Ruch 4 Maja ? chi?ski antyimperialistyczny i kulturalny studencki ruch polityczny , skierowany przeciwko postanowieniom traktatu wersalskiego .

Tło historyczne [ edytuj | edytuj kod ]

W czasie I wojny ?wiatowej , w 1917 r. Chiny wypowiedziały Niemcom wojn?, licz?c na uzyskanie silniejszej pozycji w ?wiecie oraz na odzyskanie prowincji Szantung . Podczas wojny dostała si? ona pod kontrol? Japonii , bo kraj ten rownie? przyst?pił do wojny po stronie Ententy .

W 1918 r. rz?d peki?ski , kontroluj?cy tylko połnocn? cz??? kraju i pozostaj?cy w konflikcie z rz?dem Kuomintangu na południu, podpisał z Japoni? tajn? umow?, w ktorej zaakceptował roszczenia tego kraju wobec Szantungu . Tak?e podpisany 28 czerwca 1919 traktat wersalski potwierdził, ?e prowincja ta to japo?skie terytorium.

Masowe protesty [ edytuj | edytuj kod ]

Powstanie Ruchu datuje si? na 4 maja 1919 roku, gdy na placu Niebia?skiego Spokoju w Pekinie zebrało si? ponad 3000 studentow, domagaj?cych si? odrzucenia traktatu wersalskiego, powrotu Shandongu do Chin i dymisji projapo?skich członkow rz?du.

Proba stłumienia protestow i aresztowanie w przeci?gu dwoch dni 700 osob spowodowały wybuch podobnych wyst?pie? studenckich w Tianjinie , Nankinie , Szanghaju , Wuhanie , Changshy i Kantonie . Do studentow przył?czyli si? kupcy, ogłaszaj?c bojkot japo?skich towarow, a po?niej tak?e robotnicy.

Rozruchy szybko sparali?owały wi?ksze chi?skie miasta. W dniach 4?5 czerwca proklamowano strajk generalny w Szanghaju, do ktorego 10 czerwca przył?czyło si? około 70 tysi?cy robotnikow.

W obawie przed dalszym rozprzestrzenianiem si? protestow rz?d w Pekinie uwolnił aresztowanych studentow, zdymisjonował trzech najbardziej projapo?skich ministrow ( Cao Rulina , Zhang Zongxianga  (inne j?zyki) i Lu Zongyu  (inne j?zyki) ), odmowił tak?e podpisania traktatu wersalskiego.

Skutki [ edytuj | edytuj kod ]

Ruch 4 Maja doprowadził do ogolnonarodowego ?przebudzenia” i do rewolucji w my?li, sztuce, literaturze, w ktorej głown? rol? odegrało ?rodowisko inteligenckie oraz akademickie. ?rodowisko, w ktorym Ruch si? rozwijał było znane jako Ruch Nowej Kultury (新文化運動).

Wydarzenia 4 maja były punktem zwrotnym w historii chi?skiego nacjonalizmu . Spowodowały gwałtowny wzrost popularno?ci tej ideologii w?rod ludno?ci chi?skiej .

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

• Ruch 30 Maja

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Edward Kajda?ski: Chiny. Leksykon . Warszawa: Ksi??ka i Wiedza, 2005. ISBN  83-05-13407-5 . brak strony w ksi??ce