Richard Neville

Data i miejsce urodzenia	22 listopada 1428 Middleham
Data i miejsce ?mierci	14 kwietnia 1471 pod Barnet
Lord stra?nik Pi?ciu Portow
Okres	od 1460 do 1471
Poprzednik	Richard Woodville
Nast?pca	John Scott of Scott’s Hall
Lord Wysoki Admirał
Okres	od 1470 do 1471
Nast?pca	Ryszard III York
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Richard Neville KG (ur. 22 listopada 1428 w Middleham , zm. 14 kwietnia 1471 pod Barnet ), iure uxoris 16. hrabia Warwick, suo iure 6. hrabia Salisbury, zwany ?Tworc? krolow” ( The Kingmaker ), jeden z najbogatszych i najbardziej wpływowych ludzi w Anglii nieb?d?cych członkami rodziny krolewskiej. Jedna z najwa?niejszych postaci Wojny Dwoch Ro? .

Rodzina [ edytuj | edytuj kod ]

Był synem Richarda Neville’a, 5. hrabiego Salisbury , i Anne Montacute, corki Thomasa Montacute, 4. hrabiego Salisbury . Jego młodszym bratem był John Neville, 1. markiz Montagu , przez krotki czas hrabia Northumberland . Ciotka Richarda, Cecylia Neville , po?lubiła ksi?cia Yorku i była matk? krola Edwarda IV .

Richard o?enił si? z lady Anne de Beauchamp (wrzesie? 1426 - 20 wrze?nia 1492), cork? Richarda de Beauchamp, 13. hrabiego Warwick , i Isabel le Despenser, corki 1. hrabiego Gloucester . ?lub odbył si? w 1434 r. Richard i Anne mieli razem dwie corki:

• Izabela Neville (5 wrze?nia 1451 - 22 grudnia 1476), ?ona Jerzego Plantageneta, ksi?cia Clarence , miała dzieci
• Anna Neville (11 czerwca 1456 - 16 marca 1485), ?ona ksi?cia Walii Edwarda Westminstera i krola Anglii Ryszarda III , miała dzieci z drugiego mał?e?stwa

Po matce Richard odziedziczył hrabstwo Salisbury, ktore jednak przej?ł dopiero po ?mierci ojca. Od 1449 r. był w prawach ?ony 16. hrabi? Warwick. Był wi?c posiadaczem licznych wło?ci w Midlands i Marchiach Walijskich .

Wojna Dwoch Ro? [ edytuj | edytuj kod ]

6 sierpnia 1445 r. przyszły hrabia Warwick został pasowany na rycerza. Wkrotce otrzymał swoje pierwsze urz?dy. W 1446 r. został jednym ze stra?nikow zamku Carlisle i Marchii Zachodnich na pograniczu szkockim. Był nim ponownie w 1453 r. W 1450 r. został dziedzicznym szambelanem Szachownicy. Od 1450 do 1470 r. był dziedzicznym szeryfem Worcestershire. Przed 6 grudnia 1453 r. został członkiem Tajnej Rady. W 1455 r. został kapitanem Calais , ostatniej angielskiej enklawy na kontynencie.

W rozpoczynaj?cej si? wła?nie Wojnie Dwoch Ro? Warwick, wraz z ojcem, stan?ł po stronie yorkistowskiego pretendenta do tronu, Ryszarda , ksi?cia Yorku. Wiosn? 1455 r. Warwick, York i Salisbury zebrali swoje wojska w Leicester . Nast?pnie ruszyli przeciwko wojskom Lancasterow. 22 maja 1455 r. wygrali bitw? pod St Albans . Do wygranej walnie przyczynił si? Warwick, ktory uderzył swoimi oddziałami na tyły wojsk lancasterskich. W wyniku bitwy krol Henryk VI Lancaster dostał si? do niewoli, a York został faktycznym władc? kraju. W nast?pnych latach Warwick przebywał głownie w Calais. W latach 1458?1459 prowadził działania morskie przeciwko statkom hiszpa?skim i hanzeatyckim .

Tymczasem wpływ na m??a odzyskała krolowa Małgorzata . Stronnictwo Lancasterow odbudowało siły i w czerwcu 1459 r. odzyskało wpływ na rz?dy. Wojna została wznowiona. Warwick szybko powrocił z Francji. Yorkowie wygrali bitw? pod Blore Heath , ale niedługo po?niej ponie?li ci??k? kl?sk? pod Ludford Bidge . W bitwie tej o zwyci?stwie Lancasterow przes?dziła dezercja oddziałow z Calais przyprowadzonych przez Warwicka. Po tej kl?sce Warwick (razem ze swoim ojcem i synem Yorka, hrabi? Marchii ) uciekł do Calais . 20 listopada 1459 r. został pozbawiony wszystkich urz?dow. Tymczasem zbierał w Calais armi? i 26 czerwca 1460 r. na czele 2000 ludzi wyl?dował w Sandwich .

Jego siły rosły w miar? zbli?ania si? do Londynu . Kiedy Warwick 2 lipca wkraczał do miasta, miał pod swoimi rozkazami od 20 do 30 tys. ludzi. Nast?pnie ruszył do Northampton , gdzie zbierała si? armia Lancasterow. Bitwa rozpocz?ła si? 10 lipca o 14.00. Po kilku godzinach zako?czyła si? pogromem armii lancasterskiej. Jej dowodca, ksi??? Buckingham , zgin?ł, a krol Henryk VI dostał si? do niewoli. Po bitwie Warwick pozostał w Londynie i nie brał udziału w bitwie pod Wakefield , ktora zako?czyła si? kl?sk? yorkistow i ?mierci? zarowno ksi?cia Yorku, jak i hrabiego Salisbury.

Pretensje ojca do tronu przej?ł hrabia Marchii, po?niejszy Edward IV. Tymczasem armia lancasterska, podbudowana zwyci?stwem pod Wakefield, ruszyła na Londyn. Warwick postanowił zagrodzi? jej drog?. Zabrał ze sob? Henryka VI. 22 lutego 1461 r. poniosł jednak ci??k? kl?sk? pod St Albans . Warwick wycofał si? z 4000 ludzi do Chipping Norton w Oxfordshire. Lancasterowie odbili krola Henryka. Tam Warwick poł?czył si? z oddziałami Edwarda i 2 marca wspolnie wkroczyli do Londynu, gdzie Edward został okrzykni?ty krolem. Wkrotce potem Edward i Warwick ruszyli za Lancasterami do Yorkshire. 28 marca Warwick stoczył nierozstrzygni?t? bitw? pod Ferrybridge , w ktorej został ranny (strzała trafiła go w nog?).

Do decyduj?cej bitwy doszło w Niedziel? Palmow? 29 marca pomi?dzy wsiami Towton i Saxton w Yorkshire. Warwick dowodził wowczas praw? flank? wojsk Yorkow. ?Najkrwawsza bitwa stoczona na angielskiej ziemi” trwała kilka godzin i zako?czyła si? pogromem armii Lancasterow. Wprawdzie wy?si dowodcy przeciwnika umkn?li z pola bitwy, podobnie jak krol i krolowa, ale panowanie Edwarda IV było ju? wowczas niezagro?one.

Konflikt z Edwardem IV [ edytuj | edytuj kod ]

Po zwyci?stwie Warwick otrzymał wiele zaszczytow i godno?ci. W 1460 r. został gubernatorem Wysp Normandzkich i kawalerem Orderu Podwi?zki . W 1461 r. został konstablem zamku Dover i lordem stra?nikiem Pi?ciu Portow. W styczniu 1461 r. został Lordem Wielkim Szambelanem. W lipcu 1461 r. został stra?nikiem Wschodnich i Zachodnich Marchii na pograniczu szkockim. Jego ambicje si?gały jednak wy?ej. Spodziewał si? by? faktycznym władc? Anglii z Edwardem IV jako jego marionetk?. Rychło jednak spotkał go zawod.

Przez pierwsze lata rz?dow Edwarda IV Warwick faktycznie rz?dził krajem. Pierwszy cios spadł na niego w 1464 r. Hrabia prowadził negocjacje z popieraj?c? Lancasterow Francj? i był bliski uzyskania porozumienia. Miało ono zosta? przypiecz?towane mał?e?stwem Edwarda IV z jedn? z francuskich ksi??niczek. Kiedy Warwick zakomunikował o tym Edwardowi, ten pocz?tkowo wyraził rado?? z takich rozstrzygni??, ale wkrotce poinformował hrabiego, ?e od sze?ciu miesi?cy jest ju? ?onaty. Jego ?on? została El?bieta Woodville , corka parweniusza, Richarda Woodville'a . Wkrotce na dworze krolewskim zaroiło si? od krewniakow krolowej, ktorzy zacz?li wywiera? coraz wi?kszy wpływ na Edwarda IV. Nie podobało si? to Warwickowi, nie podobało si? rownie? bratu krola, ksi?ciu Clarence , ktory wkrotce stał si? sojusznikiem Warwicka i poj?ł za ?on? jego najstarsz? cork?.

Warwick i Clarence przez kilka lat spiskowali przeciwko krolowi, rozsiewaj?c pogłoski, jakoby był on nie?lubnym synem. Do otwartego buntu doszło w 1469 r. Wiosn? tego roku na połnocy zbuntował si? niejaki Robin z Redesdale. Po?niej okazało si?, ?e był to jeden z dowodcow Warwicka, sir William Conyers. Warwick przekonał krola, ?e rebelia b?dzie łatwa do stłumienia i Edward wyruszył na połnoc z niewielkimi siłami. Po przybyciu na miejsce zorientował si?, ?e ma jednak zbyt małe siły i postanowił zaczeka? na posiłki prowadzone przez hrabiego Pembroke . 12 lipca Warwick i Clarence ogłosili swoje poparcie dla rebelii. 18 lipca Warwick opu?cił Londyn i ruszył na połnoc. 26 lipca wygrał bitw? pod Edgecote Moor . Pembroke został ?ci?ty, a Edward IV dostał si? do niewoli.

Teraz jednak sprawy zacz?ły si? komplikowa?. Wi?kszo?? baronow dochowała wierno?ci Edwardowi IV (w?rod nich był brat Warwicka, markiz Montagu). Brat krola, ksi??? Gloucester , zebrał armi? i uwolnił Edwarda. Po kilku miesi?cach podchodow 12 marca 1470 r. armia Warwicka poniosła kl?sk? niedaleko Emipingham w hrabstwie Rutland . Miejsce bitwy zyskało miano Pola Zgubionych Płaszczy ( Lose-coat Field ), ktore to płaszcze miały zosta? zgubione przez uciekaj?cych ludzi Warwicka. Hrabia wraz z Clarence’em uciekli do Francji.

Po stronie Lancasterow [ edytuj | edytuj kod ]

We Francji w spraw? wmieszał si? krol Ludwik XI , ktory doprowadził do sojuszu mi?dzy Warwickiem a krolow? Małgorzat?. Sojusz został umocniony mał?e?stwem młodszej corki Warwicka z synem Małgorzaty, Edwardem Westminsterem . Jesieni? 1470 r. Warwick wyl?dował w Anglii. Edward i jego brat Ryszard, ksi??? Gloucester, uciekli do Burgundii . Warwick wkroczył do Londynu i przywrocił tron Henrykowi VI.

Tymczasem Edward IV uzyskał poparcie ksi?cia Burgundii Karola Zuchwałego i 14 marca 1471 r. powrocił do Anglii. Wkrotce zaj?ł Londyn. Warwick przebywał w tym czasie w Coventry , gdzie zbierał armi?. Do decyduj?cej bitwy doszło 14 kwietnia pod Barnet . Bitwa zako?czyła si? pogromem armii Lancasterow. Warwick i jego brat, markiz Montagu, zgin?li na polu bitwy. Ich nagie ciała poło?ono na posadzce Opactwa Westminsterskiego , by unaoczni? wszystkim kres pot?gi domu Neville’ow.

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Paul Murray Kendall , Ryszard III , Pa?stwowy Instytut Wydawniczy
• Paul Murray Kendall, Warwick the Kingmaker , Londyn 1957, ISBN  0-351-17096-0