Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Patriarchalizm
? poj?cie
socjologiczne
oznaczaj?ce dominacj? w stosunkach rodzinnych i społecznych m??czyzny, b?d?cego głow? rodziny.
Najwa?niejszymi zało?eniami patriarchalizmu społecznego s?:
- rozro?nienie pozycji kobiet, dzieci i nie?onatych m??czyzn, od pozycji ojca rodziny, pod ktorego s? oni opiek?,
- uprzywilejowanie społeczne dorosłego m??czyzny, ktory jest głow? rodziny (nie musi to oznacza? ni?szego statusu kobiety, oznacza jednak, ?e to m??czyzna reprezentuje dom oraz mo?e reprezentowa? lokaln? społeczno??),
- obowi?zek zapewnienia ?rodkow materialnych i bezpiecze?stwa najbli?szym krewnym, spoczywaj?cy na głowie rodziny.
Patriarchalizm był form? organizacji hierarchii rodzinnej, a nast?pnie klanowej (rodowej) w społeczno?ciach pierwotnych. Alternatywna do niego forma
matriarchalizm
wyst?puje mi?dzy innymi w społeczno?ciach
Khasi
, (matrylinearnej i matrylokalnej kulturze połnocnowschodnich Indii), czy
Mosuo
w południowozachodnich Chinach.
Patriarchalizm cechował znane nam staro?ytne cywilizacje, w tym tak?e
rzymsk?
, w ktorego pocz?tkach pozycja m??czyzny była nieporownywalnie silniejsza od pozycji kobiety.
Przykładem wy?szej pozycji m??czyzny w prawie rzymskim była instytucja
Repudium
- jednostronnego odrzucenia kobiety przez m??czyzn?, rownowa?na z rozwodem.
Wspołcze?nie wiele systemow społecznych opartych na ustroju plemiennym czy rodowym charakteryzuje si? patriarchaln? pozycj? m??czyzny w rodzinie. Rola m??a i ojca rodziny nie daje mu mo?liwo?ci rozporz?dzania jej członkami jak rzeczami (tak było np. w czasach wczesnego
Cesarstwa rzymskiego
), jednak zdecydowanie uprzywilejowuje go, jako głow? rodziny, w stosunkach społecznych, a niekiedy i prawnych.
Ograniczony patriarchalizm zaobserwowa? mo?emy wspołcze?nie m.in. w kulturach
islamskich
.
Patriarchalizm w religiach
[
edytuj
|
edytuj kod
]
W okresie rozwoju chrze?cija?stwa patriarchalizm, chocia? obecny w nauczaniu Ko?cioła, ulega znacznym ograniczeniom, zwłaszcza w sferze prawa.
W znacznym stopniu dogmaty religii stawiaj? m??czyzn?, zwłaszcza głow? rodziny na pozycji predestynowanej do zajmowania stanowisk publicznych, kształcenia si? i obrony rodziny.
