한국   대만   중국   일본 
Rz?d Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Rz?d Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rz?d Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej
  Rzeczpospolita Polska
Premier

Edward Osobka-Morawski

Partie

PPR , PPS , SL , SD

Kadencja

od 31 grudnia 1944
do 28 czerwca 1945

Poprzedni

Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego

Nast?pny

Tymczasowy Rz?d Jedno?ci Narodowej

Mołotow i Stalin z godłem RP (15 listopada 1944)

Rz?d Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej ? rz?d marionetkowy powołany formalnie przez KRN , faktycznie decyzj? polityczn? Jozefa Stalina [1] 31 grudnia 1944 w miejsce PKWN . Przemiana miała znaczny ci??ar gatunkowy. Polscy komuni?ci działaj?cy pod patronatem ZSRR oficjalnie powołali swoj rz?d ? konkurencyjny wobec Rz?du RP na uchod?stwie powszechnie uznawanego na forum mi?dzynarodowym ? przejmuj?c w ten sposob władz? nad zaj?tymi przez Armi? Czerwon? ziemiami polskimi le??cymi na zachod od linii Curzona . Był to ze strony Stalina element tzw. ?polityki faktow dokonanych” ? polityczne przygotowanie przed zimow? ofensyw? Armii Czerwonej maj?c? na celu zaj?cie wszystkich ziem polskich w granicach sprzed wojny. Jednocze?nie był to dowod znacz?cego usztywnienia stanowiska ZSRR wobec mocarstw anglosaskich koalicji antyhitlerowskiej , co do roli Rz?du RP na uchod?stwie w tworzeniu powojennych władz Polski.

Premierem Rz?du Tymczasowego został dotychczasowy przewodnicz?cy PKWN ? Edward Osobka-Morawski (kierował rownie? sprawami zagranicznymi); wicepremierami zostali Władysław Gomułka z PPR i Stanisław Janusz z koncesjonowanego SL ; ministrem obrony narodowej został generał Michał Rola-?ymierski , za? ministrem bezpiecze?stwa publicznego Stanisław Radkiewicz . Za rad? Stalina Bolesław Bierut , ktory od 11 wrze?nia 1944 miał uprawnienia głowy pa?stwa , otrzymał tytuł Prezydenta KRN [2] .

Podczas gdy PKWN był uznawany wył?cznie przez ZSRR, Rz?d Tymczasowy został oficjalnie uznany przez ZSRR, Czechosłowacj? i Jugosławi? oraz wymienił przedstawicieli z Francj?. 1 lutego 1945 rz?d przeniosł si? z Lublina do Warszawy [3] , gdzie jego siedzib? był budynek Dyrekcji Kolei Pa?stwowych przy ul. Targowej 74 [4] .

Komuni?ci podkre?lali, ?e Rz?d Tymczasowy ma charakter koalicyjny ? jednak?e była to mistyfikacja z ich strony, poniewa? kluczowe resorty były kontrolowane przez komunistow. Specjalnym nadzorc? (komisarzem) Rz?du Tymczasowego ze strony władz radzieckich został gen. Iwan Sierow , pocz?tkowo nieoficjalnie, po?niej (6 marca 1945) mianowany formalnie doradc? NKWD przy Ministerstwie Bezpiecze?stwa Publicznego (MBP) .

Powołanie Rz?du Tymczasowego przyj?to na Zachodzie bez złudze?. Rz?d RP na uchod?stwie wydał deklaracj?, w ktorej stwierdzono, ?e ZSRR dokonał ?zamachu na suwerenne prawa narodu polskiego”. Protesty przeciwko post?puj?cemu zniewoleniu Polski przez ZSRR wyrazili zarowno Winston Churchill , jak i Franklin Delano Roosevelt , a przede wszystkim opinia publiczna Anglii i Stanow Zjednoczonych. Na konferencji jałta?skiej w lutym 1945 roku Wielka Trojka ustaliła, ?e nowy rz?d Polski powstanie przez uzupełnienie składu Rz?du Tymczasowego (na jego bazie), poprzez wprowadzenie do niego indywidualnych ?Polakow z kraju i zagranicy” ? całkowicie przemilczano istnienie Rz?du RP na emigracji jako podmiotu prawa mi?dzynarodowego. Rz?d RP na uchod?stwie o?wiadczył w konsekwencji: [5]

?W memorandum zło?onym przed konferencj? rz?dom Wielkiej Brytanii i Stanow Zjednoczonych rz?d polski wyraził przekonanie, ?e nie wezm? one udziału w ?adnych decyzjach dotycz?cych sprzymierzonego pa?stwa polskiego bez konsultowania i zgody rz?du polskiego. Jednocze?nie zgłosił on gotowo?? szukania rozstrzygni?cia sporu wszcz?tego przez Rosj? Sowieck? w drodze normalnych metod w procedurze mi?dzynarodowej, opartych na poszanowaniu praw obu pa?stw b?d?cych w sporze. Pomimo to decyzje Konferencji Trzech zostały przygotowane i powzi?te nie tylko bez udziału i upowa?nienia rz?du polskiego, ale i bez jego wiedzy (...) Rz?d polski o?wiadcza, ?e decyzje Konferencji Trzech dotycz?ce Polski nie mog? by? uznane przez rz?d polski i nie mog? obowi?zywa? narodu polskiego.”

O?wiadczenie to zostało zignorowane ? protest miał charakter symboliczny. W tych warunkach 21 lutego 1945 Rada Jedno?ci Narodowej , czyli parlament Polski Podziemnej , postanowiła uzna? ustalenia z Jałty, mimo ?e jej zdaniem warunki oznaczaj? dla Polski nowe, niezmiernie ci??kie i krzywdz?ce ofiary [6] . Ostatni? nadziej? dla polskich ugrupowa? niepodległo?ciowych stało si? ich wej?cie do deklarowanego w Jałcie rz?du ?jedno?ci narodowej”, aby nie zdominowali go komuni?ci podporz?dkowani Stalinowi. 28 marca 1945 zaproszeni przez sowieckiego płk. Pimienowa (deklaruj?cego si? jako pełnomocnik marszałka ?ukowa ) na rozmowy o wspołpracy przedstawiciele Polskiego Pa?stwa Podziemnego z Delegatem Rz?du na Kraj Janem Stanisławem Jankowskim , komendantem głownym Armii Krajowej Leopoldem Okulickim , przewodnicz?cym RJN Kazimierzem Pu?akiem i całym składem Krajowej Rady Ministrow , ktorych nazwiska zostały uprzednio przekazane przez Brytyjczykow Stalinowi (jako to?samo?? potencjalnych partnerow negocjacyjnych ? ?Polakow z kraju” ? dla realizacji postanowie? jałta?skich), zostali po przybyciu na umowione miejsce rozmow w Pruszkowie aresztowani przez NKWD i wywiezieni samolotem na moskiewsk? Łubiank? . Operacj? kierował Iwan Sierow .

  Osobny artykuł: Proces szesnastu .

Do ko?ca wojny (8 maja 1945) Rz?d Tymczasowy ustanowił swoj? administracj? na całym powojennym terytorium Polski z wyj?tkiem Szczecina , pozostaj?cego pod bezpo?redni? wojskow? administracj? sowieck? do zako?czenia konferencji w Poczdamie w lipcu 1945.

Rz?d Tymczasowy nie uczestniczył (w braku uznania mi?dzynarodowego) w konferencji w San Francisco , konstytuuj?cej ONZ .

21 kwietnia w Moskwie podpisano Układ o przyja?ni, pomocy wzajemnej i wspołpracy powojennej mi?dzy Zwi?zkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich i Rzecz?pospolit? Polsk? [7] , mimo upowa?nienia do ratyfikacji udzielonego przez KRN 5 maja 1945 r. [8] został ratyfikowany przez Bieruta dopiero 19 wrze?nia.

28 czerwca 1945, po konferencji w Moskwie z udziałem Stanisława Mikołajczyka , RTRP przekształcił si? w Tymczasowy Rz?d Jedno?ci Narodowej (TRJN) poprzez wprowadzenie do niego pi?ciu ministrow zwi?zanych z Mikołajczykiem (ktory sam został wicepremierem i ministrem rolnictwa), ktorzy obj?li drugorz?dne resorty. Rownolegle do konferencji w Moskwie toczył si? pokazowy proces szesnastu aresztowanych pod pretekstem rokowa? dla wykonania postanowie? jałta?skich przywodcow Polskiego Pa?stwa Podziemnego .

Rz?d Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej (1944?1945) [ edytuj | edytuj kod ]

Funkcja Imi? i nazwisko Czas pełnienia funkcji
Od Do
Prezes Rady Ministrow Edward Osobka-Morawski ( PPS ) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister spraw zagranicznych 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) 1945-05-02 2 maja 1945 (dts) [9]
I wiceprezes Rady Ministrow Władysław Gomułka ( PPR ) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
II wiceprezes Rady Ministrow Stanisław Janusz ( SL ) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister rolnictwa i reform rolnych Edward Bertold (SL) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister skarbu Konstanty D?browski (PPS) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister poczt i telegrafow Tadeusz Kapeli?ski (SL) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister administracji publicznej Jozef Ma?lanka (SL) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-04-01T00:00:00.001 1 kwietnia 1945 (dts) [9]
Minister informacji i propagandy Stefan Matuszewski (PPS) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister przemysłu Hilary Minc (PPR) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister aprowizacji i handlu Teodor Piotrowski (PPS) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-04-07 7 kwietnia 1945 (dts) [9]
Minister komunikacji Jan Rabanowski ( SD ) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister bezpiecze?stwa publicznego Stanisław Radkiewicz (PPR) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister kultury i sztuki Wincenty Rzymowski (SD) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-05-02 2 maja 1945 (dts) [9]
Minister spraw zagranicznych 1945-05-02 2 maja 1945 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister o?wiaty Stanisław Skrzeszewski (PPR) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister pracy, opieki społecznej i zdrowia Wiktor Trojanowski (PPS) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-04-14 14 kwietnia 1945 (dts) [10] [9]
Minister pracy i opieki społecznej 1945-04-14 14 kwietnia 1945 (dts) [10] [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister sprawiedliwo?ci Edmund Zalewski (SL) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-05-02 2 maja 1945 (dts) [9]
Minister kultury i sztuki 1945-05-02 2 maja 1945 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister obrony narodowej Michał ?ymierski (PPR) 1944-12-31 31 grudnia 1944 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister administracji publicznej Edward Ochab (PPR) 1945-04-07 7 kwietnia 1945 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister aprowizacji i handlu Jerzy Sztachelski (PPR) 1945-04-07 7 kwietnia 1945 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister zdrowia Franciszek Litwin (SL) 1945-04-14 14 kwietnia 1945 (dts) [10] [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister sprawiedliwo?ci Henryk ?wi?tkowski (PPS) 1945-05-02 2 maja 1945 (dts) [9] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)
Minister odbudowy Michał Kaczorowski (PPS) 1945-06-11 11 czerwca 1945 (dts) [11] [12] 1945-06-28 28 czerwca 1945 (dts)

W dniu zaprzysi??enia 31 grudnia 1944 [ edytuj | edytuj kod ]

Zmiany w składzie Rady Ministrow [ edytuj | edytuj kod ]

  • 1 kwietnia 1945:
    • Jozef Ma?lanka odwołany ze stanowiska ministra administracji publicznej.
  • 7 kwietnia 1945:
    • Teodor Piotrowski odwołany ze stanowiska ministra aprowizacji i handlu.
    • Edward Ochab ( PPR ) powołany na ministra administracji publicznej (dotychczas podsekretarz stanu w ministerstwie),
    • Jerzy Sztachelski ( PPR ) powołany na ministra aprowizacji i handlu (dotychczas wojewoda białostocki).
  • 11 kwietnia 1945 :
    • Przekształcenie Ministerstwa Pracy, Opieki Społecznej i Zdrowia w Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej ? minister Wiktor Trojanowski , oraz Ministerstwo Zdrowia ? minister Franciszek Litwin ( SL ).
  • 2 maja 1945:
    • Edward Osobka-Morawski odwołany ze stanowiska ministra spraw zagranicznych,
    • Wincenty Rzymowski odwołany ze stanowiska ministra kultury i sztuki,
    • Edward Zalewski odwołany ze stanowiska ministra sprawiedliwo?ci,
    • Edmund Zalewski powołany na ministra kultury i sztuki,
    • Wincenty Rzymowski powołany na ministra spraw zagranicznych,
    • Henryk ?wi?tkowski ( PPS ) powołany na ministra sprawiedliwo?ci.
  • 24 maja 1945:

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Innym krokiem, podj?tym jednostronnie przez Stalina, było przekształcenie 31 grudnia 1944 r. PKWN w Rz?d Tymczasowy, co nosiło wobec aliantow znami? faktu dokonanego ( Paweł Wieczorkiewicz : Historia polityczna Polski 1935?1945 , Warszawa 2005, wyd. Ksi??ka i Wiedza , ISBN  83-05-13441-5 , s. 459).
  2. ↑ Tytuł mu zmieniono id?c za rad? Stalina. Edward Osobka-Morawski zapisał w swoim ?Dzienniku”: ?Stalin zwrocił nam uwag?, ?e w Polsce szanuje si? Prezydenta, a nie Przewodnicz?cego. Doradził dokonania [sic] zmiany nazwy. Dokonano tego na V sesji KRN.” ( Marek Łaty?ski , Nie pa?? na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych , wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjacioł Ossolineum , ISBN  83-7095-056-6 s. 122, por te?. Edward Osobka-Morawski , Dziennik polityczny 1943?1948 , Gda?sk 1981, s. 48).
  3. ↑ Dariusz Baliszewski , Andrzej Krzysztof Kunert , Ilustrowany przewodnik po Polsce stalinowskiej 1944?1956 , t. 1 1944?1945 , Warszawa 1999, Wydawnictwo Naukowe PWN , ISBN  83-01-12906-9 s. 186?187.
  4. ↑ Grzegorz Pi?tek: Najlepsze miasto ?wiata. Warszawa w odbudowie 1944?1949 . Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 60. ISBN  978-83-280-3725-0 .
  5. ↑ Reakcja prezydenta Władysława Raczkiewicza na Układy Jałta?skie s. 136.
  6. ↑ Rz?d Polski na Emigracji. Upadek idei
  7. ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 47, poz. 268
  8. ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 21, poz. 115
  9. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad Tadeusz Mołdawa , Ludzie władzy, 1944?1991: władze pa?stwowe i polityczne Polski według stanu na dzie? 28 II 1991 , PWN 1991, s. 93?94.
  10. ↑ a b c Dz.U. z 1945 r. nr 12, poz. 63 .
  11. ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 21, poz. 123 .
  12. ↑ Tadeusz Mołdawa , Ludzie władzy, 1944?1991: władze pa?stwowe i polityczne Polski według stanu na dzie? 28 II 1991 , PWN 1991, s. 95.

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Rz?d Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej (1944?1945)
W dniu zaprzysi??enia
Po?niejsi członkowie rz?du

  • kursywa ? ministrowie odwołani przed ko?cem istnienia rz?du
Składy rz?dow polskich
Rz?dy powstania ko?ciuszkowskiego (1794)
Rz?dy Ksi?stwa Warszawskiego (1807?1813)
Rz?dy Krolestwa Polskiego (1830?1831)
Rz?d powstania krakowskiego (1846)
Rz?dy powstania styczniowego (1863?1864)
Władza wykonawcza w Krolestwie Polskim (1917?1918) i Rz?d Republiki Polskiej (7?11 listopada 1918)
Rz?dy II Rzeczypospolitej (1918?1939)
Rz?dy Rzeczypospolitej Polskiej na Uchod?stwie (1939?1990)
Rz?dy Rzeczypospolitej Polskiej (1944?1952) i rz?dy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1952?1989)
Rz?dy III Rzeczypospolitej (od 1989)
?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rz?d_Tymczasowy_Rzeczypospolitej_Polskiej&oldid=70770627 ”