Wspołczesne formy opłatka wigilijnego
Opłatki podczas spotkania ?wi?tecznego w
Senacie
(2014)
Opłatek
(z
łac.
oblatum
?dar ofiarny”) ? bardzo cienki biały płatek chlebowy, prza?ny (czyli niekwaszony i niesolony), wypiekany z białej
m?ki
i wody bez dodatku
dro?d?y
, ktorym dziel? si? chrze?cijanie, zgromadzeni przy stole
wigilijnym
, składaj?c sobie ?yczenia.
Zwyczaj dzielenia si? opłatkiem w wigili? Bo?ego Narodzenia jest powszechny przede wszystkim w Polsce i w rodzinach polonijnych, ale spotykany tak?e na
Słowacji
[1]
,
Litwie
,
Białorusi
,
Ukrainie
i w
Czechach
.
Opłatek wigilijny jest symbolem pojednania i przebaczenia, znakiem przyja?ni i miło?ci. Dzielenie si? nim na pocz?tku wieczerzy wigilijnej wyra?a ch?? bycia razem. Ma swoj? symbolik? w wymiarze nie tylko duchowym: sama materia opłatka: ?chleb”, podkre?la rownie? doczesny charakter ?ycze?. W podtek?cie tego ?yczenia jest nawi?zanie do
modlitwy
Ojcze Nasz: oby nam go nie zabrakło (
chleba naszego powszedniego...
). Symbolika chleba ma jeszcze inny wymiar: nale?y by? jak chleb dobrym i jak chleb podzielnym.
Tradycja łamania si? opłatkiem swoje korzenie ma w pierwszych wiekach chrze?cija?stwa. Nie miała pocz?tkowo zwi?zku z Bo?ym Narodzeniem, była symbolem komunii duchowej członkow wspolnoty. Zwyczaj błogosławienia chleba nazywano
eulogiami
. Z czasem na wigilijn? msz? przynoszono chleb, ktory błogosławiono i ktorym si? dzielono. Zabierano go te? do domow dla chorych, czy tych, ktorzy z ro?nych powodow nie byli w ko?ciele, przesyłano krewnym i znajomym.
Praktyka przesyłania sobie eulogii, popularna w pierwszych wiekach chrze?cija?stwa, zanika? zacz?ła w IX wieku na mocy dekretow
synodow karoli?skich
, ktore chciały zachowa? zacieraj?c? si? ro?nic? mi?dzy
chlebem konsekrowanym
a pobłogosławionym.
Opłatki wypiekano przy
klasztorach
oraz
ko?ciołach
. U?ywano w tym celu specjalnych metalowych form, do ktorych wlewano ciasto.
Na pocz?tku XIX wieku popularne stały si?, znane tylko w Polsce, ozdoby z opłatka, ktore zawieszano nad stołem wigilijnym. Miały zapewni? szcz??cie i powodzenie w nadchodz?cym roku. Rownie? tzw.
?wiaty
, ktorymi dekorowane były zawieszane u sufitu
podła?niczki
wykonane były z kolorowego ciasta opłatkowego.
Oprocz białego opłatka, przeznaczonego na komunikanty i do łamania si? podczas wigilii, wypieka si? rownie? kolorowy, przeznaczony dla zwierz?t domowych i bydła. Na ?l?sku znany jest tzw. "
rado?nik
", czyli opłatek posmarowany miodem, dawany dzieciom.
W potocznym znaczeniu
opłatek
(zwany inaczej
spotkaniem opłatkowym
) oznacza rodzaj spotkania organizowanego w zakładach pracy, wspolnotach oraz instytucjach w okresie
adwentu
lub
Bo?ego Narodzenia
, poł?czonego z łamaniem si? opłatkiem i składaniem ?ycze?.
| Chrze?cija?stwo
|
|
|---|
Postacie
folklorystyczne
|
|
|---|
| Zwyczaje
|
|
|---|
| Atrybuty
|
|
|---|
| Kuchnia
| słodkie pieczywo,
ciasta i torty
|
|
|---|
| ciasteczka
|
|
|---|
| puddingi i inne desery
|
|
|---|
| słodycze (cukierki)
|
|
|---|
| pierogi, paszteciki i goł?bki
|
|
|---|
| inne potrawy z kapusty
|
|
|---|
| potrawy z ptactwa
|
|
|---|
| potrawy z ryb
|
|
|---|
| zupy i sałatki
|
|
|---|
| napoje
|
|
|---|
|
|---|
| Muzyka
|
|
|---|
| Zobacz te?
|
|
|---|
| Według pa?stw
|
|
|---|
