Robert Mugabe

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Robert Gabriel Mugabe
Ilustracja
Robert Mugabe (2015)
Data i miejsce urodzenia

21 lutego 1924
Kutama

Data i miejsce ?mierci

6 wrze?nia 2019
Singapur

2. Prezydent Republiki Zimbabwe
Okres

od 31 grudnia 1987
do 21 listopada 2017

Przynale?no?? polityczna

ZANU-PF

Poprzednik

Canaan Banana

Nast?pca

Emmerson Mnangagwa

1. Premier Republiki Zimbabwe
Okres

od 18 kwietnia 1980
do 31 grudnia 1987

Przynale?no?? polityczna

ZANU

Poprzednik

urz?d utworzony

Nast?pca

Morgan Tsvangirai [1]

Przewodnicz?cy ZANU-PF
Okres

od 18 marca 1975
do 19 listopada 2017

Przynale?no?? polityczna

ZANU-PF

Poprzednik

Herbert Chitepo

Nast?pca

Emmerson Mnangagwa

podpis
Odznaczenia
Łańcuch Zimbabweńskiego Orderu Zasługi (z urzędu) Medal Wyzwolenia – srebrny (Zimbabwe) Medal Niepodległości (Zimbabwe) Odznaka Wyzwolenia (Zimbabwe) Order Jamajki Order José Martí (Kuba) Krzyż Wielki Orderu Dobrej Nadziei (RPA) Order Gwiazdy Rumuńskiej
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Robert Gabriel Mugabe (wymowa shona [ m u ? a ? e ], wymowa angielska [ m u ? ? ? b i ]; ur. 21 lutego 1924 w Salisbury [2] [3] , zm. 6 wrze?nia 2019 w Singapurze [4] ) ? zimbabwe?ski polityk, premier Zimbabwe w latach 1980?1987, prezydent Zimbabwe w latach 1987?2017 [5] . Od 30 stycznia 2015 do 30 stycznia 2016 sprawował funkcj? przewodnicz?cego Unii Afryka?skiej [6] .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Edukacja i pocz?tki kariery [ edytuj | edytuj kod ]

Urodził si? w dystrykcie Zvimba miasta Salisbury (obecne Harare ) w owczesnej brytyjskiej kolonii , Rodezji Południowej . Syn ubogiego cie?li z Malawi [7] pochodz?cego z plemienia Szona [8] . Wczesn? edukacj? pobierał w misji jezuickiej , co ukształtowało go na gorliwego katolika [7] . Nauk? kontynuował na University College of Fort Hare w Republice Południowej Afryki , gdzie poznał działaczy Afryka?skiego Kongresu Narodowego [7] i przyj?ł nacjonalistyczne pogl?dy polityczne [8] [9] . W latach 1956?1960 pracował jako nauczyciel w Ghanie [9] [10] . W czasie pobytu w Ghanie, znalazł si? pod ideologicznym wpływem owczesnego premiera kraju, Kwame Nkrumaha . Ponadto wraz z niektorymi działaczami rodezyjskim przeszedł przeszkolenie na Instytucie Ideologicznym Kwame Nkrumaha w miejscowo?ci Winneba na południu Ghany [11] . Do Rodezji powrocił w 1960 roku [9] .

W 1963 roku był wspołzało?ycielem Afryka?skiego Narodowego Zwi?zku Zimbabwe (ZANU) [9] [10] . W 1964 roku za działalno?? opozycyjn? wzgl?dem re?imu białej mniejszo?ci, został aresztowany i skazany na wi?zienie gdzie sp?dził dziesi?? lat [9] . Do 1966 roku formalnie zostawał sekretarzem generalnym partii ktor? zakładał [8] . Po wyj?ciu na wolno?? w 1974 roku wyjechał z kraju i udał si? na emigracj? do Londynu . Tam uko?czył studia prawnicze [9] . W 1975 roku został politycznym liderem partyzanckiej Afryka?skiej Armii Narodowego Wyzwolenia Zimbabwe bior?cej udział w wojnie rodezyjskiej [8] . Od 1976 roku obj?ł przywodztwo w ZANU [8] . W latach wojny podj?ł si? wspołpracy z konkurencyjn? grup? narodowowyzwole?cz? Afryka?ski Ludowy Zwi?zek Zimbabwe (ZAPU) i wzi?ł udział w spotkaniu z jej liderem Joshu? Nkomo zorganizowanym przez prezydenta Tanzanii , Juliusa Nyerere [12] .

Premier Zimbabwe [ edytuj | edytuj kod ]

Pierwsze wolne wybory w 1980 roku przyniosły zwyci?stwo ZANU, ktore uzyskało poparcie najwi?kszej narodowo?ci kraju ? Szona (24% głosow w skali kraju) i Mugabe otrzymał urz?d premiera. Władz? obj?ła koalicja ZANU, ZAPU i partii białych ? Frontu Zimbabwe [13] . Wi?kszo?? wa?nych stanowisk pozostało w r?kach białych. Premier, w celu zminimalizowania skutkow rozbicia czarnych mieszka?cow kraju, d??ył do porozumienia z konkurencyjnym ruchem ZAPU reprezentuj?cym ludno?? Ndebele . Ten okres rz?dow Mugabe cechował pragmatyzm polityczny, ostro?no?? i staranie o dobry wizerunek pa?stwa [14] . W polityce gospodarczej, cho? pozostawał krytykiem zagranicznych modeli gospodarczych (uwa?ał, ?e ?gospodarcza dominacja jest gorszym zjawiskiem ni? dominacja polityczna”), jedynie nieznacznie zwi?kszył kontrol? pa?stwa w ekonomii, zarzucaj?c jakiekolwiek plany nacjonalizacji . Ekipa rz?dowa cho? wywodziła si? z kr?gow marksistowskich , wspierała tak?e wielkie plantacje białych (posiadaj?cych 70% ziemi w kraju) oraz drobne gospodarstwa i prywatne własno?ci czarnych [14] . Wi?ksze reformy przeprowadzano głownie w dziedzinie o?wiaty i zdrowia. Probowano realizowa? programy Mi?dzynarodowego Funduszu Walutowego . Pierwsze lata rz?dow Mugabe wi?zały si? z wysokim stopniem rozwoju gospodarczego [15] . Jako premier podj?ł si? reform maj?cych wymaza? kolonialn? przeszło?? Zimbabwe i przeprowadził nieznaczny proces afrykanizacji kraju, ktory obj?ł jedynie nazewnictwo ? wiele nazw miast zostało zmienionych np. z Salisbury na Harare [14] . W polityce zagranicznej prowadził polityk? wspierania rz?du s?siedniego Mozambiku , wspieraj?c tamtejszy Front Wyzwolenia Mozambiku w walkach z opozycyjnym Narodowym Ruchem Oporu Mozambiku . Na gruncie tej polityki doszło do star? zimbabwe?skiej armii z mozambick? partyzantk? na terenach przygranicznych [16] .

Pomimo prob załagodzenia napi?cia wewn?trznego przez Mugabe, w kraju narastał konflikt zaostrzony poprzez działalno?? radykalnych frakcji Alfreda ?Nikity” Mangeny w ZAPU i Edgara Tekerego w ZANU. W 1982 roku rozpadła si? rz?dowa koalicja, a ZANU przej?ła pełni? władzy. Od 1982 do 1987 miały miejsce starcia zbrojne wojska z powsta?cami Ndebele. Walki spowodowała ucieczka Nkomo reprezentuj?cego Ndebele z kraju po tym, gdy ujawniono gromadzenie broni przez jego ugrupowanie oraz kontakty z RPA i ZSRR w celu mo?liwego zamachu stanu skierowanego przeciw Mugabe. Kryzys doprowadził do wzrostu poparcia dla Mugabe [17] [18] . W celu ochrony rz?du Mugabe powołał paramilitarne zaplecze partii ? Młodzie?owe Brygady ZANU-PF działaj?ce na przełomie lat 1984?1985. W 1985 roku odbyły si? wybory parlamentarne wygrane przez ZANU z wynikiem 19%. ZAPU dostała niewielki procent głosow co skłoniło jej przywodcow do rozmow na temat zjednoczenia ZAPU i ZANU. Kompromis z 1987 roku obejmował poł?czenie ZANU i ZAPU w jednolit? parti? Afryka?ski Narodowy Zwi?zek Zimbabwe ? Front Patriotyczny (ZANU-PF) i zmian? ustroju na prezydencki. Mugabe został w 1987 roku prezydentem kraju, a dotychczas opozycyjny Nkomo został ministrem, ogłoszono rownie? amnesti? dla wszystkich dysydentow [19] .

Prezydentura [ edytuj | edytuj kod ]

Zako?czenie walk mi?dzyplemiennych ustabilizowało sytuacj? Zimbabwe. W 1988 roku kraj w ramach pielgrzymki odwiedził papie? Jan Paweł II . Robert Mugabe utrzymał rz?d w kolejnych wyborach w 1990 roku, partia Mugabe zyskała rownie? przewag? w wyborach parlamentarnych, w ktorych opozycyjny Zimbabwe?ski Ruch Jedno?ci zdobył 18%. Rok po?niej w Harare miał miejsce szczyt pa?stw członkowskich brytyjskiej Wspolnoty Narodow (Zimbabwe było członkiem organizacji), na ktorym przyj?to ?Deklaracj? z Harare” definiuj?c? normy przestrzegania praw człowieka w krajach Wspolnoty [20] . W tym samym roku Mugabe i jego rz?d zrezygnowali z lewicowych haseł przyj?tych w 1984 roku. W 1995 roku w wyborach parlamentarnych zdecydowan? wi?kszo?? zdobyła ZANU-PF, natomiast głowna siła opozycji ZANU-Ndonga jedynie 7% [21] . W 1996 roku Mugabe ponownie został wybrany prezydentem. W 1997 roku w zwi?zku z niezrealizowan? reform? roln? i słabn?c? gospodark? doszło do strajku generalnego kierowanego przez Kongres Zwi?zkow Zawodowych Zimbabwe na czele ktorego stał Morgan Tsvangirai [22] . W 1998 roku w trakcie II wojny domowej w Kongu , rz?d Zimbabwe wysłał wojska na pomoc rz?dowi Laurenta-Desire Kabili [23] . Decyzja o wysłaniu do Konga wojsk (około 11 tysi?cy ?ołnierzy) podzieliła w znacz?cy sposob zwolennikow rz?du i opozycji oraz przyczyniła si? do powstania zjednoczonej opozycji (głownie zwi?zkow zawodowych ) ? Ruchu na rzecz Demokratycznej Zmiany z Tsvangiraiem na czele [24] .

Robert Mugabe z ?on? Grace, 4 sierpnia 2013
Robert Mugabe, 19 pa?dziernika 1979

W ostatnich latach (od 1999) Mugabe zradykalizował stanowisko, probuj?c sił? odebra? białym farmerom ziemi? i popieraj?c dawnych towarzyszy broni ? partyzantow, urz?dzaj?cych okupacje gospodarstw białych. Wskutek tego nast?pił powa?ny gospodarczy kryzys i wzrost napi?? społecznych. Po wyborach w 2002 roku, w ktorych zdobył 56,2% (głowny kontrkandydat zdobył 42%) [25] , silny Mugabe przyst?pił do zwalczania opozycji. Był oskar?any przez wiele rz?dow i organizacji mi?dzynarodowych (tak?e afryka?skich) o łamanie praw człowieka czy brak wolno?ci słowa (aresztowania dziennikarzy). Sam Mugabe uwa?ał jednak swoich przeciwnikow za inspirowanych przez kolonialistow, ktorzy chc? zachowa? ziemi? zagrabion? rdzennym mieszka?com kraju. W 2004 roku Zimbabwe wdało si? w konflikt w prowincji Kiwu , w ktorym poparło Demokratyczn? Republik? Konga [26] . W zwi?zku z krytyk? prezydenta, Stany Zjednoczone i Unia Europejska wprowadziły u progu XXI wieku ograniczone sankcje, co jednak nie zmniejszyło wpływow Zimbabwe w regionie ze wzgl?du na poparcie 79 pa?stw tzw. ?biednego południa” oraz Rosji i Chin [14] [27] .

29 marca 2008 w Zimbabwe odbyły si? poł?czone wybory prezydenckie i parlamentarne . Kandydowali w nich Mugabe, lider opozycyjnej partii Ruch na rzecz Demokratycznej Zmiany Morgan Tsvangirai oraz kandydat niezale?ny Simba Makoni . Opozycja oraz niezale?ni obserwatorzy na własn? r?k? policzyli głosy. Na tej podstawie ogłosili, ?e Morgan Tsvangirai uzyskał w granicach 48?49% głosow i powinien spotka? si? w II rundzie z Mugabe, ktorego wynik wyniosł 41?43% głosow. Komisja Wyborcza do 2 kwietnia ogłosiła jedynie wyniki z połowy okr?gow wskazuj?ce na nieznaczn? przewag? opozycji [28] . Druga runda wyborow prezydenckich miała si? odby? 27 czerwca. W tym czasie Robert Mugabe zdecydował si? na zakup 3 000 000 sztuk chi?skiej amunicji do karabinow AK-47 i 3000 do mo?dzierzy [29] . Przed drug? tur? wyborow Morgan Tsvangirai w obawie o swe ?ycie przebywał czasowo w RPA, a nast?pnie wobec nasilaj?cej si? fali przemocy wobec jego zwolennikow ? zamordowano około 90 opozycyjnych działaczy ? wycofał si? z kandydowania. Komisja Wyborcza pozostawiła jednak nazwisko Tsvangiraia na listach, aby zachowa? pozory legalno?ci głosowania [30] . Druga tura wyborow odbyła si? 28 czerwca 2008. Według oficjalnych wynikow Robert Mugabe zdobył 85,51% głosow i pozostał prezydentem na kolejn? kadencj?. Liczenie głosow po pierwszej turze wyborow zaj?ło cztery miesi?ce, po drugiej 48 godzin. Wybory opozycja nazwała ?fars?”, a wspolnota mi?dzynarodowa uznała je za nielegalne [30] . W efekcie sytuacji politycznej w Zimbabwe Unia Europejska wprowadziła sankcje polityczne polegaj?ce na zamro?eniu aktywow zimbabwe?skich notabli i obj?cia ich zakazem wjazdu na teren Unii [31] .

W 2011 roku rz?d Mugabe wysłał wojskowe wsparcie libijskiemu rz?dowi w czasie trwaj?cej w tym kraju wojny domowej [32] . 16 marca 2013 z inicjatywy Mugabe odbyło si? referendum konstytucyjne, w ktorym około 95% głosuj?cych opowiedziało si? za now? ustaw? zasadnicz?. Według nowej konstytucji jedna osoba mo?e by? prezydentem tylko przez dwie kadencje. Zmniejszono tak?e uprawnienia prezydenta [33] . 31 lipca 2013 Mugabe zwyci??ył ju? w I turze wyborow prezydenckich , zapewniaj?c sobie siodm? reelekcj?. Pokonał Morgana Tsvangiraia (33,94%) uzyskuj?c 61,09% głosow. Wybory zostały uznane przez niezale?nych obserwatorow za sfałszowane [34] .

30 stycznia 2015 został wybrany na okres jednego roku przewodnicz?cym Unii Afryka?skiej [6] .

Odsuni?cie od władzy [ edytuj | edytuj kod ]

15 listopada 2017 wskutek przeprowadzonego przez armi? zamachu stanu , prezydent Mugabe został umieszczony w areszcie domowym w Harare . Rozpocz?to proby negocjacji w celu pokojowego zrzeczenia si? przez niego urz?du [35] . 18 listopada w Harare doszło do masowych demonstracji przeciwko prezydentowi Mugabe [36] . 19 listopada władze partii ZANU-PF odwołały prezydenta Mugabe z funkcji przewodnicz?cego ugrupowania, jednocze?nie mianuj?c na ten urz?d byłego wiceprezydenta Emmersona Mnangagw? [37] . 21 listopada 2017 w oficjalnym li?cie do parlamentu , Robert Mugabe ogłosił swoj? rezygnacj? ze stanowiska prezydenta [38] . Zmarł 6 wrze?nia 2019 w Singapurze w wieku 95 lat, po długiej chorobie [39] .

?ycie prywatne [ edytuj | edytuj kod ]

Był ?onaty z Sally, a po jej ?mierci z Grace [40] [41] . Był katolikiem .

Odniesienia w kulturze [ edytuj | edytuj kod ]

Był prawdopodobnie pierwowzorem postaci Edmunda Zuwanie prezydenta fikcyjnego pa?stwa Matobo ( w rzeczywisto?ci park narodowy na terenie Zimbabwe), ktory jako przywodca przeszedł drog? od idola i bohatera-wyzwoliciela do znienawidzonego tyrana, ukazanej w filmie Tłumaczka w re?yserii Sydneya Pollacka z 2005 roku [42] .

Odznaczenia [ edytuj | edytuj kod ]

W 1994 roku El?bieta II odznaczyła go Orderem Ła?ni , ktorego w 2008 roku został pozbawiony [46] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Od 31 grudnia 1987 do 11 lutego 2009 urz?d premiera nie istniał.
  2. ↑ biography.com ? Robert Mugabe Biography ( ang. ) [dost?p 2012-09-28].
  3. ↑ encyclopedia.com ? Robert Gabriel Mugabe ( ang. ) [dost?p 2012-09-28].
  4. ↑ Nie ?yje Robert Mugabe ? wieloletni prezydent Zimbabwe [online], gazeta.pl [dost?p 2019-09-06] ( pol. ) .
  5. ↑ Zimbabwe’s President Mugabe resigns . [w:] BBC [on-line]. 2017-11-17. [dost?p 2017-11-21].
  6. ↑ a b Robert Mugabe assumes African Union helm with familiar rallying cry . theguardian.com/.
  7. ↑ a b c Jacek   Pawlicki , Robert Mugabe: Najstarszy tyran ?wiata [online], Newsweek.pl, 18 marca 2014 [zarchiwizowane z adresu 2016-06-13] ( pol. ) .
  8. ↑ a b c d e Mugabe Robert Gabriel , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2016-06-13] .
  9. ↑ a b c d e f Robert Mugabe , [w:] Encyclopædia Britannica [dost?p 2022-10-05] ( ang. ) .
  10. ↑ a b Mugabe Robert Gabriel [online], Onet.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-06-13] ( pol. ) .
  11. ↑ I am still a disciple of Nkrumah? Mugabe . ghanaweb.com. ( ang. ) .
  12. ↑ Shelley   Klein , Najgro?niejsi dyktatorzy w historii , Jolanta   Sawicka (tłum.), Warszawa: Wyd. Muza SA, 2008, s. 202, ISBN  978-83-7495-323-8 , OCLC   749811259 .
  13. ↑ Zimbabwe. Historia , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2016-06-14] .
  14. ↑ a b c d dr Krystian Chołaszczy?ski: Afryka?ski model autorytaryzmu ? Zimbabwe czasow Roberta Mugabe . konserwatyzm.pl. ( pol. ) .
  15. ↑ H. Zins, Historia Zimbabwe , Warszawa 2003, s. 252?253.
  16. ↑ Audrey Kalley, Jacqueline. Southern African Political History: a chronological of key political events from independence to Mid-1997, 1999 . s. 739.
  17. ↑ H. Zins, Historia Zimbabwe , Warszawa 2003, s. 254.
  18. ↑ M. Meredith, The State of Africa. A History of Fifty Years of Independence, London 2006, s. 620?621.
  19. ↑ M. Meredith, The State of Africa. A History of Fifty Years of Independence , London 2006, s. 620?621.
  20. ↑ T. M. Mashingaidze, The Zimbabwean Entrapment: An Analysis of the Nexus between Domestic and Foreign Policies in a ?Collapsing” Militant State, 1990s ? 2006 , w: Alternatives. Turkish Journal Of International Relations, Vol. 5, Nr 4, Wiosna 2006, s. 58.
  21. ↑ M. W. Solarz, Walka o władz? w Zimbabwe w latach 2000?2002, Warszawa 2006, s. 18.
  22. ↑ D. Blair, Degrees in Violence. Robert Mugabe and the struggle for power in Zimbabwe , London ? New York 2002, s. 40.
  23. ↑ No Zim soldiers in DRC [online], The Herald, 8 czerwca 2006 [zarchiwizowane z adresu 2007-09-28] ( ang. ) .
  24. ↑ M. Meredith, The State of Africa. A History of Fifty Years of Independence , London 2006, s. 635,638.
  25. ↑ Zimbabwe Presidential Election 9?11 marca 2002. The Report of the Commonwealth Observer Group s. 41.
  26. ↑ Maciej Konarski: Regionowi Wielkich Jezior grozi kolejny wielki konflikt . afryka24.pl, 2008-11-13. [dost?p 2008-11-13]. ( pol. ) .
  27. ↑ Rosja i Chiny zawetowały sankcje wobec Zimbabwe [online], rp.pl, 12 lipca 2008 [dost?p 2008-09-23] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-27] .
  28. ↑ Mugabe przegrał wybory w Zimbabwe , Gazeta Wyborcza, 2.04.2008.
  29. ↑ 3 mln chi?skich kałasznikowow dotarło do Zimbabwe [online], Gazeta.pl, 17 maja 2008 [dost?p 2010-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-03] .
  30. ↑ a b Robert Mugabe po raz szosty prezydentem Zimbabwe [online], Wirtualna Polska, 29 czerwca 2008 [dost?p 2010-05-20] .
  31. ↑ UE zaostrza sankcje wobec Mugabe [online], Gazeta.pl, 22 lipca 2008 [dost?p 2010-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-18] .
  32. ↑ Mugabe manda a mercenarios en apoyo del regimen de Gadafi, segun un rotativo . ABC, 27 lutego 2011. [dost?p 2011-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 maja 2011)]. ( hiszp. ) .
  33. ↑ Marcin   Pie?kowski , Zimbabwe ma now? konstytucj?. Prezydent b?dzie rz?dził krocej [online], rp.pl, 19 marca 2013 [dost?p 2013-03-19] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-03] ( pol. ) .
  34. ↑ Komisja wyborcza: Robert Mugabe wygrał wybory prezydenckie . wp.pl, 2013-08-08. [dost?p 2013-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-05)].
  35. ↑ Zimbabwe coup latest updates: Robert Mugabe ‘fate uncertain’ amid calls for RESIGNATION . express.co.uk, 16 listopada 2017. [dost?p 2017-11-16]. ( ang. ) .
  36. ↑ Zimbabwe: demonstracje przeciwko Robertowi Mugabe [online], Onet.pl, 18 listopada 2017 [zarchiwizowane z adresu 2017-11-18] .
  37. ↑ Robert Mugabe sacked as Zanu-PF party leader, Grace Mugabe expelled . [dost?p 2017-11-19]. ( ang. ) .
  38. ↑ Zimbabwe: Robert Mugabe ust?pił z urz?du. Mnangagwa nowym prezydentem [online], Onet.pl , 21 listopada 2017 [dost?p 2017-11-21] .
  39. ↑ Robert Mugabe nie ?yje. Były prezydent Zimbabwe miał 95 lat , TVN24, 6 wrze?nia 2019 [dost?p 2019-09-06] .
  40. ↑ President ?Gucci Grace” Mugabe? [online], City Press, 4 grudnia 2014 [dost?p 2014-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2014-12-05] ( ang. ) .
  41. ↑ Robert Stefanicki: ?ona Mugabego idzie po władz? . [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2014-12-13. [dost?p 2014-12-16]. ( pol. ) .
  42. ↑ AP , Zimbabwe claims CIA behind Nicole Kidman 'Interpreter' movie [online], Jamaica Observer, 4 wrze?nia 2005 [dost?p 2019-09-08] ( ang. ) .
  43. ↑ a b c d Robert Mugabe ? fotografia [dost?p 2013-1104].
  44. ↑ 1994 National Orders awards [online], South African History Online [dost?p 2013-11-04] [zarchiwizowane z adresu 2014-11-10] ( ang. ) .
  45. ↑ 津巴布???穆加??2015年孔子和平? [online], huanqiu.com, 29 wrze?nia 2015 [dost?p 2015-10-05] [zarchiwizowane z adresu 2015-10-07] .
  46. ↑ A. Porter, Robert Mugabe to be stripped from knighthood , ?The Telegraph”, 25 czerwca 2008 [dost?p 2012-02-02].

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Premierzy Zimbabwe

Prezydenci Zimbabwe

Przewodnicz?cy Unii Afryka?skiej

?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Robert_Mugabe&oldid=69826496 ”