Posiedzenie Parlamentu Europejskiego w 1985
Sala obrad plenarnych Parlamentu Europejskiego w
Strasburgu
Sala obrad plenarnych Parlamentu Europejskiego w
Brukseli
Inauguracja obrad w Strasburgu (2014)
Fragment Espace Leopold, kompleksu Parlamentu Europejskiego w Brukseli
Budynek im. Paula Henriego Spaaka, w ktorym mieszcz? si? m.in. sala obrad plenarnych Parlamentu Europejskiego w Brukseli, sale posiedze? komisji i biura posłow
Wn?trze budynku im. Paula Henriego Spaaka
Wn?trze budynku im. Louise Weiss z rze?b?
Zjednoczony ?wiat
Tomasza Urbanowicza
Sala posiedze? jednej z komisji Parlamentu Europejskiego w Brukseli
Biblioteka Parlamentu Europejskiego w Brukseli
Wej?cie do
Parlamentarium
, centrum dla zwiedzaj?cych Parlamentu Europejskiego w Brukseli
Tablica z nazw? uliczki przed Parlamentem Europejskim w Brukseli ?
Esplanade Solidarno?? 1980
. Nazwa została nadana w 2011
Parlament Europejski
(PE) ? instytucja
Unii Europejskiej
b?d?ca odpowiednikiem jednoizbowego
parlamentu
, ktorej
członkowie
s? wybierani przez obywateli pa?stw nale??cych do
UE
na pi?cioletni?
kadencj?
.
Oficjaln? siedzib? Parlamentu Europejskiego jest
Strasburg
, ale wi?kszo?? prac legislacyjnych ma miejsce w
Brukseli
, gdzie mieszcz? si? rownie? komisje parlamentarne, biura poselskie oraz władze klubow.
Sekretariat
, Biblioteka i cz??? zaplecza technicznego Parlamentu znajduj? si? w
Luksemburgu
.
Korzenie obecnego Parlamentu Europejskiego si?gaj? 1952, kiedy na mocy
Traktatu paryskiego
powstała
Europejska Wspolnota W?gla i Stali
.
Traktaty rzymskie
z 1957 (a ?ci?lej doł?czona do nich
konwencja
) przekształciły je w organ wszystkich trzech
Wspolnot Europejskich
. Pocz?tkowo był nazywany Zgromadzeniem, a po?niej Zgromadzeniem Parlamentarnym
[1]
. Nazw? Parlament Europejski przyj?ł on w 1962, co zaakceptował
jednolity akt europejski
[1]
[2]
.
Pocz?tkowo deputowani do PE byli desygnowani przez parlamenty krajow członkowskich
[3]
. W 1974 na szczycie w
Pary?u
szefowie pa?stw i rz?dow pa?stw członkowskich podj?li decyzj? o bezpo?rednich i powszechnych wyborach do PE, a w 1978 wszedł w ?ycie podpisany w 1976 Akt o powszechnych wyborach do Parlamentu Europejskiego
[1]
. W 1979 odbyły si? pierwsze bezpo?rednie i powszechne wybory do PE
[1]
. Wybrano w nich 410 posłow
[1]
. Od tego czasu deputowani s? wybierani w powszechnych i bezpo?rednich wyborach przez obywateli pa?stw członkowskich
[3]
. Nie istnieje jednolita ordynacja wyborcza do PE. Wybory s? przeprowadzane z zastosowaniem procedur ustalanych przez pa?stwa członkowskie
[3]
.
Pocz?tkowo był on organem konsultacyjnym i nie posiadał realnej władzy. Po wej?ciu w ?ycie
Jednolitego Aktu Europejskiego
(1987),
Traktatu z Maastricht
(1993) i
Traktatu amsterdamskiego
(1999) Parlament Europejski stopniowo zyskiwał szereg uprawnie?, tak?e ustawodawczych (głownie kosztem
Rady
). Zmianie uległa rownie? jego struktura. Było to konsekwencj? pogł?biania si? i rozszerzenia zakresu podmiotowego i terytorialnego integracji europejskiej oraz działa? samego Parlamentu na rzecz zmiany swojej pozycji w systemie instytucjonalnym Wspolnot Europejskich
[4]
.
Parlament jest przede wszystkim organem prawodawczym, ktory wspolnie z Rad? stanowi akty prawne w toku ro?nych
procedur legislacyjnych
. Do funkcji prawodawczej Parlamentu nale?y te? wspołudział w uchwalaniu
bud?etu
oraz udzielanie
Komisji
absolutorium
z jego wykonania.
Parlament Europejski w przeciwie?stwie do
parlamentow krajowych
nie posiada prawa
inicjatywy ustawodawczej
? na uprawnion? do inicjatyw Komisj? mo?e jedynie wpływa? podejmowaniem niewi???cych j? wezwa? do działania.
Parlament Europejski mo?e te? kontrolowa? inne instytucje oraz posiada, do pewnego stopnia, uprawnienia kreacyjne (wyboru składu innych organow Unii):
- zatwierdza Komisj? i jej przewodnicz?cego;
- ma prawo uchwalenia wotum nieufno?ci wobec Komisji (wi?kszo?ci? 2/3 głosow);
- ma prawo zadawania pyta? komisarzom;
- ma zwyczajow? mo?liwo?? zadawania pyta? Radzie;
- Komisja jest zobowi?zana do składania PE sprawozda? z działalno?ci Unii;
- Przewodnicz?cy Rady Europejskiej
składa Parlamentowi sprawozdania z posiedze? Rady Europejskiej;
- ma prawo do ustanawiania komisji ?ledczych na wniosek ¼ swoich członkow;
- powołuje
Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich
.
Parlament dysponuje tak?e szerokimi (lecz niewi???cymi innych instytucji) uprawnieniami opiniodawczymi. Konsultowanie Parlamentu jest obowi?zkowe w przypadku niektorych procedur. Parlament ma te? prawo niewezwany wyda? opini? w dowolnej, wybranej przez siebie sprawie.
Obywatele Unii Europejskiej
maj? prawo składania
petycji
do Parlamentu Europejskiego
[5]
. Prawo to rozci?ga si? tak?e na wszystkie osoby fizyczne i prawne, maj?ce miejsce zamieszkania lub statutow? siedzib? na terenie UE.
Zmiana systemu wyborow do PE i rozszerzenia UE o kolejne pa?stwa spowodowały bardzo du?y wzrost liczby
deputowanych
[1]
.
Obecnie Parlament Europejski liczy 705 deputowanych
[6]
, sprawuj?cych
mandat wolny
, wybieranych na pi?cioletni?
kadencj?
. W Polsce w stosunku do członkow PE u?ywa si? potocznie okre?lenia ?europarlamentarzysta”, ?eurodeputowany” lub ?europoseł”, a oficjalne okre?lenie brzmi: ?poseł do Parlamentu Europejskiego”. W Wielkiej Brytanii stosowało si? okre?lenie ?członek Parlamentu Europejskiego” (
Member of the European Parliament
, w skrocie MEP), we Francji za? ? ?deputowany europejski” (
un depute europeen
).
Rok
|
Liczba posłow
|
1962
|
162
|
1979
|
410
|
1981
|
434
|
1986
|
518
|
1994
|
567
|
1999
|
626
|
2004
|
732
|
2007
|
785
|
2009
|
736
|
2011
|
754
|
2013
|
766
|
2014
|
751
|
2019
|
2020
|
705
|
Zgodnie ze statutem posła do Parlamentu Europejskiego z 28 wrze?nia 2005 roku (decyzja 2005/684/WE, Euratom) europosłowie maj? otrzymywa? jednolite wynagrodzenie w wysoko?ci 38,5% wynagrodzenia s?dziego Europejskiego Trybunału Sprawiedliwo?ci, czyli 7665 euro brutto miesi?cznie (6 515 euro netto ? 15% UE Tax). Oprocz tego ka?dy deputowany otrzymuje diet? w wysoko?ci 298 euro/dzie? za ka?dy dzie? posiedzenia Parlamentu lub komisji PE czy frakcji partyjnej, ł?cznie ok. 16 dni miesi?cznie (ok. 4768 euro/miesi?c)
[7]
. Ł?cznie pensja plus dieta pobytowa wynosi ok. 11 283 euro miesi?cznie netto
[8]
.
Na działalno?? biur krajowych europoseł otrzymuje 4202 euro na miesi?c. Fundusz na wynagrodzenie asystentow wynosz?cy 17 540 euro na miesi?c
[8]
w 2010 roku został zwi?kszony o dodatkowe 1500 euro
[9]
. Poseł otrzymuje rownie? ?rodki na pokrycie kosztow podro?y z kraju pochodzenia do siedzib PE.
Deputowani ktorzy nie uzyskaj? w kolejnych wyborach mandatow, mog?, w zale?no?ci od sta?u parlamentarnego, liczy? na odpraw? z PE w wysoko?ci od 6 do 24-miesi?cznych pensji (art. 13 pkt 2 Statutu posła do PE).
Ustalenie szczegołowych zasad
przeprowadzania wyborow
pozostaje w kompetencji poszczegolnych pa?stw członkowskich. W Polsce t? kwesti? reguluje ustawa ?
Kodeks wyborczy
.
Prawo Unii Europejskiej stanowi jedynie, i? posłow do PE wybiera si? w pa?stwach członkowskich w tajnym, powszechnym i bezpo?rednim
głosowaniu
. Wymagane jest przy tym oparcie systemu wyborczego na zasadzie proporcjonalno?ci i takie kształtowanie
okr?gow wyborczych
, ktore nie naruszy zasady reprezentacji proporcjonalnej. Dopuszczalne jest przy tym wprowadzenie
klauzuli zaporowej
(
progu wyborczego
), nie wy?szej ni? 5% (w Niemczech nie ma progu wyborczego
[10]
, w Szwecji wynosi on 4%, w Polsce ? 5%).
Podział mandatow pomi?dzy pa?stwa członkowskie
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Liczba posłow w Parlamencie Europejskim
wybieranych w poszczegolnych pa?stwach jest w przybli?eniu proporcjonalna do liczby mieszka?cow (z lekk? nadreprezentacj? krajow mniej ludnych).
Posłom
wybranym w RP w 2004
przypadały 54 mandaty, a w 2009 ? 51. Zmiana ta nie oznaczała pomniejszenia polskiej reprezentacji w składzie Parlamentu, ale przywrocenia stanu zgodnego z regulacjami, jakie w tej kwestii wprowadził Traktat z Nicei, i zlikwidowanie 4-mandatowej ?nadwy?ki”, ktora miała charakter wyj?tkowy i wynikała z faktu, ?e w 2004 Bułgaria i Rumunia nie zd??yły z ratyfikacj? Traktatu Akcesyjnego. Wła?nie dzi?ki temu nowo przyj?te w tym czasie pa?stwa ? w tym Polska ? uzyskały jednorazowo dodatkowe mandaty do podziału.
Prawa wyborcze obywateli Unii
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Czynne prawo wyborcze
(prawo do głosowania) przysługuje ka?demu obywatelowi UE, ktory uko?czył 18 lat i nie został go pozbawiony w kraju pochodzenia. Obywatel Unii stale zamieszkały w pa?stwie, ktorego nie jest obywatelem, ma prawo do głosowania na tych samych warunkach co obywatele tego pa?stwa; np. obywatel Polski, ktory przeprowadził si? na stałe do Berlina, mo?e głosowa? na niemieckich kandydatow zgodnie z niemieckimi regulacjami (wymagane jest wtedy wpisanie si? do
rejestru wyborcow
).
Grupy polityczne w Parlamencie
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Kandydaci do Parlamentu Europejskiego zwykle startuj? w wyborach w barwach jednej z partii działaj?cej w ich kraju. Po wej?ciu do Parlamentu przył?czaj? si? jednak do jednej z funkcjonuj?cych tam grup politycznych lub pozostaj? niezale?ni
[11]
. W sali posiedze? zajmuj? miejsca według przynale?no?ci do grup, a nie według przynale?no?ci narodowej.
Grupa polityczna składa si? z co najmniej 23 deputowanych wybranych w co najmniej jednej czwartej (tj. siedmiu) pa?stwach członkowskich
[12]
.
Parlament Europejski wybiera spo?rod swych członkow przewodnicz?cego na 2,5-letni? kadencj?, ktory reprezentuje Parlament na zewn?trz i kieruje jego obradami.
Parlament nie u?ywa jednego j?zyka obrad. Obrady Parlamentu odbywaj? si? symultanicznie we wszystkich j?zykach Unii, tzn. ka?dy poseł mo?e mowi? w dowolnym j?zyku urz?dowym UE, a jego wyst?pienie jest tłumaczone na bie??co na wszystkie pozostałe j?zyki
[14]
.
Obrady s? te? tłumaczone na j?zyki wszystkich pa?stw stowarzyszonych, gdy? przedstawiciele parlamentow pa?stw stowarzyszonych maj? prawo biernego uczestnictwa w obradach.
Wi?kszo?? prac legislacyjnych odbywa si? na posiedzeniach odpowiednich komisji, przygotowuj?cych wnioski, nad ktorymi głosuje si? podczas sesji.
Wszystkie sesje plenarne zwołuje przewodnicz?cy. Trwaj? one zwykle jeden tydzie? w miesi?cu i odbywaj? si? w Strasburgu; odbywaj? si? rownie? sesje dwudniowe w Brukseli. W razie potrzeby zwoływane s? te? sesje nadzwyczajne.
Prace legislacyjne prowadzone s? w 20 stałych
komisjach
, w skład ktorych wchodzi od 25 do 73 posłow
[15]
. Skład komisji odzwierciedla skład Parlamentu
[15]
.
Komisje obraduj? ?rednio 1-2 razy w miesi?cu w Brukseli
[15]
. Ich posiedzenia s? jawne
[15]
.
Parlament mo?e rownie? powoływa? podkomisje i tymczasowe komisje specjalne w celu zbadania specyficznych kwestii
[15]
.
Przewodnicz?cy Parlamentu Europejskiego
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Paul-Henri Spaak
(1952?1954)
Alcide De Gasperi
(1954)
Giuseppe Pella
(1954?1956)
Hans Furler
(1956?1958)
Robert Schuman
(1958?1960)
Hans Furler
(1960?1962)
Gaetano Martino
(1962?1964)
Jean Duvieusart
(1964?1965)
Victor Leemans
(1965?1966)
Alain Poher
(1966?1969)
Mario Scelba
(1969?1971)
Walter Behrendt
(1971?1973)
Cornelis Berkhouwer
(1973?1975)
Georges Spenale
(1975?1977)
Emilio Colombo
(1977?1979)
Simone Veil
(1979?1982)
Piet Dankert
(1982?1984)
Pierre Pflimlin
(1984?1987)
Henry Plumb
(1987?1989)
Enrique Baron Crespo
(1989?1992)
Egon Klepsch
(1992?1994)
Klaus Hansch
(1994?1997)
Jose Maria Gil-Robles
(1997?1999)
Nicole Fontaine
(1999?2002)
Pat Cox
(2002?2004)
Josep Borrell Fontelles
(2004?2007)
Hans-Gert Pottering
(2007?2009)
Jerzy Buzek
(2009?2012)
Martin Schulz
(2012?2017)
Antonio Tajani
(2017?2019)
David Sassoli
(2019?2022)
Roberta Metsola
(2022?)
Nagrody przyznawane przez Parlament Europejski
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Nagroda im. Sacharowa za wolno?? my?li ? nazwana na cze??
Andrieja Sacharowa
, przyznana po raz pierwszy w 1988 r.
Nelsonowi Mandeli
i
Anatolijowi Marczence
? to najwy?sze wyro?nienie za działania na rzecz praw człowieka przyznawane przez
Uni? Europejsk?
. Nagroda jest dowodem uznania dla pojedynczych osob, grup i organizacji, ktore wniosły wybitny wkład w obron? wolno?ci my?li. Dzi?ki niej oraz zwi?zanej z ni? sieci
Unia Europejska
udziela laureatom wsparcia, dodaj?c im sił i umacniaj?c ich pozycj? w walce o słuszn? spraw?.
Parlament Europejski
wr?cza
Nagrod?
im. Sacharowa wraz z kwot? 50 tys. euro na uroczystym posiedzeniu plenarnym w
Strasburgu
odbywaj?cym si? pod koniec roku. Ka?da grupa polityczna Parlamentu mo?e nominowa? kandydatow, podobnie jak indywidualni posłowie (wymagane jest poparcie co najmniej 40 posłow dla danego kandydata). Kandydatury prezentowane s? w trakcie wspolnego posiedzenia Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Rozwoju oraz Podkomisji
Praw Człowieka
, ktorych członkowie wyłaniaj? w głosowaniu trojk? finalistow. Ostatecznie laureata lub laureatow wyłania Konferencja Przewodnicz?cych - organ
PE
, ktorym kieruje przewodnicz?cy PE, zło?ony z przywodcow wszystkich grup politycznych reprezentowanych w Parlamencie, co nadaje nagrodzie prawdziwie ogolnoeuropejski charakter.
Do laureatow
Nagrody
nale?? m.in. pakista?ska działaczka na rzecz praw kobiet i dost?pu do edukacji
Malala Yousafzai
, rosyjskie
Stowarzyszenie Memoriał
zajmuj?ce si? badaniami historycznymi i propagowaniem wiedzy o ofiarach represji radzieckich czy Nurit Peled-Elhanan, izraelska działaczka na rzecz praw człowieka. Ostatnim laureatem
Nagrody
za rok 2021 jest rosyjski opozycjonista, prawnik i działacz polityczny
Aleksiej Nawalny
[16]
[17]
.
Europejska Nagroda Obywatelska ? ustanowione w 2008 roku wyro?nienie dla osob lub organizacji wspieraj?cych wzajemne zrozumienie i ?ci?lejsz? integracj? mi?dzy mieszka?cami UE, wspołprac? transgraniczn? umacniaj?c? europejskiego ducha oraz warto?ci UE i prawa podstawowe
[18]
.
Obywatele, grupy obywateli, stowarzyszenia lub organizacje mog? ubiega? si? o Europejsk? Nagrod? Obywatelsk? za realizowane przez siebie projekty lub mog? zgłosi? innego obywatela, grup?, stowarzyszenie lub organizacj? jako kandydata do Europejskiej Nagrody Obywatelskiej.
Nagrod? przyznaje si? za działania w nast?puj?cych dziedzinach:
- projekty na rzecz lepszego wzajemnego zrozumienia i gł?bszej integracji mi?dzy obywatelami pa?stw członkowskich lub na rzecz ułatwiania wspołpracy ponadgranicznej b?d? ponadnarodowej w Unii Europejskiej;
- projekty obejmuj?ce długoterminow? ponadgraniczn? lub ponadnarodow? wspołprac? kulturaln? przyczyniaj?c? si? do umocnienia ducha europejskiego;
- projekty zwi?zane z tematyk? danego roku europejskiego (je?eli dotyczy);
- projekty w konkretny sposob odzwierciedlaj?ce warto?ci zapisane w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej
[19]
.
?Mo?e nasi zwyci?zcy nie s? celebrytami ani nie maj? milionow obserwuj?cych w mediach społeczno?ciowych” powiedziała Dita Charanzova, eurodeputowana i kanclerz Europejskiej Nagrody Obywatelskiej, ?ale ka?dy zwyci?zca jest dowodem na to, ?e prawdziwymi bohaterami mog? by? zwykłe osoby, ktorym zale?y na tyle, by zrobi? co? niezwykłego”. W 2021 roku w
Polsce
Nagrod? otrzymał
Komitet Obrony Demokracji
[20]
, a w 2020 roku
Inicjatywa Wolne S?dy
[21]
.
Europejska Nagroda dla Młodzie?y im. Karola Wielkiego ? ustanowiona w 2008 roku, przyznawana przez Parlament Europejski oraz Fundacj? Mi?dzynarodowej Nagrody im. Karola Wielkiego w Akwizgranie ? nagroda przyznawana za projekty młodych ludzi, propaguj?ce wzajemne zrozumienie na szczeblu europejskim i mi?dzynarodowym.
Nagroda ta słu?y zwroceniu uwagi na codzienn? prac? młodych ludzi w całej Europie na rzecz wzmacniania europejskiej demokracji oraz wsparciu ich czynnego udziału w kształtowaniu przyszło?ci Europy. Jej celem jest tak?e wspieranie projektow realizowanych przez młodzie?, ktore promuj? wspołprac? i wzajemne zrozumienie w Europie i na całym ?wiecie.
Do laureatow Nagrody nale?? czeski projekt
Fakescape
[23]
, ktory wykorzystuje gry do uczenia młodych ludzi krytycznego my?lenia i wykrywania fake newsow, a tak?e niemiecki projekt
Europejskie Archiwum Głosu
[24]
gromadz?ce ustne relacje osob urodzonych przed 1945 rokiem.
Nagroda Publiczno?ci LUX, w 2020 roku przemianowana z nazwy Nagroda Filmowa LUX ? ustanowiona w 2007 r. jako symbol zaanga?owania Parlamentu Europejskiego na rzecz kultury. Jest to nagroda filmowa, ktora "buduje mosty porozumienia w całej
Europie
, promuj?c filmy, ktore dotykaj? sedna europejskiej debaty publicznej"
[25]
.
Ma ona zacie?nia? wi?zi mi?dzy obywatelami a ich przedstawicielami politycznymi, zach?caj?c widzow europejskich, by doł?czyli do najwi?kszego jury filmowego w Europie i zagłosowali na ulubione filmy. Ma ona rownie? przyci?gn?? publiczno?? do kin na inspiruj?ce filmy europejskie i o?ywi? debat? na temat Europy. Wybrane filmy maj? zwraca? uwag? na wybrane europejskie problemy społeczne, polityczne i historyczne, a zarazem pokazywa? pi?kno i ro?norodno?? kina europejskiego.
Zwyci?ski film wybieraj? wspolnie widzowie i posłowie do Parlamentu Europejskiego (w stosunku 50/50 głosow)
[26]
.
Nominowane w edycji 2023 zostały "Alcarras" w re?yserii Carli Simon, "Burning Days" Emina Alpera, "Blisko", ktorego re?yserem jest Lucas Dhont, "Triangle of Sadness" Ruben Ostlund oraz Will-o'-the-Wisp w re?yserii Joao Pedro Rodriguesa
[27]
.
Zarzuty o niegospodarno??
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Skrzynie u?ywane do przewo?enia rzeczy mi?dzy siedzibami Parlamentu w Brukseli i Strasburgu
W 2008 poseł
Paul van Buitenen
opublikował raport, wskazuj?cy na istnienie nieprawidłowo?ci w sposobie rozliczania wydatkow przez posłow, mog?cych prowadzi? do niegospodarno?ci, nadu?y?,
nepotyzmu
i
korupcji
. Autor wskazał na przypadki podnajmowania firm, ktorych wła?cicielami byli sami posłowie lub ich rodziny, powszechne ignorowanie procedur zwi?zanych z rozliczaniem wydatkow (np. niedostarczanie faktur lub dostarczanie ich z opo?nieniem) oraz brak egzekwowania tych wymogow przez administracj? Parlamentu przy rownoczesnym refinansowaniu wi?kszo?ci zadeklarowanych wydatkow. Wskazano przypadki drastycznego zawy?ania kosztow podro?y
[28]
, zatrudniania fikcyjnych podmiotow oraz zlecanie płatno?ci rzekomym podwykonawcom na prywatne konta posłow
[29]
[30]
. Raport został opublikowany wbrew decyzji Komisji Kontroli Bud?etowej, ktora głosowała przeciwko jego publikacji
[31]
.
Krytyk? wywołuje rownie? przenoszenie obrad Parlamentu pomi?dzy
Bruksel?
i
Strasburgiem
. W 2019 koszty jednego przeniesienia szacowane były na 180 milionow
euro
rocznie i 19 tys. ton
CO2
miesi?cznie
[32]
. W 2008 w prote?cie przeciwko przenosinom, okre?lanym mianem ?w?druj?cego cyrku” (ang.
travelling circus
), zebrano ponad 1,2 miliona podpisow obywateli z całej
Unii
. Przeciwko trwałemu przeniesieniu obrad Parlamentu poza Strasburg protestuje cz??? posłow
francuskich
[33]
[34]
. Taka zmiana wymagałaby jednomy?lno?ci wszystkich pa?stw członkowskich
[32]
.
W 2010 roku przygotowany został kolejny krytyczny raport na temat wydatkow Parlamentu Europejskiego. Szefem zespołu, ktory go opracował jest poseł Bart Staes
[35]
. W 2011 roku echem w mediach odbiła si? prowokacja zorganizowana przez
The Sunday Times
, ktory kilkudziesi?ciu posłom zaoferował ? podszywaj?c si? pod fikcyjn? firm? ? pieni?dze za uchwalenie korzystnych dla niej przepisow
[36]
. W 2011 roku do prasy przedostały si? wyniki audytu za lata 2007?2009, ujawniaj?cego kolejne nieprawidłowo?ci w wydatkach PE, utajnione przez
Klausa Wellego
[37]
.
- ↑
a
b
c
d
e
f
Jozef M. Fiszer:
Parlament Europejski po wyborach z czerwca 2009 roku, [w:] Jozef M. Fiszer (red.) Parlament Europejski po traktacie z Lizbony
. Warszawa: Instytut Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk, 2011, s. 128.
ISBN
978-83-60580-76-9
.
- ↑
O? czasu Parlamentu Europejskiego: od wczoraj do dzi?
[online], Parlament Europejski
[dost?p 2023-01-25]
(
pol.
)
.
- ↑
a
b
c
Wielka Encyklopedia PWN. Tom 20
. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 313.
ISBN
83-01-14114-X
.
- ↑
Jozef M. Fiszer:
Parlament Europejski po wyborach z czerwca 2009 roku, [w:] Jozef M. Fiszer (red.) Parlament Europejski po traktacie z Lizbony
. Warszawa: Instytut Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk, 2011, s. 127.
ISBN
978-83-60580-76-9
.
- ↑
Tamara Barriga:
Petycje do Parlamentu Europejskiego
. UniaEuropejska.org, 2011-05-17. [dost?p 2014-12-22].
(
pol.
)
.
- ↑
Parlament Europejski ? Informacje Ogolne
. www.europa.eu. [dost?p 2020-02-02].
(
pol.
)
.
- ↑
Zwrot kosztow dla posłow do parlamentu europejskiego
. Parlament Europejski.
- ↑
a
b
Research Note 47
. The Taxpayers’ Alliance. [dost?p 2009-05-30]. [zarchiwizowane z
tego adresu
(2009-11-23)].
- ↑
MEPs award themselves €1,500 more in staff expenses
. EUobserver, 2010.
- ↑
Verfassungsrichter kippen Dreiprozenthurde fur Europawahl
. www.spiegel.de, 26 lutego 2014. [dost?p 2014-02-26].
(
niem.
)
.
- ↑
Jozef M. Fiszer:
Parlament Europejski po wyborach z czerwca 2009 roku, [w:] Jozef M. Fiszer (red.) Parlament Europejski po traktacie z Lizbony
. Warszawa: Instytut Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk, 2011, s. 115.
ISBN
978-83-60580-76-9
.
- ↑
What are political groups and how are they formed?
. [w:]
European Parliament
[on-line]. europarl.europa.eu. [dost?p 2022-12-04].
- ↑
Zestawienie posłow według pa?stwa członkowskiego i według grupy politycznej | Posłowie do PE | Parlament Europejski
[online], www.europarl.europa.eu
[dost?p 2017-11-25]
(
pol.
)
.
- ↑
Oficjalna telewizja internetowa Parlamentu Europejskiego,
EuroparlTV
, tak?e jest dost?pna we wszystkich j?zykach unijnych.
- ↑
a
b
c
d
e
The Committees of the European Parliament
. [w:]
European Parliament
[on-line]. europarl.europa.eu. [dost?p 2019-03-27].
- ↑
Strona głowna | Nagroda im. Sacharowa za wolno?? my?li | Parlament Europejski
[online], sakharovprize
[dost?p 2023-06-27]
(
pol.
)
.
- ↑
2021 - 2030 | Laureaci | Nagroda im. Sacharowa za wolno?? my?li | Parlament Europejski
[online], sakharovprize
[dost?p 2023-06-27]
(
pol.
)
.
- ↑
Europejska Nagroda Obywatelska 2022: zgło? lub nominuj projekt | Aktualno?ci | Parlament Europejski
[online], www.europarl.europa.eu, 22 lutego 2022
[dost?p 2023-06-27]
(
pol.
)
.
- ↑
Nagrody Parlamentu Europejskiego
[online], www.europarl.europa.eu
[dost?p 2023-06-27]
(
pol.
)
.
- ↑
European Citizen's Prize 2021 LIST OF WINNERS ENGLISH VERSION
[online], 2021
.
- ↑
European Citizen's Prize 2020 - List of winners
[online], 2020
.
- ↑
Charlemagne Youth Prize | Youth Hub | European Parliament | Youth Hub
[online], European Parliament
[dost?p 2023-06-27]
(
ang.
)
.
- ↑
U?ime hrou o medialni gramotnosti a kritickem my?leni
[online], Fakescape
[dost?p 2023-06-27]
(
cz.
)
.
strona głowna serwisu
- ↑
Arbeit an Europa
[online]
[dost?p 2023-06-27]
(
niem.
)
.
- ↑
Nagrody| Parlament Europejski
[online], Nagrody| Parlament Europejski
[dost?p 2023-06-27]
(
pol.
)
.
- ↑
LUX Audience Award
[online], luxaward.eu
[dost?p 2023-06-27]
(
pol.
)
.
- ↑
Edycje LUX
[online], luxaward.eu
[dost?p 2023-06-27]
(
pol.
)
.
- ↑
Aleksandra Rybi?ska:
Luksusowe ?ycie europejskich politykow
. Rzeczpospolita, 12 kwietnia 2009.
- ↑
Paul van Buitenen, EP Audit Report, 2008
. paulvanbuitenen.nl. [zarchiwizowane z
tego adresu
(2011-01-29)].
.
- ↑
MEP makes ‘fraud’ report public
.
BBC
, 5 marca 2008.
- ↑
MEPs vote to keep their expenses scams secret
. 27 lutego 2008.
- ↑
a
b
Jennifer Rankin:
What is the European parliament and do the elections matter?
. [w:]
The Guardian
[on-line]. theguardian.com, 6 maja 2019. [dost?p 2019-05-29].
- ↑
EU petitions committee debates Brussels-Strasbourg ‘travelling circus’
. EUObserver, 26 lutego 2008.
- ↑
EU parliament ceiling collapse saved €1.7 million
. EU Observer, 2011.
- ↑
Damning report hits out at EP expenditure
. EU Observer, 5 lutego 2010.
- ↑
Buzek: korupcja europosłow nie mo?e by? tolerowana
. PAP, 2011.
- ↑
Tajne pieni?dze Brukseli
. Wyborcza.pl, 2011.
- Tamara Barriga:
Parlament Europejski
. UniaEuropejska.org, 2011-04-16. [dost?p 2011-04-17].
(
pol.
)
.