Operacja Synteza ? akcja wywiadu Armii Krajowej pod kryptonimem ?Synteza”, ktora miała na celu zlokalizowanie i rozpoznanie technologii produkcji benzyny syntetycznej w fabryce Hydrierwerke Politz ( Police k. Szczecina). Fabryka została kompletnie zniszczona w szeregu nalotow bombowych lotnictwa alianckiego w okresie od pa?dziernika 1944 roku do stycznia 1945.

Cel akcji [ edytuj | edytuj kod ]

Operacja przeprowadzona została w ramach sieci wywiadowczej funkcjonuj?cej pod nazw? ?Lombard”, ktora podporz?dkowana była Oddziałowi II Komendy Głownej Armii Krajowej . Jednym z zada? ?Bałtyku” było szczegołowe rozpracowanie wywiadowcze rejonu Szczecina ze szczegolnym uwzgl?dnieniem funkcjonowania fabryki benzyny syntetycznej w Policach (niem. Hydrierwerke Politz ) produkuj?cej paliwo dla potrzeb niemieckiej machiny wojennej oraz szczeci?skich stoczni. Cało?? umownie okre?lono kryptonimem ?Synteza”. Rozpracowanie wywiadowcze odbyło si? w oparciu o pomorsk? ekspozytur? II Komendy AK zwanej ?Bałtyk” dziel?cej si? na oddziały ?Bałtyk 301” kier. ?Kolski” ( Edmund Czarnowski ), ?Bałtyk 302” kier. ?Apoli” ( Apolinary Łagiewski ) i ?Bałtyk 303” kier. ?S?k”, ?Tragarz” ( Augustyn Traeger ) ^[1] .

Przebieg operacji [ edytuj | edytuj kod ]

Podczas akcji wywiad AK prowadził obserwacj? celow, wywiady z polskimi robotnikami przymusowymi oraz wprowadził na teren fabryki agenta przebranego w mundur organizacji Todta . Efektem działa? wywiadowczych były precyzyjne dane przekazywane wywiadowi AK, a za jego po?rednictwem wywiadowi brytyjskiemu, co umo?liwiło przeprowadzenie w okresie 1944-1945 r. przez lotnictwo alianckie szeregu bardzo dokładnych bombardowa? fabryki. W wyniku akcji wywiadowczych ?Bałtyk 301” zdołał zidentyfikowa? tak?e szczegołowe rozmieszczenie magazynow produkowanej w Policach koło Szczecina benzyny syntetycznej, ktore mie?ciły si? w Gda?sku , Gdyni i Malborku ^[2] .

Po akcji [ edytuj | edytuj kod ]

Po nalotach i kompletnym zniszczeniu fabryki Gestapo wpadło jednak na trop uczestnikow akcji. Wi?kszo?? uczestnikow aresztowano i w wyniku procesu w Berlinie kary ?mierci unikn?ły tylko pojedyncze osoby. Z pi?ciu wyrokow ?mierci wykonano cztery ? wszystkie niemal w przededniu zdobycia stolicy Niemiec przez Armi? Czerwon?. W 1972 roku powstał film dokumentalny pt. Kryptonim ?Synteza” w re?yserii Andrzeja Androchowicza.

Bombardowania [ edytuj | edytuj kod ]

Z uwagi na du?e znaczenie strategiczne dla III Rzeszy pierwsze bombardowania fabryki rozpocz?ły si? ju? we wrze?niu 1940 r. Du?a intensywno?? nalotow zmusiła Niemcow do budowy zapory balonowej oraz schronow . Mimo zwi?kszonej intensywno?ci nalotow w roku 1944 fabryka dalej produkowała benzyn?. Dopiero na pocz?tku 1945 r., po ostatnim nalocie, w ktorym udział brali tak?e piloci z polskiego 300 Dywizjonu Bombowego Ziemi Mazowieckiej fabryka zako?czyła produkcj?.

Bombardowania fabryki w latach 1940?1945 ^[3] :

• 4 wrze?nia/5 wrze?nia 1940 ? 12 Niemcow zabitych, 15 słowackich robotnikow rannych;
• 14 pa?dziernika/15 pa?dziernika 1940;
• 26 pa?dziernika/27 pa?dziernika 1940;
• 20 kwietnia 1944;
• 29 maja 1944 ? 123 zabitych, spłon?ł cz??ciowo oboz Pommernlager;
• 7 lipca 1944;
• 8 sierpnia/9 sierpnia 1944;
• 21 sierpnia 1944;
• 25 sierpnia 1944;
• 4 wrze?nia/5 wrze?nia 1944;
• 7 pa?dziernika 1944;
• 21 grudnia 1944 ? zniszczono całkowicie wie? Kołpin-Langenstucken
• 13 stycznia 1945 ? w przeci?gu 14 minut 250 samolotow zrzuciło 1600 bomb niszcz?cych, 6 min powietrznych oraz bomby z opo?nionym zapłonem;
• 8 marca 1945 ? ostatni nalot na fabryk?.

Uczestnicy akcji [ edytuj | edytuj kod ]

• ?Mewa” ^[4] (Leon Chaustow),
• ?Kolski" (Edmund Czarnowski),
• ?Apoli” (Apolinary Łagiewski),
• ?Tragarz” ( Augustyn Traeger )

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Film dokumentalny ?KRYPTONIM ?SYNTEZA” Re?yseria: Andrzej E. Androchowicz, Polska 1972

• p
• d
• e

Zwi?zek Walki Zbrojnej ? Armia Krajowa

Komenda Głowna	Biuro Finansow i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Słu?ba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okr?gi	Białystok Krakow Lublin Lwow Łod? Nowogrodek Polesie Pomorze Pozna? Radom-Kielce Stanisławow ?l?sk Tarnopol Warszawa Wilno Woły?
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagł?biowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja ?Burza” Akcja Getto Akcja Goral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pi?sku Akcja pod Arsenałem Akcja Ta?ma Akcja w Ko?skich Akcja w Celestynowie Akcja Wilanow Akcja Wieniec Akcja Wi?nicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja ?Ostra Brama” Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie wi?zienia w Kielcach Rozbicie wi?zienia w Pułtusku
Dywersja i sabota?	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Krolewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabota? Wysadzenie poci?gu w Choszczowce (1943) Wysadzenie poci?gu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Burkl Akcja ?C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Głowki Akcja Komitet Ukrai?ski Akcja Koppe Akcja Ko?ba Akcja Kretschmann Akcja Kruger Akcja ?Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotar? Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rz?du Londy?skiego Zamach na Hansa Franka Zamach na Kurta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej Bitwa na Porytowym Wzgorzu Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kału?owk? Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowan? Oszmiank? Bitwa pod Mikuliszkami Bitwa pod Grau?yszkami Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojd? Boj pod P?cicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianow Walki o Kowel i Włodzimierz Woły?ski (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Pa?stwo Podziemne Szare Szeregi ?Z? AK Grupy Szturmowe Republika Pi?czowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzy? Armii Krajowej Odznaka ?Krzy? Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzy? Powsta?czy