Noel Coward

Noel Coward
	; Noel Coward w 1972 roku
Imi? i nazwisko	Noel Peirce Coward
Data i miejsce urodzenia	16 grudnia 1899 ; Teddington
Data i miejsce ?mierci	26 marca 1973 ; Blue Harbour
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Sir Noel Peirce Coward ^[1] (ur. 16 grudnia 1899 w Teddington , zm. 26 marca 1973 w Blue Harbour na Jamajce ^[2]) ? angielski dramaturg, kompozytor, re?yser, aktor i piosenkarz ^[3]^[4].

Teatr [ edytuj | edytuj kod ]

Utrwalił si? w powszechnej ?wiadomo?ci głownie jako tworca rewii , komedii i musicali . Do charakterystycznych dla tego tworcy dramatow mo?na zaliczy? Young Idea (Młoda idea, 1921), Private Lives (?ycie prywatne, 1930), Blithe Spirit (Seans, 1941). Jego sztuki opowiadaj? o iluzoryczno?ci wi?zi społecznych, o gł?bi indywidualnego do?wiadczenia wobec przyj?tego sztampowego konwenansu ^[5].

W 1924 wyre?yserował spektakl na podstawie dramatu własnego autorstwa The Vortex (Wir, 1924) ^[6]. Było to skandalizuj?ce przedstawienie, opowiadaj?ce o relacjach syna-narkomana i jego rozwi?złej matki. Aby zwi?kszy? zainteresowanie publiczno?ci Coward twierdził, ?e opowiada w nim swoj? własn? histori?. W tym samym roku powstał tak?e dramat rodzinny The rat trap (Pułapka na szczury) ^[7].

Cavalcade [ edytuj | edytuj kod ]

Wyj?tkowym w karierze Cowarda był monumentalny patriotyczny spektakl Cavalcade (Kawalkada, 1931). Grupa aktorska licz?ca 250 osob odgrywała dzieje Wielkiej Brytanii od pocz?tku XX wieku do roku 1929. Pocz?tkiem tytułowego korowodu postaci był pogrzeb krolowej Wiktorii , jego met? klub nocny o wymownej nazwie "Chaos". Cało?? opowiadała o post?puj?cym upadku imperium brytyjskiego. Coward operował wyrazistymi kontrastami i chwytami melodramatycznymi . Spektakle ko?czyły si? od?piewaniem przez widowni? hymnu God Save the King .

Cavalcade odniosła sukces frekwencyjny, z czasem jednak pojawiły oskar?enia o szerzenie szowinizmu, co spowodowało zdj?cie sztuki z afisza. Spektakl wywarł wpływ na brytyjska kultur?: wy?wietlany w latach 70. serial telewizyjny Upstairs, Downstairs wprost nawi?zywał do spektaklu, a w kampanii wyborczej Margaret Thatcher w 1983 roku pojawiały si? nie?wiadome zapo?yczenia z dramatu Cowarda ^[7].

Film [ edytuj | edytuj kod ]

Na podstawie sztuki Noela Cowarda Easy Virtue Alfred Hitchcock zrealizował w 1928 dramat Łatwa cnota ^[8]. W 2008 powstał film Wojna domowa .

?ycie prywatne [ edytuj | edytuj kod ]

Był gejem ^[9]. Przez 19 lat pozostawał w zwi?zku z Jerzym ksi?ciem Kentu z brytyjskiej rodziny krolewskiej ^[10], a przez kolejne 30 lat, a? do swojej ?mierci, z aktorem filmowym Grahamem Paynem .

Nagrody [ edytuj | edytuj kod ]

Nagroda Akademii Filmowej 1942: Nasz okr?t (nominacja; Najlepszy Scenariusz Oryginalny)

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Personalidade: Noel Coward (Reino Unido) . InterFilmes.com. [dost?p 2018-12-16]. ( port. ) .
↑ Noel Coward . Listal. [dost?p 2018-12-16]. ( ang. ) .
↑ Noel Coward Pictures . FanPix.Net. [dost?p 2018-12-16]. ( ang. ) .
↑ Noel Coward (16 de Dezembro de 1899) . Filmow. [dost?p 2018-12-16]. ( port. ) .
↑ (1973-03-27): Sir Noel Coward, Playwright, Dies at 73 . The New York Times . [dost?p 2018-12-16]. ( ang. ) .
↑ (Sir) Noel Coward - Writer Biography (1899-1973) . Film Reference. [dost?p 2018-12-16]. ( ang. ) .
↑ ^a ^b Christopher Innes: Teatr po I i II wojnie ?wiatowej. W: Historia teatru . John Russel Brown (red.). Warszawa: Pa?stwowe Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 399-400. ISBN 83-06-00252-0 .
↑ Patrick McGilligan : Alfred Hitchcock: ?ycie w ciemno?ci i pełnym ?wietle . Jowita Matys, Anna Nermer, Andrzej Nermer, Irena St?por (tłum.). Twoj Styl, 2005, s. 121. ISBN 978-83-7163-505-2 . ( pol. ) .
↑ Vincent Dowd (2015-09-07): Noel Coward's encounter with The Mob - BBC News . BBC . [dost?p 2018-12-16]. ( ang. ) .
↑ Adrian Lee (2013-07-15): Scandal of forgotten Prince George, Duke of Kent and his tormented lovechild . express.co.uk. [dost?p 2009-08-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-10)]. ( ang. ) .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Noel Coward w bazie AllMusic ( ang. )
Noel Coward w bazie IMDb ( ang. )
Noel Coward w bazie Filmweb
Noel Coward w bazie Notable Names Database ( ang. )

[1] Personalidade: Noel Coward (Reino Unido) . InterFilmes.com. [dost?p 2018-12-16]. ( port. ) .

[2] Noel Coward . Listal. [dost?p 2018-12-16]. ( ang. ) .

[fanpix.famousfix-3] Noel Coward Pictures . FanPix.Net. [dost?p 2018-12-16]. ( ang. ) .

[filmow-4] Noel Coward (16 de Dezembro de 1899) . Filmow. [dost?p 2018-12-16]. ( port. ) .

[nytimes-5] (1973-03-27): Sir Noel Coward, Playwright, Dies at 73 . The New York Times . [dost?p 2018-12-16]. ( ang. ) .

[6] (Sir) Noel Coward - Writer Biography (1899-1973) . Film Reference. [dost?p 2018-12-16]. ( ang. ) .

[Innes-7] Christopher Innes: Teatr po I i II wojnie ?wiatowej. W: Historia teatru . John Russel Brown (red.). Warszawa: Pa?stwowe Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 399-400. ISBN 83-06-00252-0 .

[a-8] Patrick McGilligan : Alfred Hitchcock: ?ycie w ciemno?ci i pełnym ?wietle . Jowita Matys, Anna Nermer, Andrzej Nermer, Irena St?por (tłum.). Twoj Styl, 2005, s. 121. ISBN 978-83-7163-505-2 . ( pol. ) .

[9] Vincent Dowd (2015-09-07): Noel Coward's encounter with The Mob - BBC News . BBC . [dost?p 2018-12-16]. ( ang. ) .

[express-10] Adrian Lee (2013-07-15): Scandal of forgotten Prince George, Duke of Kent and his tormented lovechild . express.co.uk. [dost?p 2009-08-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-10)]. ( ang. ) .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

1926?1950	Warner Bros. / Charlie Chaplin (1928) Walt Disney (1932) Shirley Temple (1934) D.W. Griffith (1935) The March of Time / W. Howard Greene i Harold Rosson (1936) Edgar Bergen / W. Howard Greene / Museum of Modern Art Film Library / Mack Sennett (1937) J. Arthur Ball / Walt Disney / Deanna Durbin i Mickey Rooney / Gordon Jennings , Jan Domela , Devereaux Jennings, Irmin Roberts, Art Smith, Farciot Edouart , Loyal Griggs , Loren L. Ryder , Harry D. Mills, Louis Mesenkop , Walter Oberst / Oliver T. Marsh i Allen Davey / Harry Warner (1938) Douglas Fairbanks / Judy Garland / William Cameron Menzies / Motion Picture Relief Fund ( Jean Hersholt , Ralph Morgan , Ralph Block , Conrad Nagel ) / Technicolor Company (1939) Bob Hope / Nathan Levinson (1940) Walt Disney , William Garity , John N. A. Hawkins i RCA Manufacturing Company / Leopold Stokowski i jego wspołpracownicy / Rey Scott / Ministrowie informacji Wielkiej Brytanii (1941) Charles Boyer / Noel Coward / Metro-Goldwyn-Mayer (1942) George Pal (1943) Bob Hope / Margaret O’Brien (1944) Republic Studio, Daniel J. Bloomberg i Republic Studio Sound Department / Walter Wanger / The House I Live In / Peggy Ann Garner (1945) Harold Russell / Laurence Olivier / Ernst Lubitsch / Claude Jarman Jr. (1946) James Baskett / Thomas Armat , William Nicholas Selig , Albert E. Smith i George Kirke Spoor / Bill and Coo / Dzieci ulicy (1947) Walter Wanger / Monsieur Vincent / Sid Grauman / Adolph Zukor (1948) Jean Hersholt / Fred Astaire / Cecil B. DeMille / Złodzieje rowerow (1949) Louis B. Mayer / George Murphy / Mury Malapagi (1950)
1951?1975	Gene Kelly / Rash?mon (1951) Merian C. Cooper / Bob Hope / Harold Lloyd / George Mitchell / Joseph M. Schenck / Zakazane zabawy (1952) 20th Century-Fox Film Corporation / Bell & Howell Company / Joseph Breen / Pete Smith (1953) Bausch & Lomb Optical Company / Danny Kaye / Kemp Niver / Greta Garbo / Jon Whiteley / Vincent Winter / Wrota piekieł (1954) Samuraj (1955) Eddie Cantor (1956) Society of Motion Picture and Television Engineers / Broncho Billy Anderson / Charles Brackett / B.B. Kahane (1957) Maurice Chevalier (1958) Buster Keaton / Lee De Forest (1959) Gary Cooper / Stan Laurel / Hayley Mills (1960) William L. Hendricks / Fred L. Metzler / Jerome Robbins (1961) William J. Tuttle (1964) Bob Hope (1965) Yakima Canutt / Y. Frank Freeman (1966) Arthur Freed (1967) John Chambers / Onna White (1968) Cary Grant (1969) Lillian Gish / Orson Welles (1970) Charlie Chaplin (1971) Charles S. Boren / Edward G. Robinson (1972) Henri Langlois / Groucho Marx (1973) Howard Hawks / Jean Renoir (1974) Mary Pickford (1975)
1976?2000	Margaret Booth (1977) Walter Lantz / Laurence Olivier / King Vidor / Museum of Modern Art Department of Film (1978) Hal Elias / Alec Guinness (1979) Henry Fonda (1980) Barbara Stanwyck (1981) Mickey Rooney (1982) Hal Roach (1983) James Stewart / National Endowment for the Arts (1984) Paul Newman / Alex North (1985) Ralph Bellamy (1986) Eastman Kodak Company / National Film Board of Canada (1988) Akira Kurosawa (1989) Sophia Loren / Myrna Loy (1990) Satyajit Ray (1991) Federico Fellini (1992) Deborah Kerr (1993) Michelangelo Antonioni (1994) Kirk Douglas / Chuck Jones (1995) Michael Kidd (1996) Stanley Donen (1997) Elia Kazan (1998) Andrzej Wajda (1999) Jack Cardiff / Ernest Lehman (2000)
od 2001	Sidney Poitier / Robert Redford (2001) Peter O’Toole (2002) Blake Edwards (2003) Sidney Lumet (2004) Robert Altman (2005) Ennio Morricone (2006) Robert F. Boyle (2007) Lauren Bacall / Roger Corman / Gordon Willis (2009) Kevin Brownlow / Jean-Luc Godard / Eli Wallach (2010) James Earl Jones / Dick Smith (2011) D.A. Pennebaker / Hal Needham / George Stevens Jr. (2012) Angela Lansbury / Steve Martin / Piero Tosi (2013) Jean-Claude Carriere / Hayao Miyazaki / Maureen O’Hara (2014) Spike Lee / Gena Rowlands (2015) Jackie Chan / Lynn Stalmaster / Anne V. Coates / Frederick Wiseman (2016) Charles Burnett / Owen Roizman / Donald Sutherland / Agnes Varda (2017) Marvin Levy / Lalo Schifrin / Cicely Tyson (2018) David Lynch / Wes Studi / Lina Wertmuller (2019) Samuel L. Jackson / Elaine May / Liv Ullmann (2021) Euzhan Palcy / Diane Warren / Peter Weir (2022) Angela Bassett / Mel Brooks / Carol Littleton (2023)