Papieska elekcja 24 stycznia 1118
? wybor
Gelazjusza II
na nast?pc? papie?a
Paschalisa II
, ktory zmarł 21 stycznia 1118 w
Rzymie
po długim, blisko 19-letnim pontyfikacie.
Zgodnie z dekretem
In Nomine Domini
z 1059 roku elektorami papie?a byli jedynie kardynałowie biskupi, jednak w okresie schizmy antypapie?a Klemensa III (1084-1100) do udziału w papieskich elekcjach dopuszczono tak?e kardynałow prezbiterow (po raz pierwszy w 1086) i kardynałow diakonow (po raz pierwszy w 1088). Rozpowszechniana przy tym była sfałszowana wersja dekretu "In Nomine Domini", mowi?ca, ?e wyborcami papie?a s? "kardynałowie", a nie "kardynałowie biskupi". Mimo to jeszcze w 1099 kardynałowie-biskupi odgrywali dominuj?c? rol? w procedurze
wyboru nast?pcy Urbana II
. Natomiast w wyborze nast?pcy Paschalisa II nic nie wskazuje, by kardynałowie biskupi odgrywali jak?kolwiek uprzywilejowan? rol?.
Dane odno?nie do liczebno?ci i składu Kolegium Kardynałow w styczniu 1118 roku s? bardzo niepewne. Podstawowym ?rodłem jest spisana kilkana?cie lat po?niej relacja
Pandolfo Alatrino
[1]
, ktory twierdził, ?e w elekcji uczestniczyło 49 kardynałow (4 biskupow, 27 prezbiterow i 18 diakonow), wymienia jednak imiona tylko 35 z nich (4 biskupow, 20 prezbiterow i 11 diakonow, wliczaj?c elekta)
[2]
. Według Pandolfo, jeden kardynał prezbiter (Hugo z Ss. Apostoli) był nieobecny, do ktorego nale?y doliczy? jeszcze dwoch kardynałow-biskupow, o ktorych Pandolfo w kontek?cie elekcji wprawdzie nie wspomina, ale ktorych istnienie i godno?? s? udokumentowane w sposob nie budz?cy w?tpliwo?ci. Wiarygodno?? relacji Pandolfo, w tym tak?e jest listy elektorow, jest podwa?ana przez wspołczesnych historykow; wskazuje si? na jej polemiczny charakter wynikaj?cy z atmosfery schizmy
antypapie?a Anakleta II
(1130-38)
[3]
. Krytyczna analiza ?rodeł wykazała, ?e
[4]
:
- w styczniu 1118 kardynałow prezbiterow i kardynałow diakonow było mniej ni? wynika z relacji Pandolfo
[5]
,
- kilku kardynałow wymienionych przez Pandolfo uzyskało promocj? dopiero od po?niejszych papie?y
[6]
W styczniu 1118 roku Kolegium Kardynałow liczyło najprawdopodobniej jedynie 41 członkow, w tym 6 biskupow, 20 prezbiterow i 15 diakonow, z czego 36 (4, 18 i 14) uczestniczyło w elekcji:
Kardynał Giovanni Coniulo został kreowany przez Urbana II, pozostali byli nominatami Paschalisa II.
Ponadto w elekcji uczestniczyli subdiakoni
?wi?tego Ko?cioła Rzymskiego
, z ktorych dwoch jest znanych z imienia:
Mikołaj
,
primicerius scholae cantorum
, oraz
Amico
, O.S.B.Cluny, opat S. Lorenzo fuori le mura
[8]
.
Prawdopodobnie pi?ciu kardynałow, w tym dwoch prezbiterow, dwoch biskupow i jeden diakon, było nieobecnych:
[9]
Giovanni z Subiaco był nominatem Grzegorza VII, pozostali ? Paschalisa II.
Paschalis II przez cały swoj
pontyfikat
toczył
spor o inwestytur?
z
cesarzem Henrykiem V
, ktorego popierała rzymska arystokracja. Po jego ?mierci kardynałowie musieli schroni? si? w benedykty?skim klasztorze na
Palatynie
w obawie przed zwolennikami cesarza. Tam 24 stycznia, po trzech dniach zwyczajowych modłow i nabo?e?stw, jednogło?nie obrali starego kardynała
Giovanni Coniulo
z Gaety, diakona S. Maria in Cosmedin oraz
kanclerza Stolicy Apostolskiej
. Elekt przyj?ł wybor jako Gelazjusz II.
Krotko po swoim wyborze papie? został aresztowany przez rzymskiego barona
Cenzio II Frangipani
, zwolennika cesarza. W marcu uwolniło go wprawdzie powstanie ludowe, musiał jednak uchodzi? z Rzymu do Francji, gdzie pozostał a? do swojej ?mierci na pocz?tku nast?pnego roku. W tym czasie cesarz wyznaczył
antypapie?a
w osobie arcybiskupa Maurycego Burdinusa z Bragi, ktory przyj?ł imi?
Grzegorz VIII
.
- ↑
Gelasius II ? Vita Operaque (Auctore Pandulpho Aletrino Familiari)
- ↑
Brakuj?ce w relacji Pandolfo imiona kardynałow probował uzupełni? szesnastowieczny historyk
Alphonso Chacon
(1530/40-1599) w swym wydanym po?miertnie dziele
Vitae et res gestae Pontificum Romanorum et S. R. E. Cardinalium
, jednak?e
dodani przez niego kardynałowie
albo zostali mianowani dopiero przez po?niejszych papie?y (Ugo Lectifredo z S. Vitale, Romano z S. Maria in Portico, Pietro z S. Adriano), albo ich istnienie nie jest w ?aden wiarygodny sposob udokumentowane (Giovanni z S. Callisto, Pietro Vuilhelmus z S. Sabina, Bosone z Ss. IV Coronati, Crisostomo z S. Ciriaco, Amico z Ss. Vito e Modesto), a nadto dwoch kardynałow zostało wymienionych podwojnie (Teobaldo Boccapecora jako diakon S. Maria Nuova i jako prezbiter S. Anastasia, w rzeczywisto?ci został promowany z pierwszej rangi do drugiej w 1123; oraz Divizzo jako prezbiter Ss. Silvestro Martino i jako biskup Tusculum, promocja z tej pierwszej rangi do drugiej miała miejsce w 1121)
- ↑
Pandolfo był stronnikiem Anakleta II, ktory mianował go kardynałem. Szerzej na ten temat Robinson, s. 63, oraz F?rst, s. 69
- ↑
Klewitz, s. 100-101, 119-134; F?rst, s. 69-80; H?ls,
passim
, zwł. s. 63-64.
- ↑
Klewitz podaje liczb? 23 prezbiterow i 16 diakonow; F?rst ?18 prezbiterow i 12 diakonow; w artykule list? przedstawiono zgodnie z analiz? H?lsa, s. 63-64.
- ↑
Od Kaliksta II nominacj? z pewno?ci? otrzymali Amico z S. Croce, Gerardo z S. Prisca i Sigizo z S. Sisto, by? mo?e tak?e Gregorio z S. Eustachio, cho? w tym ostatnim przypadku jest to mało prawdopodobne. Stefano z S. Lucia in silice został mianowany dopiero przez Honoriusza II. Kardynałem S. Prisca był wowczas Gregorio a nie Gerardo, cho?
vacat
nie jest całkowicie wykluczony. Ponadto Teobaldo Boccapeccora został wymieniony przez Pandolfo jako prezbiter S. Anastasia, mimo ?e wowczas był jeszcze diakonem S. Maria Nuova (promocja w 1121/22). Klewitz, z wyj?tkiem ostatniego przypadku, zaakceptował imiona podane przez Pandolfo
- ↑
Daty nominacji podane s? w przybli?eniu. Podstawowym ?rodłem dla tych przybli?onych dat jest Huls, s. 84-86
- ↑
Pandolfo bł?dnie oznaczył opata Amico jako kardynała-prezbitera S. Croce in Gerusalemme, w rzeczywisto?ci otrzymał t? godno?? dopiero od Kaliksta II. By? mo?e w?rod ni?szego kleru był tak?e
Sigizo
, po?niejszy kardynał prezbiter S. Sisto, ktorego Pandolfo wymienił jako elektora w?rod kardynałow-prezbiterow
- ↑
Na nieobecno?? dwoch kardynałow-biskupow oraz Ugone d'Alatri wskazuje sam Pandolfo, absencji Bosone z S. Anastasia dowiodł Klewitz, s. 100. Na temat opata Giovanni z Subiaco zob. H?ls, s. 233.
- H.W. Klewitz,
Reformpapsttum und Kardinalkolleg
, Darmstadt 1957
- C.G. F?rst,
Kennen Wir die Wahlern Gelsius' II?
, w:
Festschrift Karl Pivec. Zum 60. Geburtstag gewidmet von Kollegen
, red. Anton Haidacher, Hans Eberhard Mayer, wyd. Sprachwissenschaftliches Institut der Leopold-Franzens-Universitat, 1966, s. 69-80
- I.S. Robinson,
The Papacy 1073-1198. Continuity and Innovations
, Cambridge University Press 1990
- R. Huls,
Kardinale, Klerus und Kirchen Roms: 1049-1130
, Tybinga 1977
XI wiek
|
|
---|
XII wiek
|
|
---|
XIII wiek
|
|
---|
XIV wiek
|
|
---|
XV wiek
|
|
---|
XVI wiek
|
|
---|
XVII wiek
|
|
---|
XVIII wiek
|
|
---|
XIX wiek
|
|
---|
XX wiek
|
|
---|
XXI wiek
|
|
---|