Powiat kluczborski
? powiat w
Polsce
(
wojewodztwo opolskie
), utworzony w 1999 roku w ramach
reformy administracyjnej
. Jego siedzib? jest miasto
Kluczbork
.
W skład powiatu wchodz?:
Polska reforma administracyjna (1999)
przeniosła do powiatu kluczborskiego
gmin? Lasowice Wielkie
, w przeszło?ci znajduj?c? si? w granicach
powiatu oleskiego
.
Według danych z 31 grudnia 2019 roku
[2]
powiat zamieszkiwało 65 470 osob. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 65 266 osob
[3]
.
Powiat kluczborski poło?ony jest na
Nizinie ?l?skiej
nad
Stobraw?
? prawym dopływem
Odry
, w połnocnej cz??ci wojewodztwa opolskiego. Wi?kszo?? jego obszaru nie wykracza poza wysoko?? 250 m n.p.m. W krajobrazie dominuj? tereny
nizinne
, a wyst?puj?ce nierowno?ci terenu z reguły nie wykraczaj? poza warto?ci 20-40 m.
Historycznie wi?kszo?? terenow powiatu le?y na
Dolnym ?l?sku
, lecz cz?sto s? kojarzone z
Gornym ?l?skiem
; do prowincji
Oberschlesien
zostały wł?czone po 1818 roku
[4]
. Nie dotyczy to
gminy Lasowice Wielkie
, dotychczas znajduj?cej si? na
Gornym ?l?sku
, w granicach
powiatu oleskiego
, oraz terenow gminy Kluczbork, gdzie naturaln? granic? obu krain jest rzeka
Stobrawa
[5]
.
Powiat kluczborski administracyjnie podzielony jest na cztery gminy:
Kluczbork
,
Wołczyn
,
Byczyna
i
Lasowice Wielkie
? trzy pierwsze to
gminy miejsko-wiejskie
, czwarta to
gmina wiejska
. Na powierzchni powiatu licz?cej 852 km² zamieszkuje obecnie około 72 800 osob. Na jego terytorium krzy?uj? si? szlaki kołowe drog krajowych
nr 11
Lubliniec
?
Pozna?
oraz nr 45
Opole
?
Łod?
. Miasto Kluczbork to rownie? wa?ny
w?zeł kolejowy
z liniami ł?cz?cymi:
Katowice
?
Wrocław
, Katowice ?
Pozna?
oraz kierunkami: Lubliniec i Opole.
W okresie przynale?no?ci tych terenow do
Prus
istniał powiat kluczborski (niem.
Landkreis Creuzburg O.S., Landkreis Creuzburg in Oberschlesien
), do ktorego wchodziły obok Kluczborka miasta
Wołczyn
oraz
Byczyna
, a tak?e 63 gminy.
Topograficzny opis Gornego ?l?ska z 1865 roku odnotowuje dane statystyczne z roku 1861 gdzie ludno?? powiatu szacuje si? na 27 780 z czego było wowczas
"(...) 72,79% ewangelikow, 9620 lub 25,21% katolikow oraz 763 ?ydow"
". Z danych dotycz?cych nauczania w regionie w połowie XIX wieku wynika, ?e wi?kszo?? mieszka?cow powiatu stanowiła ludno?? polskoj?zyczna. W szkołach elementarnych, gimnazjach oraz seminariach zatrudnionych było 36 klerykow, 104 nauczycieli, a uczyło si? w nich 5592 uczniow z czego 1535 mowiło po niemiecku, a 4057 po polsku jako j?zykiem macierzystym -
"Unterrichtet werden 36 Seminaristen, 104 Realschuler und 5592 Schulkinder. Von diesen find 1535, welche das Deutsche und 4057, welche das Polnische als ihre Muttersprache reden"
[6]
.
Powiat ma charakter rolniczo-przemysłowy. Ponad połow? jego powierzchni zajmuj?
u?ytki rolne
. ?rednia jako??
gleb
oraz łagodny klimat sprzyjaj? uprawie
?yta
,
pszenicy
i
ro?lin okopowych
. Do bogactw tych terenow nale?? zasoby mineralne: przede wszystkim lecznicza
solanka
wołczy?ska, a tak?e zło?a
?wirow
budowlanych,
piaskow
oraz
torfu
. Do najwa?niejszych działow kluczborskiej gospodarki mo?na zaliczy?
przemysły
:
elektromaszynowy
,
spo?ywczy
i budowlany. Przemysł skupiony jest głownie w stolicy regionu ? Kluczborku. Najwi?ksze firmy gminy to: Fabryka Maszyn i Urz?dze? ?Famak”, PV ?Prefabet ? Kluczbork” S.A. W?rod inwestorow zagranicznych dominuje kapitał niemiecki. Okucia do stolarki okiennej i drzwi produkuje tu firma SIEGENIA-AUBI, płyty i rury betonowe ? wspomniany ju? P.V. Prefabet. Swoje markety usytuowały tu sieci francuska i niemiecka. Drugim wa?nym o?rodkiem przemysłowym w powiecie jest Wołczyn. W ko?cu XIX wieku powstał tu zakład produkuj?cy dro?d?e działaj?cy do dzi? pod nazw? Lesaffre Bio-Corporation Sp. z o.o.. Działa tu rownie? Huta Szkła Kama Vitrum. Obecnie na terenie powiatu zarejestrowanych jest blisko 5 tys. podmiotow gospodarczych.
Powiat kluczborski w marcu 2000 r. podpisał akt partnerstwa z niemieckim powiatem
Bad Durkheim
, a w maju 2000 r. deklaracj? o wzajemnej wspołpracy z powiatem brze?a?skim na
Ukrainie
.
Liczba ludno?ci (dane z 30 czerwca 2005):
|
Ogołem
|
Kobiety
|
M??czy?ni
|
|
osob
|
%
|
osob
|
%
|
osob
|
%
|
Ogołem
|
70 519
|
100
|
36 059
|
51,13
|
34 460
|
48,87
|
Miasto
|
36 009
|
51,06
|
18 695
|
26,51
|
17 314
|
24,55
|
Wie?
|
34 510
|
48,94
|
17 364
|
24,62
|
17 146
|
24,31
|
Pa?stwowy Urz?d Repatriacyjny
rozpocz?ł akcj? polskiego osadnictwa na terenie powiatu w dniu 8 kwietnia 1945 - wtedy to przybył do Kluczborka i
Strzelec Opolskich
pierwszy transport osiedle?cow ze
Stanisławowa
i
Kołomyi
(40 rodzin, 240 osob). Do ko?ca 1945 osiedliło si? w powiecie 27.160 osob (w miastach 8800). W lutym 1946 przekroczono pojemno?? osadnicz? (w kwietniu nadwy?ka wynosiła 1100 osob). Weryfikacja ludno?ci rodzimej rozpocz?ta w czerwcu 1945 spowodowała uznanie za Polakow około 9000 ludzi, a 5000 Niemcow
repatriowano
na tereny tego kraju. 700 osob przesiedlono z powiatu na inne tereny polskie. W 1955 przekroczono liczb? ludno?ci sprzed 1939. Osadnictwo było niejednorodne - Gminy
Wierzbica Gorna
i
Krzywiczyny
, gdzie wysiedlenia były najwi?ksze, zasiedlono repatriantami z wojewodztw
tarnopolskiego
,
stanisławowskiego
,
lwowskiego
,
woły?skiego
i z Polski centralnej. W pozostałych jedynie uzupełniano osadnictwo. Liczba ludno?ci wynosiła:
- w 1939 - 50.500 osob,
- w 1945 - 3200 osob,
- w 1948 - 45.000 osob,
- w 1955 - 51.356 osob,
- w 1961 - 54.271 osob
[7]
.
- Piramida wieku mieszka?cow powiatu kluczborskiego w 2014 roku
[8]
.
- ↑
Wyniki bada? bie??cych - Baza Demografia - Głowny Urz?d Statystyczny
[online], demografia.stat.gov.pl
[dost?p 2020-05-20]
.
- ↑
l
,
Ludno??. Stan i struktura ludno?ci oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019)
, 31 grudnia 2019
.
brak strony (ksi??ka)
- ↑
GUS
,
TABL. II. LUDNO??, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNO?CI WEDŁUG POWIATOW W PIERWSZYM POŁROCZU 2020 R.
, 30 czerwca 2020
.
brak strony (ksi??ka)
- ↑
Pozna? - NaszeMiasto.pl
[online], www.mmpoznan.pl
[dost?p 2017-11-26]
(
pol.
)
.
- ↑
http://www.skladnica-gornoslaska.pl/index.php?go=granice_g%F3rnego
- ↑
Triest 1865 ↓
, s. 201.
- ↑
Stefan Sokołowski,
Z zagadnie? demograficznych powiatu kluczborskiego
, w:
Czasopismo Geograficzne
, tom XXXIV, zeszyt 4, PTG, Wrocław, 1963, s.383-384
- ↑
Powiat kluczborski w liczbach
[online], Polska w liczbach
[dost?p 2016-01-21]
, liczba ludno?ci w oparciu o dane GUS.