Pi?cioboj nowoczesny
? dyscyplina sportowa, od
igrzysk w Sztokholmie
(1912) znajduj?ca si? w programie
olimpijskim
.
Pi?cioboj nowoczesny podobnie jak
triathlon
ł?czy ro?ne dyscypliny (w odro?nieniu od
wielobojow lekkoatletycznych
, ktore ł?cz? kilka konkurencji w obr?bie jednej dyscypliny ? lekkiej atletyki). W celu kształtowania wszechstronno?ci zawodnika stosuje si? tzw.
trening przekrojowy
. Sport ten opracował tworca nowo?ytnego ruchu olimpijskiego
Pierre de Coubertin
; na wzor
pi?cioboju staro?ytnego
miał stanowi? poł?czenie niezb?dnych umiej?tno?ci ?ołnierskich (przymiotnik
nowoczesny
dodano by podkre?li?, ?e chocia? nawi?zuje, to odro?nia si? od pi?cioboju
staro?ytnego
). Pomysł na ten sport ma swoje ?rodło w XIX-wiecznej legendzie, zgodnie z ktor? młodego oficera kawalerii francuskiej wysłano konno, by dostarczył wiadomo??. Aby wypełni? swoj? misj?, musiał jecha? konno, walczy? z u?yciem broni białej i palnej, płyn?? wpław i biec. Sport wi?c symuluje niejako do?wiadczenia XIX-wiecznego ?ołnierza, ktory znalazł si? za lini? wroga ? musi on na przykład jecha? na nieznanym mu koniu (wierzchowce w konkursie skokow przydziela si? zawodnikom losowo).
Od
1912
na igrzyskach olimpijskich rozgrywane s? indywidualne zawody m??czyzn; w latach
1952
?
1992
rozgrywano tak?e zawody dru?ynowe, a od
2000
o indywidualne medale walcz? kobiety. Od 1949, w latach nieolimpijskich, odbywaj? si? ponadto co roku
mistrzostwa ?wiata
, gdzie obok rywalizacji indywidualnej i dru?ynowej medale przyznawane s? w konkurencji sztafet.
Dyscyplina zyskała szczegoln? popularno?? w Szwecji; Szwedzi wprowadzili ten sport na igrzyska, reprezentant Szwecji
Gosta Lilliehook
został pierwszym mistrzem olimpijskim; a? do
lat 60.
reprezentanci Szwecji dominowali w imprezach ?wiatowych.
Zasady rozgrywania zawodow
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Przez lata zawody rozgrywano w formacie pi?cio- lub czterodniowym, jednak od
1996
roku przyj?to format jednodniowy, przez co zawody miały sta? si? łatwiejsze do obserwacji dla publiczno?ci. Skrocono te? dystanse pływania i biegu; do igrzysk w
2000
roku zawodnicy pływali 300 metrow (obecnie 200) i biegali 4000 metrow (obecnie 3000 m). W ostatnich latach brak szeroko rozpowszechnionej popularno?ci tego sportu poza
Europ? Wschodni?
stał si? przyczyn? powstania głosow proponuj?cych usuni?cie tej dyscypliny z programu igrzysk olimpijskich. Jednak?e podczas głosowania
Mi?dzynarodowego Komitetu Olimpijskiego
, w dniu 8 lipca
2005
roku, postanowiono jednak, ?e dyscyplina ta pozostanie w programie igrzysk co najmniej do
2012
roku. 12 lutego
2013
roku MKOL zdecydował o pozostawieniu pi?cioboju nowoczesnego w programie igrzysk olimpijskich co najmniej do
2020
roku. Ostatecznie poł?czono te? konkurencj? strzelania z biegiem tak, ?e strzelanie przeprowadza si? w trakcie konkurencji biegu przełajowego ? rozwi?zanie takie przypomina nieco
biathlon
, gdzie bieg narciarski poł?czony jest ze strzelaniem, cho? w biathlonie zawodnik niesie bro? paln? ze sob?, a w pi?cioboju pozostaje ona gotowa do załadowania na stanowisku strzeleckim. Zmienił si? te? jednocze?nie format samego strzelania ? do
2008
roku oddawało si? 20 strzałow, na ka?dy strzał zawodnik miał 40 sekund. Decyzj? odno?nie do wy?ej wspomnianego poł?czenia zwi?zek pi?cioboju UIPM podj?ł w
2008
roku i weszła ona w ?ycie w roku
2009
, cho? była krytykowana jako zbyt radykalnie zmieniaj?ca wymagania co do umiej?tno?ci posiadanych przez zawodnika.
Konkurencje zawodow pi?cioboju nowoczesnego rozgrywane s? obecnie na igrzyskach w ni?ej wymienionej kolejno?ci (i w opisanym ni?ej formacie):
- ka?dy kraj mo?e wystawi? maksymalnie odpowiednio: dwoch zawodnikow i dwie zawodniczki;
- o wyniku zawodow decyduje suma punktow zdobyta przez zawodnika w kolejnych konkurencjach (w ostatniej konkurencji biegowej jest ona przeliczana na czas, podobnie jak w
dziesi?cioboju
, w sposob przypominaj?cy
Metod? Gundersena
znan? ze sportow zimowych)'
- szermierka
szpad?
? walki do jednego trafienia, czas walki trwa nie dłu?ej ni? minut? i je?li nikt nie zada trafienia, obaj zawodnicy odnotowuj? pora?k?; zawodnicy walcz? w systemie ?ka?dy z ka?dym” ? 75% zwyci?stw czyli 25 wygranych daje 250 punktow, wygrana lub przegrana zwi?ksza lub odpowiednio zmniejsza liczb? punktow zawodnika o 6;
- pływanie
? 200 m, czyli 4 długo?ci basenu olimpijskiego (50-metrowego)
stylem dowolnym
, czas 2 minuty 30 sekund daje 250 punktow, a ka?de poł sekundy zwi?ksza lub zmniejsza liczb? punktow zawodnika o 1. Zawodnicy płyn? podzieleni na serie ustalane według tzw. czasu zgłoszenia.
- bonusowa runda szermierki ? ostatni zawodnik pierwszej rundy walczy w pierwszej walce z przedostatnim, zwyci?zca walczy z trzecim od ko?ca itd. Wygrana w pojedynku warta jest jeden punkt (w przypadku zwyci?stwa triumfatora rundy wst?pnej w jego jedynej mo?liwej walce dwa). W przypadku obustronnej pora?ki na planszy pozostaje zawodnik sklasyfikowany wy?ej w rundzie wst?pnej.
- je?dziectwo
(
skoki przez przeszkody
) ? zawodnikom przydziela si? konie losowo ? maj? 20 minut na zapoznanie si? z koniem, zawodnik pokonuje 12 przeszkod w tym jedn? podwojn? i jedn? potrojn? na trasie licz?cej około 350-450 metrow, zawodnik zaczyna z 300 punktami i za ka?d? zrzutk? na przeszkodzie odejmuje mu si? 7 punktow, za inne przewinienia (np. wyłamanie konia, upadek) 10 punktow. Ponadto za ka?d? sekund? przejazdu po parkurze powy?ej normy czasu (okre?lonej na podstawie długo?ci trasy przejazdu) odejmuje si? zawodnikowi 1 punkt. Przekroczenie czasu o dwukrotno?? normy czasu eliminuje zawodnika z dalszego przejazdu. Zawodnicy wypuszczani s? na parkur w kolejno?ci zale?nej od sumy punktow zdobytych w poprzednich konkurencjach ? im wi?ksza liczba punktow zdobyta w poprzedniej konkurencji tym zawodnik wypuszczany jest po?niej, je?li zawodnikow jest dwukrotnie wi?cej ni? koni, to ka?dy z przygotowanych koni odbywa dwie rundy skokow.
- bieg przełajowy
? (3000 m)
[1]
ze
strzelaniem
z pistoletu laserowego, w pozycji stoj?cej, cztery razy (cztery sesje tzn. przystanki na strzelnicy w tym pierwszy tu? za startem), co 800 m (zawodnik musi strzela? do celu, z odległo?ci 10 metrow, w przeci?gu 50 sekund sesji strzeleckiej, dalszy bieg nast?puje po zaliczeniu 5 celnych strzałow lub po upływie 50 sekundowej sesji, nie ma kar za ewentualny brak trafie? i niecelno??). Startuj?cy do biegu s? wypuszczani w odst?pach czasowych odzwierciedlaj?cych liczb? wcze?niej zdobytych punktow (1 punkt ro?nicy to 1 sekunda opo?nienia
[2]
), przez co wygrywaj?cy całe zawody wbiega na met? biegu pierwszy.
- Konkurencje obj?te pi?ciobojem nowoczesnym
-
Szermierka
szpad?
(walki do jednego trafienia)
-
-
-
-
Wyst?py polskich zawodnikow
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Sukcesy w pi?cioboju nowoczesnym odnosili Polacy.
Janusz Pyciak-Peciak
był mistrzem olimpijskim (1976) i mistrzem ?wiata (1977, 1981), a
Arkadiusz Skrzypaszek
zdobył w
Barcelonie
(1992) złoto olimpijskie zarowno indywidualnie, jak i w dru?ynie (z
Maciejem Czy?owiczem
i
Dariuszem Go?dziakiem
).
Wyst?py Polakow na igrzyskach olimpijskich
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Lista polskich pi?cioboistow ? medalistow IO, M? i ME seniorow
[
edytuj
|
edytuj kod
]