Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ombudsman
(
szw.
?rzecznik”)
[1]
? niezale?ny urz?dnik, powi?zany z parlamentem
[2]
, do ktorego mo?na odwoływa? si? w sprawach naruszania praw i wolno?ci jednostki po wyczerpaniu samodzielnych mo?liwo?ci prawnych
[2]
.
Powołany po raz pierwszy w
Szwecji
w 1809 roku jako kanclerz sprawiedliwo?ci. Jego podstawow? kompetencj? było kontrolowanie działania
administracji
. W XIX w. osłabienie pozycji monarchy na rzecz parlamentu wzmocniło rol? ombudsmana w Szwecji.
Szwecja była jedynym krajem posiadaj?cym ombudsmana do 1919 roku, kiedy urz?d ten został wprowadzony w
Finlandii
. W latach 50. XX wieku ombudsmana wprowadzono w
Danii
. W
RFN
powołano pełnomocnika
Bundestagu
do spraw wojskowych (nie jest to klasyczny Ombudsman). W latach 60. XX wieku nast?pił gwałtowny rozwoj tej instytucji w krajach demokratycznych. Konstytucja Hiszpanii z 1978 wprowadziła instytucj? ?Obro?cy Ludu” (
Defensor del pueblo
)
[3]
.
W Polsce podobna instytucja zaistniała w roku 1987
[2]
, za czasow
PRL
? wowczas na ten urz?d została powołana
Ewa Ł?towska
(pierwszy
Rzecznik Praw Obywatelskich
). Działalno?? Rzecznika reguluje Konstytucja RP z 1997 (art. 208?212) i Ustawa z dnia 15 lipca 1987 roku o Rzeczniku Praw Obywatelskich
[4]
.
Czechy
powołały Ombudsmana w 1999 roku, a
Słowacja
w 2001.
Jest to samodzielny
organ pa?stwowy
oddzielony wyra?nie od administracji i s?downictwa, powi?zany z parlamentem poprzez sposob powoływania oraz kontroln? funkcj? parlamentu.
Wysłuchuje skarg obywateli na nieprawidłowe działanie administracji i podejmuje działania w celu ich wyeliminowania. Informuje parlament o stanie
praworz?dno?ci
w działaniu administracji. Na podstawie ro?nego typu informacji, tak?e powzi?tych samodzielnie, mo?e podj?? działania z własnej inicjatywy, nie tylko na wniosek
pokrzywdzonego
. Kontakt obywateli z ombudsmanem jest stosunkowo mało sformalizowany.
