Ten artykuł od 2014-11 wymaga modyfikacji na podstawie naj?wie?szych informacji. Niektore tre?ci s? na pewno lub najprawdopodobniej nieaktualne. Artykuł nale?y zweryfikowa?, wskazuj?c w przypisach ?rodła informacji. Dokładniejsze informacje o tym, co nale?y poprawi?, by? mo?e znajduj? si? w dyskusji tego artykułu . Po wyeliminowaniu niedoskonało?ci nale?y usun?? szablon {{Dopracowa?}} z tego artykułu.

National Security Agency

Logo National Security Agency
Pa?stwo	Stany Zjednoczone
Data utworzenia	1952
Dyrektor	gen. Paul M. Nakasone
Poło?enie na mapie stanu Maryland National Security Agency
Poło?enie na mapie Stanow Zjednoczonych National Security Agency
39°06′32″N   76°46′17″W / 39,108889   -76,771389
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

National Security Agency ( NSA ) ? ameryka?ska wewn?trzna agencja wywiadowcza koordynuj?ca m.in. zadania wywiadu elektronicznego, powstała w kwietniu 1952 roku na bazie struktury działaj?cej od 1949 roku, Agencji Bezpiecze?stwa Sił Zbrojnych ( Armed Forces Security Agency ? AFSA ).

Zadania [ edytuj | edytuj kod ]

NSA przechwytuje i analizuje dane obcych pa?stw w zakresie ł?czno?ci radiowej , telefonicznej , internetowej oraz emisji wszelkiego rodzaju urz?dze? radiolokacyjnych i systemow naprowadzania pociskow rakietowych . Podstaw? technicznej infrastruktury szpiegowskiej jest system Echelon . NSA koordynuje wszelkie działania Stanow Zjednoczonych w zakresie kryptoanalizy i kryptobezpiecze?stwa . Jej dwa podstawowe zadania to łamanie systemow kodowych i szyfrowych innych pa?stw oraz ochrona bezpiecze?stwa systemow informacyjnych (ang. Information System Security ? INFOSEC) ł?czno?ci ameryka?skiej, w tym ł?czno?ci Białego Domu . Koordynacj? wspołpracy NSA z Siłami Zbrojnymi Stanow Zjednoczonych zajmuje si? Centralna Słu?ba Bezpiecze?stwa (ang. Central Security Service ? CSS), utworzona w 1972. Szef CSS (jest nim szef NSA) ^{[ potrzebny przypis ]} kontroluje tak?e działania rozpoznania radiotechnicznego, tzw. COMINT ( Communications Intelligence ) oraz rozpoznania radioelektronicznego, tzw. ELINT ( Electronic Intelligence ), wszystkich rodzajow sił zbrojnych.

Utworzenie NSA [ edytuj | edytuj kod ]

Agencja Bezpiecze?stwa Krajowego wywodzi si? z działaj?cej od 20 maja 1949 roku Agencji Bezpiecze?stwa Sił Zbrojnych AFSA . Centralna Agencja Wywiadowcza (CIA), pocz?tkowo miała by? głown? instytucj? zajmuj?c? si? nasłuchem i przechwytywaniem korespondencji, lecz Departament Obrony uwa?ał, ?e rola agencji w tej dziedzinie powinna ogranicza? si? do analizowania. Tymczasem dochodziło do konfliktow mi?dzy Departamentem Stanu a poszczegolnymi rodzajami sił zbrojnych, odbiorcami danych COMINT. W istocie Armed Forces Security Agency ? AFSA stała si? kolejn? (czwart?) słu?b? kryptologiczn? rywalizuj?c? ze swoimi odpowiednikami w siłach l?dowych, marynarce wojennej i siłach powietrznych. W zwi?zku z tym w grudniu 1951 roku została powołana przez prezydenta Trumana specjalna grupa, ktora miała znale?? metod? rozwi?zania zaistniałych problemow.

W rezultacie tego, w kwietniu 1952 roku na podstawie rozkazu wykonawczego, na bazie struktury Agencji Bezpiecze?stwa Sił Zbrojnych AFSA , utworzono Agencj? Bezpiecze?stwa Krajowego. W ci?gu kilku lat Agencja Bezpiecze?stwa Krajowego, ktor? potem umieszczono w Fort Meade , stała si? najwi?ksz? fabryk? wywiadowcz? w wolnym ?wiecie.

Siedziba ? Fort Meade [ edytuj | edytuj kod ]

Siedziba NSA mie?ci si? w Fort Meade ( Fort George G. Meade ), 5 mil na połnocny wschod od miasteczka Laurel w stanie Maryland (przy autostradzie pomi?dzy Baltimore i Waszyngtonem).

Nazwa centrali wywodzi si? od imienia i nazwiska byłego generała Unii w czasie wojny secesyjnej , George’a Gordona Meade’a. Zajmuj?ca powierzchni? 260 ha siedziba NSA jest najbardziej widoczn? cz??ci? ?wiatowego kompleksu jej dobr, w skład ktorego wchodz? stacje naziemne w Sugar Grove w zachodniej Wirginii , tereny w stanie Waszyngton , Anchorage na Alasce i za granic? od Argentyny po Australi? i Chi?sk? Republik? Ludow? .

Agencja kieruje stamt?d globaln? sieci? dozoru ?rodeł emisji fal elektromagnetycznych, posługuj?c si? satelitami , samolotami i systemem stacji naziemnych. W Fort Meade znajduje si? miejsce na parking samochodowy na ok. 18 tys. pojazdow ; NSA dysponuje wydzielonym zjazdem z jednej z głownych autostrad, z ktorego korzysta? mog? jedynie pracownicy agencji. Fort Meade jest głownym o?rodkiem studiow kryptologicznych NSA, komputerowe centrum badawcze uwa?ane jest za najwi?ksze skupisko matematykow na ?wiecie. Zatrudniaj?ca w Fort Meade i jego okolicach ok. 20 tysi?cy osob Agencja Bezpiecze?stwa Narodowego jest najwi?kszym pracodawc? w stanie Maryland; niewykluczone, ?e w skali globalnej zatrudnia nawet 100 tysi?cy osob. Fort Meade jest drugim co do wielko?ci odbiorc? elektryczno?ci w stanie Maryland; z corocznego bud?etu NSA 21 milionow dolarow ameryka?skich jest przekazywanych na jej opłacenie.

Wspołpraca (UKUSA) [ edytuj | edytuj kod ]

NSA szeroko wspołpracuje z agencjami wywiadowczymi w kraju i agencjami wywiadu sojusznikow Stanow Zjednoczonych. Dzi?ki tajnemu porozumieniu zawartemu w 1947 roku, tzw. porozumienie UKUSA ( United Kingdom ? United States of America Security Agreement ) ł?czy operacje wywiadu radiowego Australii, Kanady , Nowej Zelandii , Stanow Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii , m.in. z brytyjsk? Central? Ł?czno?ci Rz?dowej ( Government Communications Headquarters ), kanadyjsk? Słu?b? Bezpiecze?stwa Ł?czno?ci ( Communications Security Establishment ), australijskim Zarz?dem Ł?czno?ci Ministerstwa Obrony (Defence Signals Directorate) oraz nowozelandzkim Biurem Bezpiecze?stwa Ł?czno?ci Pa?stwowej (Government Communications Security Bureau). Mimo wspołpracy dzi?ki porozumieniu UKUSA, nie brakowało takich wypadkow jak chowanie przed sob? wa?nych informacji i wzajemne podejrzenia. W siedzibie CIA utworzono specjalny sztab ( Sztab D) do takich wła?nie przedsi?wzi??.

W wydanej w 1991 roku ksi??ce ?Łowca Szpiegow” ( Spycatcher ), ktora jest pami?tnikiem jednego z oficerow brytyjskiej Tajnej Słu?by MI5, mo?na przeczyta?:

Je?eli Amerykanie zamierzali złama? jaki? szyfr i nie zamierzali dzieli? si? z nami rezultatami, albo je?li chcieli działa? przeciwko nam lub innym pa?stwom Wspolnoty Brytyjskiej, a jeste?my pewni, ?e to robili, to Sztab D, był najlepszym miejscem do wykonania takich operacji.

Przestrze? kosmiczna [ edytuj | edytuj kod ]

W przestrzeni kosmicznej NSA monitoruje dwie kategorie sztucznych satelitow Ziemi ? komercyjne satelity i satelity rozpoznawcze ELINT.

Drukarnia i wytwornia [ edytuj | edytuj kod ]

W siedzibie Narodowej Agencji Bezpiecze?stwa działa wielka drukarnia NSA i wytwornia mikroprocesorow dla pot??nego parku komputerowego agencji, ktora prowadzi tak?e Narodow? Szkoł? Kryptologiczn?.

Stacje nasłuchowe [ edytuj | edytuj kod ]

NSA utrzymuje stacje nasłuchowe w prowincji Xinjang, na połnocno-zachodnim ko?cu Chi?skiej Republiki Ludowej , w pobli?u granicy z dawnym Zwi?zkiem Radzieckim ^{[ potrzebny przypis ]} . W czasie zimnej wojny wykorzystywane były one do monitorowania radzieckich poligonow rakietowych i j?drowych.

Tajno?? NSA [ edytuj | edytuj kod ]

NSA została powołana jako tajna. Rozporz?dzenie prezydenta Stanow Zjednoczonych, Harry’ego S. Trumana z 24 pa?dziernika 1952 roku, powołuj?ce do ?ycia NSA, było ?ci?le tajne. Utajniony pozostaje statut agencji (poza opublikowanym w 1984 roku niewielkim fragmentem dotycz?cym zwolnienia NSA z pewnych ogranicze? w korzystaniu z danych rozpoznania radiotechnicznego, COMINT). Kierownictwo agencji dokłada wszelkich stara?, aby pozosta? w cieniu. Przez całe lata zapytani o miejsce pracy członkowie jej personelu nie mieli prawa wymienia? nazwy i musieli odpowiada? np. ?w Departamencie Obrony (DoD)”. Cywilnych pracownikow agencji obowi?zuj? liczne ograniczenia, wolno im np. korzysta? wył?cznie z pomocy dentystow sprawdzonych przez biuro ochrony NSA, musz? tak?e informowa? o zawarciu przez krewnych zwi?zku mał?e?skiego z cudzoziemcem lub cudzoziemk?. Tak wysoki stopie? utajnienia doprowadził z czasem do humorystycznego tłumaczenia skrotu NSA jako No Such Agency (ang. nie ma takiej agencji).

Mimo tajemnicy, jak? otacza si? agencja, z biegiem lat ujawnione zostały niektore efekty jej pracy, jak np. nagrania rozmow Leonida Bre?niewa z najwy?szej rangi dostojnikami radzieckimi, prowadzonych przez telefon zainstalowany w limuzynie I sekretarza KPZR , pogaw?dek dyktatora Panamy , Manuela Antonia Noriegi , z kochank?, przechwycone informacje, ktore pozwoliły zidentyfikowa? Libijczykow ponosz?cych odpowiedzialno?? za zamach bombowy na samolot pasa?erski linii Pan Am, w 1988 roku, nagrania rozmow telefonicznych kolumbijskiego lorda kokainowego, Pablo Escobara , umo?liwiaj?ce zlokalizowanie jego miejsca pobytu.

Dezerterzy [ edytuj | edytuj kod ]

Pierwsze jawne informacje o charakterze działalno?ci Agencji Bezpiecze?stwa Narodowego nadeszły z niespodziewanego ?rodła ? z Moskwy .

We wrze?niu 1960 roku dwaj pracownicy NSA (kryptoanalitycy), William H. Martin i Bernon F. Mitchell, zbiegli do Zwi?zku Radzieckiego. Na konferencji prasowej oskar?yli rz?d Stanow Zjednoczonych o działania przeciwko Zwi?zkowi Radzieckiemu. Powiedzieli m.in. tak?e o wspołpracy słu?b specjalnych USA i Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii i Nowej Zelandii. Dodali rownie?, ?e NSA prowadzi rutynowy nasłuch ł?czno?ci ponad 40 pa?stw, m.in. Zwi?zku Radzieckiego, Polski , Czechosłowacji i innych pa?stw bloku wschodniego , ale te? swoich sojusznikow, w tym Francji , Włoch i Turcji . W 1963 roku w Moskwie pojawił si? kolejny pracownik NSA, Victor N. Hamilton.

Hamilton od 1957 roku pracował w NSA jako analityk. Urodzony w Libii , o?enił si? z Amerykank? i wyjechał do USA, gdzie otrzymał obywatelstwo ameryka?skie. Po 18 miesi?cach jego pracy w NSA agencja zorientowała si?, ?e Hamilton ma problemy ze zdrowiem psychicznym, lecz nie zwolniono go z powodu jego znajomo?ci j?zykow obcych, w tym arabskiego. Hamilton pracował w sekcji Bliskiego Wschodu wydziału ALLO, All Other Countries . Jego obowi?zki polegały na przechwytywaniu i analizie ł?czno?ci takich krajow jak: Iran , Irak , Liban , Jordania , Arabia Saudyjska , Jemen , Libia , Maroko , Tunezja , Grecja , Turcja i Etiopia .

Hamiltona z NSA zwolniono w kwietniu 1959 roku z powodu depresji. Nagle w lipcu 1963 roku Hamilton pojawił si? w stolicy Zwi?zku Radzieckiego, Moskwie. Tam bardzo gło?no obnosił si? z sekretami Agencji Bezpiecze?stwa Narodowego. W wywiadach dla gazet i telewizji radzieckiej o?wiadczył, ?e on i jego koledzy trudnili si? łamaniem kodow i szyfrow dyplomatycznych oraz podsłuchem ł?czno?ci ONZ . Po wywiadach w moskiewskiej telewizji jakikolwiek słuch o Victorze Hamiltonie zagin?ł. Dopiero w 1992 roku organizacja Akr Project zajmuj?ca si? poszukiwaniem ?ołnierzy ameryka?skich sił zbrojnych wzi?tych do niewoli lub zaginionych podczas działa? wojennych odnalazła Wiktora Hamiltona w Szpitalu Specjalnym numer 5, w Troickoje pod Moskw?. Władze szpitala okre?liły go jako pacjenta cierpi?cego na paranoj? i inne zaburzenia psychiczne. Poinformowali, ?e Hamilton nie chce podda? si? kuracji i jest ?wiadom rozpadu Zwi?zku Radzieckiego.

Ustawa o inwigilacji zagranicznych słu?b wywiadowczych [ edytuj | edytuj kod ]

Foreign Intelligence Surveillance Act , ustawa o inwigilacji zagranicznych słu?b wywiadowczych, uchwalona w 1976 roku przez Kongres Stanow Zjednoczonych , okre?la zasady tajnej inwigilacji osob podejrzanych o działalno?? szpiegowsk? w Stanach Zjednoczonych. Inne prawa odnosz?ce si? do NSA ograniczaj? zakres podsłuchu stosowanego przez agencj? do ł?czno?ci zagranicznej, co oznacza, ?e jeden z rozmowcow powinien znajdowa? si? na terytorium USA, a drugi poza nim. Monitorowanie obywateli własnego pa?stwa jest zakazane. NSA mo?e natomiast bez ogranicze? podsłuchiwa? ł?czno?? instytucji co prawda mieszcz?cych si? na terytorium kraju, ale eksterytorialnych, jak np. ambasad i konsulatow. Specjalny nakaz jest konieczny w przypadku pracownika danej ambasady rozmawiaj?cego przez telefon mieszcz?cy si? poza eksterytorialnym terytorium placowki dyplomatycznej. Bod?cem do wprowadzenia regulacji prawnych ograniczaj?cych stosowanie podsłuchu przez NSA i poddaj?cych tego rodzaju praktyki kontroli z zewn?trz były rezultaty dochodzenia prowadzonego przez kongres w 1975 roku w sprawie operacji wywiadu wewn?trznego NSA (Shamrock ? zob. Operacja Shamrock ). Okazało si?, ?e prawie przez 30 lat ameryka?skie agencje rz?dowe zajmuj?ce si? podsłuchem otrzymywały (na mocy porozumie? z kompaniami telekomunikacyjnymi) zapisy wszystkich telefonow zagranicznych. W ramach jednej fazy operacji Shamrock (Minaret), na tzw. watch list znalazło si? ok. 1800 obywateli ameryka?skich. W?rod nich byli tacy ludzie jak: Martin Luther King jr, aktorka Jane Fonda , piosenkarka Joan Baez oraz słynny pediatra, dr Benjamin Spock . Podczas trwania operacji Shamrock Agencja Bezpiecze?stwa Narodowego sporz?dziła teczki 75 tysi?cy obywateli ameryka?skich.

Nowe zadania [ edytuj | edytuj kod ]

Po rozpadzie Zwi?zku Radzieckiego i zako?czeniu zimnej wojny NSA, podobnie jak CIA czy DIA oraz inne agencje wywiadowcze Stanow Zjednoczonych, szuka dla siebie innych nowych zada? w rodzaju gromadzenia danych ELINT.

Tym razem celem s? przemytnicy narkotykow , jak np. Pablo Escobar , ktory został zabity 2 grudnia 1993 roku przez specjalny oddział kolumbijskiej policji (przy tym tak?e byli agenci DEA ), po tym, jak został namierzony przez specjalistow z NSA i CIA .

Bardzo wa?nym celem NSA stała si? tak?e walka z mi?dzynarodowym terroryzmem, zwłaszcza po atakach bombowych na ambasady ameryka?skie w Kenii i Tanzanii oraz ataku terrorystycznym na niszczyciel rakietowy USS Cole w porcie Aden w Jemenie 12 pa?dziernika 2000 roku. Po samobojczych atakach terrorystycznych na World Trade Center i Pentagon z 11 wrze?nia 2001 roku terroryzm zaj?ł miejsce pierwszoplanowe.

Dyrektorzy NSA [ edytuj | edytuj kod ]

1. gen.por. Ralph Canine: 1952 ? 1956 (USA)
2. gen.por. John Samford: 1956 ? 1960 (USAF)
3. wiceadm. Laurence Frost: 1960 ? 1962 (USN)
4. gen.por. Gordon Blake: 1962 ? 1965 (USA)
5. gen.por. Marshall Carter: 1965 ? 1969 (USA)
6. wiceadm. Noel Gaylor: 1969 ? 1972 (USN)
7. gen.por. Samuel Phillips: 1972 ? 1973 (USAF)
8. gen.por. Lew Allen : 1973 ? 1977 (USAF)
9. wiceadm. Bobby Inman : 1977 ? 1981 (USN)
10. gen.por. Lincoln Faurer: 1981 ? 1985 (USA)
11. gen.por. William Odom : 1985 ? 1988 (USA)
12. wiceadm. William Studeman : 1988 ? 1992 (USN)
13. wiceadm. John McConnell: 1992 ? 1996 (USN)
14. gen.por. Kenneth Minihan: 1996 ? 1999 (USA)
15. gen.por. Michael Hayden : 1999 ? 2005 (USAF)
16. gen.por. Keith B. Alexander: 2005 ?2014 (USAF)
17. adm. Michael S. Rogers: 2014?2018 (USN)
18. gen. Paul M. Nakasone ? 2018 ? obecny (USA)

• USA ? United States Army : siły l?dowe
• USAF ? United States Air Force : siły powietrzne
• USN ? United States Navy : marynarka wojenna

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Hinsley F. Harry and Stripp (ed.) ? Code Breakers , Oxford University Press, 1993
• James Bamford ? NSA: Amerikas Geheimster Nachrichtendienst , Zurich/Wiesbaden 1986
• Guido Knopp ? Elita Szpiegow (Kulisy wywiadu i kontrwywiadu), Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2004
• Norman Polmar and Thomas B. Allen ? Spy Book: The Encyclopedia of Espionage , 1997
• Nathan Miller ? Spying for America: The Hidden History of US Intelligence , 1989, 1997

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Oficjalna strona agencji