw? [7] , ktor? 21 grudnia 2017 przyj?ł Senat wraz ze zgłoszonymi poprawkami zaakceptowanymi przez Sejm w dniach 10 i 11 stycznia 2018 [6] . 16 stycznia 2018 prezydent Polski Andrzej Duda podj?ł decyzj? o podpisaniu przyj?tej ustawy z dnia 11 stycznia 2018, ktora wprowadza m.in. nowelizacj? Kodeksu wyborczego i ustaw o samorz?dach [8] [9] . Ustawa wprowadza m.in. dwukadencyjno?? wojtow , burmistrzow i prezydentow miast licz?c pierwsz? kadencj? od 2018 r., jednomandatowe okr?gi wyborcze w gminach do 20 tys. mieszka?cow i wydłu?a kadencj? organow samorz?dowych z 4 do 5 lat [9] .

W 2022 r. było w Polsce 16 wojewodztw, 380 powiatow (w tym 66 miast na prawach powiatu) oraz 2477 gmin.

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ W tym okresie istniały sejmiki samorz?dowe , b?d?ce wspoln? reprezentacj? gmin z obszaru wojewodztwa, składaj?ce si? z delegatow wybieranych przez rady gmin ( Dz.U. z 1990 r. nr 16, poz. 95 ).

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ samorz?d terytorialny , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2023-03-16] .
  2. ↑ Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74
  3. ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 14, poz. 130
  4. ↑ Bogdan   Dolnicki (red.), Ustawa o samorz?dzie gminnym. Komentarz , wyd. II, Wolters Kluwer Polska .
  5. ↑ M.P. z 2014 r. poz. 1156 .
  6. ↑ a b Druk nr 2001 . sejm.gov.pl. [dost?p 2018-01-16].
  7. ↑ Głosowanie nr 107 na 54. posiedzeniu Sejmu . sejm.gov.pl. [dost?p 2017-12-17].
  8. ↑ Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Kancelaria / Aktywno?? ministrow / Minister Mucha: Nowela Kodeksu wyborczego zawiera rozwi?zania, ktore Prezydent popiera . www.prezydent.pl, 2018-01-16. [dost?p 2018-01-16].
  9. ↑ a b Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektorych ustaw w celu zwi?kszenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektorych organow publicznych ( Dz.U. z 2018 r. poz. 130 ).

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Samorz?d_terytorialny_w_Polsce&oldid=73574554 ”