Progress ( ros. Прогресс ? post?p ) ? rosyjski bezzałogowy transportowy statek kosmiczny , zaprojektowany na bazie statku Sojuz . Obecnie pojazdy Progress słu?? do zaopatrywania Mi?dzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Ka?dy z 3-4 wystrzeliwanych w ci?gu roku pojazdow pozostaje zacumowany do stacji do czasu przybycia nast?pnego ? tu? przed startem nast?pcy, kapsuła wypełniana jest odpadkami, odczepiana od stacji, sprowadzana z orbity i ulega kontrolowanemu zniszczeniu w gornej atmosferze.

Pojazdy Progress dostarczały zaopatrzenie do wszystkich stacji kosmicznych od czasu stacji Salut 6 . Pojazdy powstały, gdy? u?wiadomiono sobie, ?e długoterminowy pobyt kosmonautow na orbicie b?dzie wymagał ilo?ci zaopatrzenia, ktorej nie byłby w stanie dostarczy? Sojuz. Kosmonauta potrzebował około 30 kilogramow zaopatrzenia dziennie, czyli 5,4 tony na poł roku pobytu na stacji.

Pojazd pozostaje w u?yciu, jako statek dostawczy dla Mi?dzynarodowej Stacji Kosmicznej. Wraz z uziemieniem floty ameryka?skich wahadłowcow w czasie przeprowadzania programu Return To Flight , przez pewien okres był jedynym pojazdem zdolnym do wynoszenia na stacj? znacz?cych ładunkow.

Podobnie jak Sojuz, a w przeciwie?stwie do wi?kszo?ci pojazdow ameryka?skich, Progress posiada automatyczny system dokowania ze stacj?. System mo?na wył?czy? i dokowa? r?cznie, jednak w wi?kszo?ci wypadkow pojazd dokuje autonomicznie .

Budowa [ edytuj | edytuj kod ]

Progress jest zbli?ony kształtem i rozmiarami do Sojuza. Składa si? z trzech modułow:

• Ci?nieniowego modułu przedniego, zawieraj?cego zaopatrzenie dla załogi, m.in. ?ywno?? - ?wie?? i pakowan?, ubrania, wyposa?enie naukowe i korespondencj?. Urz?dzenie cumownicze jest podobne do tego stosowanego w pojazdach Sojuz - z dodatkowymi przewodami na paliwo i utleniacz.
• Moduł l?downika zast?piono niehermetycznym modułem paliwowym, o przewodach biegn?cych po zewn?trznej powierzchni pojazdu. Dzi?ki takiemu rozwi?zaniu, ewentualny wyciek toksycznych gazow nie doprowadziłby do zanieczyszczenia atmosfery stacji.
• Moduł nap?dowy pozostał w niezmienionej formie w stosunku do modułu Sojuza, i zawiera silniki manewrowe wykorzystywane przy automatycznym dokowaniu.

Oszcz?dno?ci masy w stosunku do Sojuza wynikały z tego, i? Progress był z zało?enia pojazdem bezzałogowym i niezdolnym do powrotu z orbity. Nie potrzebował wi?c ci??kich systemow podtrzymywania ?ycia, ani osłon termicznych. Pojazd nie musiał tak?e dzieli? si? na osobne moduły. Po odł?czeniu od stacji, pojazd odpala rakiety hamuj?ce i spala si? w atmosferze.

Wersje [ edytuj | edytuj kod ]

Progress (1978-1990) [ edytuj | edytuj kod ]

Projekt pojazdu opracowało biuro TsKBEM (dzi? RKK Energia ). Prace nad pojazdem rozpocz?to w 1973 roku, pod oznaczeniem 11F615A15. Projekt uko?czono w lutym 1974 roku, a pierwszy pojazd był gotowy do startu w listopadzie 1977 roku. Progress 1 wystrzelono 20 stycznia 1978 roku przy pomocy rakiety wynosz?cej pojazdy Sojuz.

Pierwsza wersja pojazdu miała mas? 7,02 t i zabierała 2,3 t ładunku - 30% masy startowej. Miał on t? sam? ?rednic?, co Sojuz - 2,2 metra, ale był nieco dłu?szy - 8 metrow. Lot automatycznego pojazdu trwał 3 dni, tyle samo, co Sojuza. Progress był w stanie pozostawa? zacumowany do stacji przez jeden miesi?c.

Pierwsza wersja pojazdu pozostawała w słu?bie do maja 1990 roku.

Parametry techniczne [ edytuj | edytuj kod ]

• Masa startowa: 7020 ? 7249 kg
• Masa ładunku: (Progress 1-24) ~2300 kg
• Masa ładunku: (Progress 24-42) ~2500 kg
• Długo??: 7,94 m
• ?rednica modułow towarowych: 2,2 m
• Maksymalna ?rednica: 2,72 m
• Obj?to?? ładowni: 6,6 m³

Progress M [ edytuj | edytuj kod ]

Wersja 11F615A55 (1989-2009) [ edytuj | edytuj kod ]

Ulepszona wersja pojazdu o nazwie Progress M (oznaczenie producenta: 7K-TGM) pierwszy lot odbyła w sierpniu 1989 roku. Pierwsze 43 loty były na stacj? Mir ; potem u?ywano transportowca do zaopatrywania Mi?dzynarodowej Stacji Kosmicznej. Do sierpnia 2014 roku, statki wykonały 56 lotow do ISS ^[1] .

Wersja Progress M została wyposa?ona w usprawnienia pochodz?ce z pojazdow Sojuz-T i Sojuz-TM . Była w stanie wykonywa? loty automatyczne o czasie do 30 dni i wynosi? o 100 kg ładunku wi?cej. Była tak?e w stanie - po raz pierwszy - transportowa? niewielkie ładunki z powrotem na Ziemi?, dzi?ki kapsule Raduga . Kapsuła była w stanie pomie?ci? ładunki o masie do 150 kg. Wersja ta była tak?e pierwsz? wyposa?on? w panele słoneczne .

Wersja 11F615A60 (od 2008) [ edytuj | edytuj kod ]

Kolejna modyfikacja pojazdu Progress, wyposa?ona w nowy cyfrowy komputer pokładowy TsVM-101 i system telemetrii MBITS ^[2] po raz pierwszy została wystrzelona 26 listopada 2008 roku z kosmodromu Bajkonur ^[3] .

Pojazd nale?y do tzw. serii 400 (oznaczenie GRAU: 11F615A60), a wszystkie wprowadzone w nim udoskonalenia wykorzystane zostały potem w produkcji pojazdu załogowego Sojuz-TMA-M ^[4] . Wyst?puje tak?e pod oznaczeniem Progress M-M.

Parametry techniczne [ edytuj | edytuj kod ]

• Masa startowa: 7130 kg
• Masa ładunku: 2600 kg
• Masa ładunku stałego: 1500 kg
• Masa ładunku płynnego: 1540 kg
• Długo??: 7,23 m
• Rozpi?to?? baterii słonecznych: 10,6 m
• Obj?to?? ładowni hermetycznej: 7,6 m³
• ?rednica modułow towarowych: 2,2 m
• Maksymalna ?rednica: 2,72 m

Progress M1 (2000-2004) [ edytuj | edytuj kod ]

Progress M1 - kolejny wariant pojazdu, przystosowany do przewo?enia wi?kszej ilo?ci paliwa (a mniejszej całkowitej masy ładunku) ^{[5] [6]} . Od pierwszego wystrzelenia w 2000 roku ^[7] odbyło si? 11 lotow tej wersji.

Parametry techniczne [ edytuj | edytuj kod ]

• Masa: 7,150 kg
• Masa ładunku: 2,230 kg
• Masa ładunku stałego: 1,800 kg
• Masa ładunku płynnego: 1,950 kg

Progress MS (od 2015) [ edytuj | edytuj kod ]

Progress MS ulepszona wersja pojazdu, ktorego pierwszy start odbył si? 21 grudnia 2015 roku ^[8] . Dokonano w nim nast?puj?cych zmian ^[9] :

• Nowy zewn?trzny przedział towarowy pozwalaj?cy na wypuszczanie satelitow. Ka?dy taki przedział mo?e przenosi? do czterech pojemnikow.
• Dodatkowe zapasowe systemy silnikow elektrycznych u?ywane przy dokowaniu i hermetyzacji poł?czenia.
• Ulepszona osłona przeciw mikrometeorytom wraz z zapasowymi panelami w przedziale towarowym.
• Systemy ł?czno?ci z rosyjskimi satelitami telekomunikacyjnymi Луч, umo?liwiaj?ce ?ledzenie i sterowanie pojazdem gdy znajduje si? poza zasi?giem naziemnych stacji kontrolnych.
• Autonomiczny system nawigacji GNNS, pozwalaj?cy na orientacj? statku na orbicie bez kontaktu ze stacjami naziemnymi.
• Mo?liwo?? bezpo?redniej ł?czno?ci radiowej z baz? orbitaln?, co pozwala na nawigacj? w czasie rzeczywistym.
• Cyfrowe systemy radiowe, zapewniaj?ce lepszy przesył obrazu przy operacjach dokowania.
• Dotychczasowy ukrai?ski system radiowy został zast?piony przez nowy system UCTS.
• Wersja systemu zbli?ania Kurs zmieniona z Kurs A, na cyfrowy Kurs NA.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

• Automatyczny Statek Transportowy (ATV)
• Dragon (statek kosmiczny)
• lista bezzałogowych lotow kosmicznych do ISS