Ten artykuł nale?y dopracowa? : od 2019-08 → zweryfikowa? tre?? i doda? przypisy , → usun?? nieencyklopedyczne tre?ci . Po wyeliminowaniu niedoskonało?ci nale?y usun?? szablon {{Dopracowa?}} z tego artykułu.

Puszcza Rudnicka

Pa?stwo	Litwa
Powierzchnia	37 tys. ha
Poło?enie na mapie Litwy Puszcza Rudnicka
54°23′14″N   25°07′13″E / 54,387222   25,120278

Puszcza Rudnicka ? puszcza znajduj?ca si? na południowo-wschodniej Litwie , maj?ca powierzchni? 37 tys. ha .

Przyroda [ edytuj | edytuj kod ]

Puszcza Rudnicka to kompleks biotopow b?d?cy niew?tpliwie jednym z najwarto?ciowszych terenow w rejonie. W okolicy Zygmunciszek , na wysoko?? 30 m wznosz? si? wydmy kontynentalne.

Przez Puszcz? Rudnick? toczy swe wody Mereczanka , do ktorej uchodz?: Nieprudka , Szpigujec , Du?a i Mała Pirczupa , Upiesia . Wisi?cza , do ktorej na terenie Puszczy uchodzi Kiernowa , tworzy malownicze starorzecza .

W południowo-wschodniej połaci puszczy Wisi?cza wpada do Solczy . Brzegi obu rzek porasta czarna olcha. Poło?one w dolinie naturalne ł?ki maj? warto?? przyrodnicz? w skali całego regionu. Rozci?gaj? si? tu połacie, wyj?tkowe, nie tyle ze wzgl?du na rzadkie gatunki ro?lin, co ze wzgl?du na ich wspolnoty. Za Kiernow? zaczynaj? si? rozległe starorzecza Wisi?czy i ci?gn? si? w stron? jej uj?cia do Solczy.

Drzewostan [ edytuj | edytuj kod ]

W puszczy przeci?tny wiek drzew datuje si? na około 50 lat.

Dominuj? tam lasy sosnowe stanowi?ce 67% powierzchni. Kolejnym wiod?cym rodzajem drzew jest olcha czarna , ktora stanowi 12%. Du?y udział stanowi? tak?e jodła oraz brzoza po 10%. Najmniej liczn? grup? s? osiki oraz jesiony , po 1% ^[1] .

Zwierz?ta [ edytuj | edytuj kod ]

W Puszczy ?yje wiele gatunkow zwierz?t w tym: zaj?c bielak , lis , wilk , sarna , dzik , wydra , liczne gatunki nietoperzy , ponadto 30 gatunkow rzadkich ptakow : bocian czarny , trzmielojad , orlik krzykliwy , cietrzew , głuszec , ?uraw , dzi?cioł zielony , dzi?cioł białogrzbiety , dzi?cioł trojpalczasty , bielik , gado?er , dudek , zimorodek i inne. Z gadow i płazow nale?y wymieni? gniewosza plamistego , jaszczurk? zwink? , jaszczurk? ?yworodn? , kumaka . Ponadto wyst?puje tu 5 gatunkow motyli wpisanych do Czerwonej Ksi?gi Litwy.

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Złoty wiek polski [ edytuj | edytuj kod ]

W XV-XVII wieku puszcza była ulubionym terenem polowa? krolewskich, Kazimierz IV Jagiello?czyk wybudował tu pałac my?liwski. Nast?pny dworek my?liwski kazał wybudowa?, w roku 1511, krol Zygmunt Stary . W nim podczas wielodniowych polowa? Barbara Radziwiłłowna odwiedzała krola Zygmunta Augusta .

Czasy zaborow [ edytuj | edytuj kod ]

Puszcza Rudnicka jest trwale zwi?zana z histori?. W jej kniejach stacjonowały oddziały powsta?cze 1831 i 1863 roku. Na wje?dzie do puszczy od strony Rudnik , na brzegu Mereczanki , mo?emy ogl?da? pomnik poległych powsta?cow z 1863 roku. Pomnik postawiony został w 1975 roku. Po wybuchu powstania styczniowego na Wile?szczy?nie zacz?ły powstawa? oddziały powsta?cze.

Walczył tu Ludwik Narbutt . W boju odznaczyli si? i inni. 31 maja 1863 roku koło Zygmunciszek poł?czone partie Jana S?dka, Aleksandra Stabrowskiego (Lubicza) i Feliksa Wisłoucha w sile około 500 ludzi rozbiły kilka rot rosyjskich, zmuszaj?c je do ucieczki. 23 czerwca doszło do potyczki koło Korkucian pod Ejszyszkami. 19 pa?dziernika 1863 roku Rosjanie otoczyli 40-osobow? parti? powsta?cz? Gustawa Ostoi. Mimo mia?d??cej przewagi Rosjan, 26 powsta?com udało si? przebi?.

Dwudziestolecie mi?dzywojenne [ edytuj | edytuj kod ]

W ostatniej fazie wojny polsko-bolszewickiej , jesieni? 1920 roku, Puszcza Rudnicka stanowiła oparcie dla wycofuj?cych si? oddziałow sowieckich. Zadanie oczyszczenia terenu przypadło wydzielonym zgrupowaniom 211. Pułku Ułanow pod dowodztwem mjr. Władysława D?mbrowskiego. Brawurow? akcj? rozbicia 80-osobowej formacji sowieckiej wykazał si? nieopodal Ejszyszek młody ułan Witold Pilecki , maj?cy pod sob? zaledwie kilku kompanow. We wspomnieniach zapisał:

?W pewnej chwili na polan? wielk? i pola le??ce pomi?dzy lasami, wje?d?a naszych ułanow czworka. Przed nimi w odległo?ci kilkuset metrow stoi chałupa, przed ni? c.k.m. i paru bolszewikow. Z szablami w r?ku wspi?li cztery konie do biegu w pełnym galopie. Gdy wtem z chałupy cała ?ma ?ołnierzy rosyjskich wypada. Zawroci? jest za po?no. Ustrzel? psubraty! Uratowa? mo?e tylko wielka szybko??. Konie bior? rowy i jakie? druty i dalej cwałem dopadaj? wroga. Bolszewicy zgłupieli i r?ce podnosz?, ?e za czwork? chyba jeszcze wi?cej ułanow nadejdzie. 80-ciu wzi?to do niewoli. Na woz wło?ono zabranych tu kilkana?cie karabinow maszynowych. Ułani wracaj? z je?cami do puszczy do szwadronu.”

II wojna ?wiatowa [ edytuj | edytuj kod ]

W czasie II wojny ?wiatowej w Puszczy Rudnickiej stacjonowały oddziały Armii Krajowej m.in. por. Jana Borysewicza ?Krysi”, ?Wilhelma”. Pami?tk? po poległych tu ?ołnierzach jest m.in. krzy?. Napis na płycie nagrobnej głosi: ?Tu spoczywa 25 ?ołnierzy oddziału samoobrony Wile?skiej Armii Krajowej pod dowodztwem por. Czesława Stankiewicza ps. ?Komar”, poległych 6-7.01.1945 w nierownej walce z siłami NKWD . Cze?? ich pami?ci. 1991 rok”. W czasie tej walki zgin?ło 81 Sowietow z oddziałow NKWD. Oddział ?Komara” stoczył kilka dni wcze?niej dwie bitwy z oddziałami NKWD w rejonie Starych Maceli. Pomnik ufundowany został w 1993 roku przez polsk? Rad? Ochrony Pami?ci Walk i M?cze?stwa . W lesie cmentarzyk polowy gdzie pochowano ponad 30 poległych ?ołnierzy: Zbigniew Malewski ?Czech”, Kazimierz Marciszewski ?Czarny”, Czesław Tietianiec ?Bystry”, Stanisław Tomłowski ?Tomko”, Jan Zapa?nik oraz ?ołnierze z oddziału Zemsty: Stanisław Bułhak ?Błyskawica”, Jan Zieli?ski ?Kawka II” Piotr NN, ?Miecz” NN, ?Zbych”, NN ?Kara?”, NN Czarny”. Siedmiu innych ?ołnierzy tu poległych zostało pochowanych koło Niewonia?cow.

Sowieci zało?yli tu w latach 1939?1940 poligon wojskowy, dzi? ju? nieistniej?cy. Obok dawnego poligonu działa strzelnica. Otwarte, piaszczyste pustkowie zostało ukształtowane przez zrzucane na dawny poligon bomby oraz ci?głe po?ary. Wi?kszo?? dojrzałych sosnowych lasow została wyci?ta, a wyr?by zasadzono młodniakiem jeszcze w okresie sowieckim, mimo to nadal zachowały si? tu fragmenty starodrzewu.

Poniewa? w całym rejonie solecznickim zachowało si? niewiele dojrzałych lasow, wokoł tego terenu ?cieraj? si? interesy le?nictwa oraz instytucji ochrony ?rodowiska. W przyszło?ci, otwarte piaski, je?eli nie b?d? zastosowane specjalne ?rodki, zarosn? lasem, a ten unikatowy biotop całkowicie zaniknie. W strefie ochronnej poligonu najwi?kszy wpływ na ?rodowisko, podobnie jak na całej przestrzeni Puszczy Rudnickiej wywiera wyr?b lasow.

Partyzantka sowiecka stacjonuj?ca w Puszczy Rudnickiej dopuszczała si? licznych grabie?y i mordow na mieszka?cach okolicznych wiosek. Mieszka?cy tych wiosek, w celu odpierania grabie?cow tworzyli oddziały samoobrony. To było wystarczaj?cym powodem, aby Sowieci dokonali m.in. zbrodni w Koniuchach . 8 grudnia 1943 roku sowiecka grupa napadła na wie? Wilka?ce dokonuj?c rabunku. Zamordowano jednego z gospodarzy i spalono jego gospodarstwo. 12 grudnia 1943 r. 50-osobowa grupa Sowietow napadła na Montwiliszki dokonuj?c rabunku. 7 stycznia 1944 roku 30-osobowa grupa sowieckich partyzantow napadła na Karkliny i Songiniszki dokonuj?c rabunku. 25 stycznia 1944 roku sowiecko-?ydowska grupa napadła na wsie Dajnowa i Kamerowszczyzna dokonuj?c rabunku.

Aby zapobiec ci?głym utarczkom pomi?dzy sowieck? partyzantk? a AK, Polacy wiosn? 1944 roku, podj?li rozmowy z Sowietami. Spotkania odbywały si? na terenie tzw. Długiej Wyspy w Puszczy Rudnickiej. Miejscowe dowodztwo AK (dowodca V batalionu AK kpt. Stanisław Truszkowski ?Sztremer”) przej?ło na siebie ci??ar utrzymania około 2500 ?ydow i Sowietow z Puszczy Rudnickiej. Kwatermistrzostwo AK dostarczało do Starych Rakliszek nad Solcz? bydło, ?winie i m?k?. St?d za pokwitowaniem trafiało to do Sowietow.

Na tzw. Długiej Wyspie koło Wisi?czy pochowany jest ppor. Wojciech Stypuła ?Bartek” IV/77 pp AK, zabity przez Sowietow 22 lipca 1944 roku.

Pami?tk? po historycznych wydarzeniach s? nazwy miejscowe: Polskie Wyspy, Gora Ko?cielna, Moskalowy K?t, Długa Wyspa. S? rownie? nazwy miejscowe wi???ce si? z łowiectwem: Porakiecie, Nied?wiedzia Buda, s? liczne uroczyska: Łomy, Komsza, Gulbienie. Kiełbasiana Gora, Mariampol, Ropiec, ?odumliszki, Obale, Kumielek, Rakliszki, Nied?wiedzia Wyspa, Kruhły Rojst, Skirsaboła Mała i Du?a, Gudokiemskie Ł?ki, Macie -Rojst, Olszanka, Wajgulina, Budojskie Ł?ki, Szoki, Gora Buksztele, Długie Błoto i in. Jest Kuliamowa Gora (161,5 m n.p.m.).

W okresie Litwy sowieckiej w Puszczy funkcjonowało muzeum partyzantki sowieckiej pn. Partyzancka Baza .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Mieczysław Machulak, W stron? Solecznik , Wyd. APLA Krosno 2005 r.
• Krzysztof Tracki, Młodo?? Witolda Pileckiego , Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2014.

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Rudnicka Puszcza , [w:] Słownik geograficzny Krolestwa Polskiego , t. IX: Po?aj?cie ? Ruksze, Warszawa 1888, s. 931   .