한국   대만   중국   일본 
Nasz Dom Izrael ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Nasz Dom Izrael

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nasz Dom Izrael
Jisra’el Betenu
Ilustracja
Pa?stwo

  Izrael

Lider

Awigdor Lieberman

Data zało?enia

1999

Adres siedziby

Irmiahu St. 78,
Jerozolima 94467, Izrael

Ideologia polityczna

antyklerykalizm , nacjonalizm , neokonserwatyzm , syjonizm rewizjonistyczny

Pogl?dy gospodarcze

liberalizm [1]

Barwy

granatowo-niebiesko-białe

Obecni posłowie
6 / 120
Strona internetowa

Nasz Dom Izrael ( hebr. : ????? ?????, Jisra’el Betenu , ros. : Наш дом Израиль , ang. : Yisrael Beitenu [2] ) ? prawicowa , nacjonalistyczna [3] i antyklerykalna [4] [5] partia polityczna w Izraelu o charakterze wodzowskim, zło?ona w wi?kszo?ci i reprezentuj?ca głownie rosyjskoj?zycznych imigrantow, ktorzy przybyli z krajow byłego Zwi?zku Radzieckiego .

Informacje ogolne [ edytuj | edytuj kod ]

Jisra’el Betenu postuluje zdecydowan?, tward? polityk? wobec Arabow , a w szczegolno?ci Palesty?czykow , twierdz?c i? nigdy nie uznaj? oni prawa ?ydow do posiadania własnego pa?stwa na Bliskim Wschodzie . Jednym z głownych zało?ycieli i liderem partii jest Awigdor Lieberman ? były członek Likudu i zwolennik koncepcji ponownego wytyczenia tzw. Zielonej Linii oddzielaj?cej Izrael od Zachodniego Brzegu . Jego zdaniem skupisko arabskich osad na rowninie Szaron (tzw. Trojk?t) i obszar Wadi Ara ? przekazane pod zwierzchnictwo Izraela na mocy układu o zawieszeniu broni z 1949 ? powinny zosta? oddane Jordanii . Oznaczałoby to utrat? obywatelstwa izraelskiego przez 1/3 Arabow zamieszkuj?cych pa?stwo ?ydowskie. Lieberman twierdzi, ?e realizacja jego planu jest konieczno?ci?, poniewa? mieszka?cy wymienionych wy?ej obszarow s? Arabami i nigdy nie b?d? identyfikowa? si? z Izraelem. Z tego wzgl?du musz? by? zach?cani do zjednoczenia si? ze swoimi rodakami. Postuluje nawet finansowe wsparcie dla tych izraelskich Arabow, ktorzy chc? wyemigrowa?. Jest te? zwolennikiem utworzenia osobnego pa?stwa palesty?skiego.

Pomimo tego, Lieberman znany jest ze swej sympatii do populacji izraelskich Druzow (ktorzy uznaj? Izrael i słu?? w jego armii), co przyci?ga do jego partii wielu wyborcow nale??cych do tej grupy etniczno-religijnej [6] .

Nasz Dom Izrael w wyborach w 2006 uzyskał 11 mandatow w 120-osobowym Knesecie . W pa?dzierniku 2006 ugrupowanie weszło w skład koalicji rz?dowej, ale wyst?piło z niej w styczniu 2008. W wyniku przedterminowych wyborow w lutym 2009 , partia powi?kszyła swoj stan posiadania do 15 deputowanych. 31 marca 2009 ugrupowanie weszło w skład rz?du Binjamina Netanjahu , a Lieberman został w nim wicepremierem i ministrem spraw zagranicznych.

Przed wyborami w 2013 Nasz Dom Izrael poł?czył swe siły z Likudem Netanjahu, wystawiaj?c wspoln? list? wyborcz?. Ł?cznie udało im si? wprowadzi? do parlamentu 31 deputowanych, z czego do partii Liebermana nale?y 11.

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Powstanie ugrupowania [ edytuj | edytuj kod ]

Awigdor Lieberman (ur. 1958 ) ? zało?yciel i lider Jisra’el Betenu
  Osobny artykuł: Awigdor Lieberman .

Nasz Dom Izrael został zało?ony przez Awigdora Liebermana, ktory chciał stworzy? ugrupowanie reprezentuj?ce ?ydow , ktorzy imigrowali do Izraela z krajow rosyjskoj?zycznych , postuluj?ce utrzymanie twardej linii w negocjacjach z Autonomi? Palesty?sk? . Decyzja ta została w du?ym stopniu spowodowana przez premiera i lidera Likudu, Binjamina Netanjahu , ktory w 1997 zawarł porozumienie z Palesty?czykami w Wye River, na mocy ktorego podzielono Hebron znajduj?cy si? na Zachodnim Brzegu Jordanu ? miasto maj?ce spore znaczenie zarowno dla wyznawcow judaizmu , jak i muzułmanow . Ponadto Lieberman wdał si? w wewn?trzpartyjny spor z szefem Likudu, domagaj?c si? rozpisania referendum [7] po?rod członkow ugrupowania, ktorego przedmiotem miało by? wprowadzenie prawyborow w procedurze ustalania składu i kolejno?ci na li?cie wyborczej partii [8] .

Jednym z ugrupowa? wchodz?cych w skład koalicji rz?dowej Netanjahu była partia Jisra’el ba-Alijja , zło?ona przede wszystkim z imigrantow pochodz?cych z krajow byłego ZSRR . Jej liderem był Natan Szaranski . Gdy Lieberman opu?cił Likud, w prote?cie przeciwko porozumieniu z Palesty?czykami, miał nadziej?, ?e tak samo post?pi Szaranski. Tak si? jednak nie stało. Pomimo tego dwoch członkow ugrupowania Szaranskiego, Micha’el Nudelman i Jurij Sztern , opu?ciło jego parti?, tworz?c nowe stronnictwo ? Alijja [9] .

  Osobny artykuł: Wybory parlamentarne w Izraelu w 1999 roku .

Tu? przed wyborami w 1999 , ugrupowanie Liebermana i Alijja stworzyły razem Nasz Dom Izrael. Nowa partia uzyskała 4 miejsca w Knesecie, 2 mniej ni? Jisra’el ba-Alijja. Nieco po?niej dwoch członkow tego ostatniego ugrupowania opu?ciło je i przeszło do partii lewicowych . W 2001 Nasz Dom Izrael wszedł do rz?du. Lieberman został ministrem narodowej infrastruktury. Zrezygnował z tego stanowiska w 2002, poniewa? jego zdaniem premier Ariel Szaron nie rozmawiał z Palesty?czykami wystarczaj?co nieust?pliwie [10] .

Wybory w 2003 [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Wybory parlamentarne w Izraelu w 2003 roku .

Przed wyborami w 2003 , partia poł?czyła siły z Uni? Narodow? , sojuszem skrajnie prawicowych ugrupowa? pod przywodztwem Binjamina Elona . Wkrotce wszedł on do koalicji rz?dowej, a Lieberman został ministrem transportu. 4 czerwca 2004 szef Jisra’el Betenu został jednak zdymisjonowany [11] . Powodem tego był brak zgody Liebermana na zrealizowanie planu Ariela Szarona, polegaj?cego na likwidacji wszystkich osiedli ?ydowskich w Strefie Gazy i cz??ci na Zachodnim Brzegu. Sam Lieberman mowił po?niej

Jestem dumny z tego, ?e zostałem wyrzucony przez premiera, ktory wykonał bezprecedensowy krok, wyrzucaj?c ministra tylko dlatego, ?e... si? z nim nie zgadza [12] .

Zamiast planu Szarona, Lieberman w maju 2004 zaproponował separacj? terytoriow zamieszkanych przez obie nacje. Stwierdził, i? tylko ci Arabowie, ktorzy czuj? si? zwi?zani z Pa?stwem Izrael i byli całkowicie mu lojalni , mogliby pozosta? w Izraelu. Jednak 30 maja premier Ariel Szaron odrzucił plan Liebermana, o?wiadczaj?c m.in. Uznajemy izraelskich Arabow za cz??? Pa?stwa Izrael [13] . 4 czerwca 2004 Szaron zdymisjonował Liebermana i Elona, pragn?c uzyska? dzi?ki temu wi?kszo?? na posiedzeniu rz?du, ktory dyskutowa? miał nad kwesti? realizacji planu jednostronnych posuni??. Gdy obaj dowiedzieli si? o decyzji szefa rz?du, probowali si? ukry?, aby uniemo?liwi? dor?czenie powiadomienia o dymisji. Chcieli nast?pnie pojawi? si? na posiedzeniu rz?du i, formalnie b?d?c wci?? jego członkami (decyzja o dymisji członka gabinetu wchodzi w ?ycie Izraelu 48 godzin od jej wydania), zagłosowa? przeciwko planowi Szarona. Elon ukrywał si? przez jaki? czas przed dor?czycielem, lecz Lieberman został szybko odnaleziony w swojej prywatnej siłowni [14] . Rz?d ostatecznie przegłosował przyj?cie planu Szarona stosunkiem głosow 17:5 [15] .

Esterina Tartman ? była deputowana do Knesetu

Wybory w 2006 [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Wybory parlamentarne w Izraelu w 2006 roku .

W wyborach w 2006 Nasz Dom Izrael wystartował samodzielnie. Przył?czył si? do niego były wicedyrektor Szin Bet , Jisra’el Chason . Wyniki wyborow okazały si? sukcesem. Ugrupowanie zapewniło sobie 11 miejsce w Knesecie, a jednym z posłow został m.in. Josef Szagal , ktory został członkiem Jisra’el Betenu na miesi?c przed wyborami [16] . Sukces ten w du?ej mierze był zasług? zatrudnienia ameryka?skiego eksperta od kampanii wyborczych, Arthura Finkelsteina. Ugrupowanie wykorzystało m.in. rosyjskoj?zyczny slogan Niet, Niet, Da ( Nie, Nie, Tak ) ? opisuj?cego sposob głosowania na ugrupowania odpowiednio Netanjahu, Olmerta i Liebermana [17] . Pocz?tkowo Lieberman zdecydował, ?e jego partia nie wejdzie do centrolewicowego rz?du i b?dzie w opozycji. Niedługo po wyborach lider Jisra’el Betenu ?zasłyn?ł” wypowiedzi? z 5 maja 2006, i? ci z arabskich deputowanych do Knesetu, ktorzy spotykaj? si? z liderami Hamasu i Hezbollahu , powinni zosta? os?dzeni jako zdrajcy i kolaboranci. Lieberman przyrownał ich do osob wspołpracuj?cych z nazistami podczas II wojny ?wiatowej , ktore zostały za to skazane na ?mier?. W tej sprawie głos zabrał premier Ehud Olmert , ktory stan?ł w obronie arabskich deputowanych do Knesetu, mowi?c i? jest pewien tego, ?e działaj? oni w interesie Izraela [18] .

W koalicji z Kadim? [ edytuj | edytuj kod ]

W pa?dzierniku 2006, Nasz Dom Izrael wszedł jednak do koalicji rz?dowej [19] . Awigdor Lieberman został wicepremierem i ministrem ds. strategicznych (to stanowisko zostało stworzone specjalnie dla niego [20] , w zwi?zku z zagro?eniem ze strony potencjału nuklearnego Iranu ), a Jicchak Aharonowicz ? ministrem turystyki. Pocz?tkowo stanowisko to miał otrzyma? Jisra’el Chason, ale Lieberman o?wiadczył, ?e posiada on zbyt wysokie kwalifikacje jak na t? posad?. Wywołało to niezadowolenie tego pierwszego, ktory stwierdził, i? brak nominacji jest przejawem wewn?trzpartyjnej walki [21] . Brana była rownie? pod uwag? kandydatura Esteriny Tartman , ale okazało si?, ?e podawała ona nieprawdziwe dane o swoim wykształceniu [22] .

Porozumienie koalicyjne z Kadim?, podpisane przez Jisra’el Betenu 23 pa?dziernika 2006, postawiło Parti? Pracy w niełatwym poło?eniu, poniewa? poprzednio wielu jej prominentnych członkow wyra?ało sprzeciw wobec zasiadania z Liebermanem w jednym rz?dzie. Minister kultury, sportu, nauki i technologii, Ofir Pines-Paz powiedział m.in., ?e minister ds. strategicznych to ?art. Lieberman sam w sobie jest strategicznym zagro?eniem , i dalej: Zrobi? wszystko co w mojej mocy aby zapobiec wej?ciu tej partii do rz?du [19] . Kiedy gabinet zgodził si? na wej?cie Jisra’el Betenu w jego skład, Pines-Paz zrezygnował z posady ministerialnej, twierdz?c i? nie ma innego wyj?cia, poniewa? w gabinecie znale?li si? ludzie głosz?cy rasistowskie i antydemokratyczne twierdzenia [23] .

Pod koniec 2006 partia, a zwłaszcza posta? jej lidera znacznie zyskała na popularno?ci w?rod Izraelczykow. W sonda?u opublikowanym w gazecie Jedi’ot Acharonot z 21 wrze?nia 2006, Awigdor Lieberman znalazł si? na drugim miejscu pod wzgl?dem popularno?ci, zaraz po Binjaminie Netanjahu. Ehud Olmert zaj?ł dopiero pi?te miejsce, uzyskuj?c poparcie rz?du 7% [24] .

Zachowanie politykow Jisra’el Betenu stało si? obiektem kontrowersji m.in. w styczniu 2007, kiedy to owczesny lider Partii Pracy , Amir Perec nominował Raleba Mad?adele na stanowisko ministra nauki i technologii, na miejsce Pines-Paza. Ehud Olmert przyj?ł t? kandydatur? i w ten sposob Majadele został pierwszym Arabem i muzułmaninem, ktory został ministrem w rz?dzie Izraela [25] . Lieberman pot?pił t? nominacj?, za??dał ust?pienia Pereca ze stanowiska przewodnicz?cego Partii Pracy i stwierdził, ?e spowodował on zagro?enie dla bezpiecze?stwa pa?stwa. W odpowiedzi Perec oskar?ył lidera Jisra’el Betenu i jego parti? o rasizm [26] . Członkini parlamentu z ramienia partii Liebermana, Esterina Tartman odpowiedziała, ?e decyzja owczesnego szefa Partii Pracy mo?e naruszy? Charakter Izraela jako ?ydowskiego pa?stwa [25] . Komentarz Tartman został natychmiast pot?piony przez innych członkow Knesetu jako opinia rasistowska [27] .

Wyj?cie z rz?du Olmerta [ edytuj | edytuj kod ]

17 stycznia 2008 Jisra’el Betenu wyszedł z rz?du Ehuda Olmerta, w prote?cie przeciwko rozmowom pokojowym z Autonomi? Palesty?sk?. Szef Jisra’el Betenu o?wiadczył, ?e jego partia opu?ciła gabinet, poniewa? Kadima miała zamiar odda? Palesty?czykom ziemie zaj?te w 1967 [28] .

21 wrze?nia 2008 Ehud Olmert zło?ył oficjaln? rezygnacj? ze stanowiska premiera na r?ce prezydenta Szimona Peresa [29] . Ten przekazał misj? uformowania nowego rz?du liderowi Kadimy, Cippi Liwni . Zgodnie z ustawami zasadniczymi Izraela, w przypadku braku sukcesu po upływie 42 dni od uzyskania nominacji, rozpisywane s? nowe wybory [30] [31] . 13 pa?dziernika Kadima i Partia Pracy doszły do porozumienia w sprawie nowej umowy koalicyjnej [32] , jednak Liwni ostatecznie nie udało si? utworzy? nowej koalicji. Prezydent Peres rozpisał wybory do Knesetu na 10 lutego 2009 [33] [34] . Do czasu sformowania nowego rz?du po wyborach w 2009, premierem pozostawał Ehud Olmert [35] .

W połowie grudnia 2008 Jisra’el Betenu zainicjowało sw? kampani? wyborcz? wiecem w Kacrin. Podczas tego wydarzenia Lieberman wygłosił przemowienie, w ktorym m.in. zach?cił izraelskich Arabow, ktorzy zastanawiaj? si? nad rezygnacj? z obywatelstwa tego pa?stwa, do uczynienia tego jak najszybciej . Dodał tak?e, ?e pierwszymi sprawami, jakimi zajmie si? partia podczas nowej kadencji Knesetu, b?d? kwestie zwi?zane z ubezpieczeniami społecznymi, edukacj?, ?wiadczeniami na rzecz ?ołnierzy z jednostek bezpo?rednio zaanga?owanych w walki z terrorystami i słu?b? zast?pcz? poborowych [36] .

22 grudnia Jisra’el Betenu ujawniło skład listy partyjnej w wyborach w lutym 2009 (została ona zatwierdzona przez komitet centralny partii). Pierwsza dziesi?tk? stanowili: Lieberman, Uzzi Landau , Stas Misie?nikow , Jicchak Aharonowicz , Sofa Landwer , Orli Lewi-Abekasis , Danijjel Ajjalon , Dawid Rotem , Anastasija Micha’eli i Feina Kirschenbaum . Szczegoln? uwag? obserwatorow izraelskiej sceny politycznej przykuły dwie byłe prezenterki telewizyjne obecne na li?cie ? Lewi [37] i Michaeli [38] . Ta druga, po zaj?ciu dopiero 44. miejsca na li?cie partyjnej Kadimy, postanowiła wystartowa? w wyborach w barwach Jisra’el Betenu [39] .

Esterina Tartman i Josef Szagal nie otrzymali miejsc na li?cie daj?cych im realne szanse na ponowny wybor w skład Knesetu. Z tego powodu oboje zrezygnowali z członkostwa w partii [40] .

12 stycznia 2009 izraelska Centralna Komisja Wyborcza, na wniosek Jisra’el Betenu, Unii Narodowej i Narodowej Partii Religijnej wydała decyzj? o niedopuszczeniu partii arabskich Balad i Ra’am - Ta’al do wyborow parlamentarnych w lutym 2009 , zarzucaj?c im utrzymywanie kontaktow z organizacjami terrorystycznymi i nieuznawanie prawa Izraela do istnienia. Oba ugrupowania zapowiedziały wniesienie apelacji [41] . 21 stycznia została ona uwzgl?dniona przez izraelski S?d Najwy?szy i zakaz startu w wyborach dla ugrupowa? arabskich został zniesiony [42] .

Wybory w 2009 i koalicja z Likudem [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Wybory parlamentarne w Izraelu w 2009 roku .

W wyborach przedterminowych do Knesetu z 10 lutego 2009 Jisra’el Betenu zaj?ł trzecie miejsce, zdobywaj?c 15 mandatow parlamentarnych. Zwyci?zc? została Kadima, ktora wygrała wybory uzyskuj?c 28 miejsc w Knesecie [43] . Pomimo tego zwyci?stwa, pod znakiem zapytania stan?ło to, czy kolejny premier Izraela b?dzie członkiem Kadimy. Stało si? tak, poniewa? druga pod wzgl?dem wielko?ci partia ? Likud, otrzymała tylko o jeden mandat mniej. Dzi?ki temu ugrupowaniem o sporym potencjale koalicyjnym stało si? Jisra’el Betenu, ktoremu pod wzgl?dem ideologicznym o wiele bli?ej do Likudu, ni? do Kadimy.

Ostatecznie misj? tworzenia nowego gabinetu otrzymał Binjamin Netanjahu , lider Likudu. Do swojego rz?du zaprosił wi?kszo?? ugrupowa? obecnych w Knesecie, tak?e Jisra’el Betenu, d???c do utworzenia tzw. rz?du jedno?ci narodowej. 16 marca 2009 Likud i partia Liebermana doszły do porozumienia, podpisano porozumienie koalicyjne, na mocy ktorego członkom Jisra’el Betenu obiecano stanowisko wicepremiera i pi?? tek ministerialnych. Ugrupowanie Netanjahu zagwarantowało tak?e, ?e w niedalekiej przyszło?ci koalicja rz?dowa rozpocznie prace nad uregulowaniami prawnymi dotycz?cymi m.in. mał?e?stw mieszanych (?ydow i nie-?ydow). Porozumienie zawierało jednak klauzul?, dopuszczaj?c? ewentualne zmiany w podziale ministerstw na wypadek uformowania rz?du jedno?ci narodowej [44] . Gabinet Netanjahu został zaprzysi??ony 31 marca 2009. Wicepremierem i ministrem spraw zagranicznych został w nim lider Jisra’el Betenu, Awigdor Lieberman. Inne resorty obj?te przez członkow tej partii to: absorpcji imigrantow ( Sofa Landwer ), bezpiecze?stwa wewn?trznego ( Jicchak Aharonowicz ), narodowej infrastruktury ( Uzzi Landau ) i turystyki ( Stas Misie?nikow ) [45] . Aleks Miller z Jisra’el Betenu został zast?pc? przewodnicz?cego Knesetu.

Awigdor Lieberman ju? w 8 godzin po obj?ciu stanowiska ministra spraw zagranicznych wywołał kontrowersje, o?wiadczaj?c, ?e Izraela nie obowi?zuj? ustalenia konferencji w Annapolis z 27 listopada 2007, mowi?ce o konieczno?ci istnienia obok siebie dwoch pa?stw ? ?ydowskiego i palesty?skiego [46] . W maju 2009 jego partia zaproponowała zakazanie obchodzenia przez izraelskich Arabow rocznicy utworzenia Izraela w 1948, pojmowanej przez nich jako tzw. Nakba ( arab. Nieszcz??cie lub Katastrofa ), w wyniku ktorej ok. 700 tys. Arabow musiało opu?ci? swe domy [47] .

Na pocz?tku sierpnia 2009 izraelska policja zaleciła postawienie Liebermanowi zarzutow o korupcj? i pranie pieni?dzy. Jej zdaniem lider Jisra’el Betenu otrzymywał du?e sumy z zagranicy, ktore były przeznaczane na sfinansowanie kampanii wyborczych partii. Fundusze miały by? przekazywane przez fikcyjne stowarzyszenia na ro?ne konta bankowe. ?ledztwo w tej sprawie było prowadzone od 2006 [48] .

Na pocz?tku 2010 deputowani Jisra’el Betenu do Knesetu zaproponowali, aby zmieni? słowa przysi?gi, jak? składaj? parlamentarzy?ci podczas obejmowania swych obowi?zkow. Zgłoszony przez nich projekt ustawy w tej sprawie przewidywał dodanie do słow o wierno?ci Izraelowi tak?e sformułowania jako ?ydowskiemu, syjonistycznemu i demokratycznemu pa?stwu, jego warto?ciom i symbolom . Przeciwko tej propozycji opowiedziały si? ugrupowania arabskie i skupiaj?ce ortodoksyjnych ?ydow [49] .

W styczniu 2010 wiceminister spraw zagranicznych z ramienia Jisra’el Betenu, Danijjel Ajjalon, wywołał skandal podczas rozmowy z ambasadorem Turcji Ahmetem O?uzim Celikkolem . Wiceminister upokorzył go, posadziwszy dyplomat? na niskim fotelu i nie podaj?c mu r?ki w obecno?ci przedstawicieli mediow. Powodem takiego zachowania było rozpowszechnianie w Turcji serialu telewizyjnego ukazuj?cego Mosad jako organizacj? zajmuj?c? si? porywaniem dzieci i nawracaniem ich na judaizm [50] . Ajjalon przeprosił po?niej Celikkola, ale w mediach pojawiły si? informacje, ?e jego przyszło?? w partii stoi pod du?ym znakiem zapytania. Wcze?niej polityk ten był typowany na nast?pc? Liebermana. Po incydencie z obra?liwym zachowaniem wobec ambasadora Turcji, opozycja wezwała obu do zło?enia rezygnacji [51] .

17 stycznia 2010 minister infrastruktury z ramienia Jisra’el Betenu Uzzi Landau, jako pierwszy w historii członek izraelskiego rz?du zło?ył wizyt? w Zjednoczonych Emiratach Arabskich (uczestniczył w mi?dzynarodowej konferencji na temat energii ze ?rodeł odnawialnych w Abu Zabi ) [52] .

Poł?czenie sił z Likudem i wybory w 2013 [ edytuj | edytuj kod ]

25 pa?dziernika 2012 Netanjahu i Lieberman ogłosili poł?czenie sił partii politycznych, ktorym przewodzili oraz wystawienie wspolnej listy wyborczej w wyborach w 2013 [53] . Informacja ta wywołała dywagacje w?rod komentatorow sytuacji na izraelskiej scenie politycznej, spodziewaj?cych si? d??enia Liebermana do obj?cia przywodztwa w nowo utworzonym podmiocie. Przywodca Jisra’el Betenu potwierdził te przypuszczenia, stwierdzaj?c, ?e ?jest to jego cel, ktorym nie jest jednak owładni?ty” [54] .


W 2012 do ugrupowania doł?czył syn byłego premiera Icchaka Szamira ? Ja’ir .

13 grudnia 2012 izraelski prokurator generalny podj?ł decyzj? o postawieniu Liebermanowi zarzutu sprzeniewierzenia i nadu?ycia zaufania publicznego (wcze?niej planowano oskar?y? go tak?e o pranie brudnych pieni?dzy i korupcj? ). Chodziło o spraw? Bena Arje , byłego ambasadora Izraela na Białorusi . Miał on przekaza? Liebermanowi informacje na temat innego tocz?cego si? przeciwko niemu ?ledztwa, dotycz?cego rzekomego przyjmowania przez niego pieni?dzy od prywatnych przedsi?biorcow. Wkrotce potem Aryeh został doradc? Liebermana jako ministra spraw zagranicznych i ambasadorem na Łotwie . 14 grudnia lider Jisra’el Betenu o?wiadczył, ?e zrzeka si? immunitetu i rezygnuje ze stanowiska ministra spraw zagranicznych [55] . Jego proces zacz?ł si? 17 lutego 2013.

  Osobny artykuł: Wybory parlamentarne w Izraelu w 2013 roku .

W wyniku wyborow parlamentarnych z 22 stycznia 2013 sojusz Likudu i Jisra’el Betenu wprowadził do Knesetu 31 deputowanych, z czego 11 to członkowie tego drugiego ugrupowania. Netanjahu zachował stanowisko premiera, tworz?c w połowie marca 2013 rz?d koalicyjny, w skład ktorego weszli tak?e przedstawiciele partii Jesz Atid , ?ydowski Dom oraz Ruch (Ha-Tenu’a) [56] .

6 listopada 2013 wyrokiem uniewinniaj?cym zako?czył si? proces Awigdora Liebermana [57] . Zdaniem s?du post?pił on niewła?ciwie, ale nie popełnił przest?pstwa. 11 listopada 2013 ponownie został on ministrem spraw zagranicznych Izraela, po zatwierdzeniu tego posuni?cie przez cał? rad? ministrow .

Sojusz obu ugrupowa? miał zdecydowanych przeciwnikow w szeregach tych partii. W listopadzie 2013 pojawiły si? informacje, ?e w partiach trwaj? dyskusj?, czy nale?y kontynuowa? wspołprac?. Ostatecznie została ona oficjalnie zako?czona w lipcu 2014 [58] .

Wybory w 2015 [ edytuj | edytuj kod ]

Sofa Landwer , była minister absorpcji imigrantow

Pod koniec 2014 w rz?dzie Binjamina Netanjahu zacz?ły narasta? napi?cia mi?dzy partnerami tworz?cymi koalicj? w sprawach takich jak bud?et na 2015 rok, wysokie koszty ?ycia, polityka wobec Palesty?czykow, a zwłaszcza zaproponowanej przez premiera kontrowersyjnej ustawy, ktora okre?liłaby Izrael jako ?pa?stwo narodowe” narodu ?ydowskiego [59] . 2 grudnia 2014 premier Netanjahu zdymisjonował dwoje ministrow, liderow koalicyjnych centrowo-liberalnych ugrupowa?: Ja’ira Lapida (partia Jest Przyszło??) oraz Cippi Liwni (partia Ruch) [60] , zarzucaj?c im ?spiskowanie”, ?podwa?anie jego pozycji” i ?nieustaj?ce ataki z wn?trza rz?du” [61] . Efektem kryzysu rz?dowego był wniosek o skrocenie kadencji Knesetu, ktora normalnie trwałaby do 2017 [59] .

  Osobny artykuł: Wybory parlamentarne w Izraelu w 2015 roku .

W wyniku wyborow parlamentarnych w Izraelu, przeprowadzonych 17 marca 2015, Jisra’el Betenu wprowadził do Knesetu jedynie 6 deputowanych [62] .

Wybory w kwietniu 2019 [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Wybory parlamentarne w Izraelu w kwietniu 2019 roku .

W wyborach parlamentarnych w kwietniu 2019 roku ugrupowanie zaj?ło 7 miejsce zdobywaj?c 172 933 głosow (4,02%). Przeło?yło si? to na 5 mandatow w Knesecie XXI kadencji [63] [64] [65] .

Wybory we wrze?niu 2019 [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Wybory parlamentarne w Izraelu we wrze?niu 2019 roku .

W przy?pieszonych wyborach we wrze?niu ugrupowanie zaj?ło miejsce 5 miejsce, zdobywaj?c 310 154 głosow (6,99%) i wprowadzaj?c do dwudziestego drugiego Knesetu 8 posłow [66] .

Program [ edytuj | edytuj kod ]

Platforma programowa Jisra’el Betenu nawi?zuje do idei syjonizmu rewizjonistycznego . Partia, zdaniem jej liderow, jest narodowym ruchem z jasn? wizj? kontynuowania dzielnej drogi Ze’ewa ?aboty?skiego [67] . Program Jisra’el Betenu opiera si? na dwoch głownych postulatach. Pierwszym z nich jest utworzenie ?rodowiska socjoekonomicznego korzystnego dla nowych imigrantow w Izraelu. Drugim zało?eniem polityki postulowanej przez t? parti? jest wprowadzenie nieust?pliwego i mało elastycznego kierunku w stosunkach z Palesty?czykami i krajami arabskimi . Podstaw? dla tego drugiego d??enia s? publikacje naukowe wydawane w Izraelu, przestrzegaj?ce przed zwi?kszaj?c? si? liczb? Arabow zamieszkuj?cych w granicach pa?stwa ?ydowskiego. Zdaniem liderow i członkow Jisra’el Betenu, stanowi to zagro?enie dla bezpiecze?stwa i charakteru tego kraju. Lieberman nie chce ?y? w jednym kraju z Arabami, wskazuj?c na konflikty etniczne jako najwi?kszy problem Izraela. Postuluje nawet oddzielenie ?ydow od Arabow, podobne do tego, ktore miało miejsce na Cyprze , pomi?dzy Grekami i Turkami . Innym rozwi?zaniem jest, według lidera Jisra’el Betenu, zwi?kszenie ilo?ci imigrantow przybywaj?cych do Izraela, lub przekonanie jak najwi?kszej liczby izraelskich Arabow do opuszczenia Izraela. W tym celu Jisra’el Betenu proponuje m.in. zmiany w prawie, maj?ce zliberalizowa? kwestie ?wieckich mał?e?stw i ułatwi? uzyskiwanie obywatelstwa imigrantom o w?tpliwym ?ydowskim pochodzeniu. Jednocze?nie Lieberman protestował przeciwko ust?pstwom wobec ??da? Jasira Arafata i innych przywodcow palesty?skich, twierdz?c, ?e polityka ust?pstw rz?du doprowadzi tylko do rozszerzenia tzw. ?prawa do powrotu” na kolejne grupy Palesty?czykow.

Pomimo silnego poparcia dla warto?ci syjonistycznych i imigracji, partia postuluje rozwi?zanie konfliktu poprzez utworzenie oddzielnego pa?stwa palesty?skiego. Motto Jisra’el Betenu to: Izrael naszym domem, Palestyna ich . Lieberman:

Chc?, aby Pa?stwo Izrael pozostało syjonistycznym, ?ydowskim i demokratycznym pa?stwem. Nie ma w tym nic skrajnego albo ultra . Opowiadam si? tak?e za utworzeniem pa?stwa palesty?skiego, zdolnego do samodzielnego istnienia [68] .

W 2005 partia przedstawiła tzw. plan Liebermana , ktory miał by? alternatyw? dla zamierze? Ariela Szarona. Jego głownym zało?eniem było przekazanie du?ych terenow na Zachodnim Brzegu, zamieszkanych przez Arabow, pod zwierzchnictwo Autonomii Palesty?skiej. W zamian za to, Palesty?czycy mieliby uzna? terytoria na ktorych znajduj? si? du?e osiedla ?ydowskie, za tereny izraelskie. Plan ten był krytykowany jako rasistowski, głownie przez lew? stron? izraelskiej sceny politycznej. Pomimo tego, jego pojawienie si? oznaczało cz??ciowe zerwanie z tradycyjnym pogl?dem ugrupowa? narodowych w Izraelu, twierdz?cych, ?e jedynym rozwi?zaniem rzekomego problemu nielojalnych Arabow jest transfer ludno?ci pomi?dzy pa?stwami. Plan Liebermana został skrytykowany tak?e przez izraelskich Arabow. Nie słu?? oni w Siłach Obrony Izraela i uwa?aj? si? za Palesty?czykow, ale pragn? takiego samego statusu jak inni obywatele Izraela i nie chc? traci? jego obywatelstwa. Z tego powodu Jisra’el Betenu zaproponował wprowadzenie dla wszystkich obywateli przysi?gi na wierno?? krajowi i jego symbolom nowe prawo, zgodnie z ktorym ka?dy przed otrzymaniem dowodu osobistego, podpisywa? b?dzie deklaracj? lojalno?ci wobec Pa?stwa Izrael jako syjonistycznego pa?stwa ?ydowskiego, flagi, narodowego hymnu, Deklaracji Niepodległo?ci i przyrzeczenie wypełnienia słu?by wojskowej lub słu?by zast?pczej. Ci ktorzy odmowi?, mieliby zachowa? prawo pozostania w kraju, jednak bez mo?liwo?ci głosowania [69] .

Jisra’el Betenu propaguje tak?e wprowadzenie zmiany ustroju politycznego Izraela. Lieberman pragnie jego zmiany z systemu parlamentarno-gabinetowego na prezydencki . Ustaw? przygotowan? przez t? parti? Kneset zaj?ł si? w pa?dzierniku 2008 [70] .

Poparcie [ edytuj | edytuj kod ]

Istnieje kilka powodow, dla ktorych zarowno program Jisra’el Betenu, jak i kontrowersyjne zachowanie oraz wypowiedzi lidera partii ciesz? si? sporym poparciem po?rod Izraelczykow pochodz?cych z krajow byłego ZSRR. Ludzie ci przyzwyczaili si? do silnego przywodztwa. Bardzo cz?sto Lieberman porownywany jest przez nich do Władimira Putina [71] . Wielu z wyborcow tego ugrupowania zamieszkuje Zachodni Brzeg Jordanu, gdzie cz?sto ?ciera si? z Palesty?czykami. Ponadto, w czasie zimnej wojny , wielu Arabow popierało re?im komunistyczny , rownie? w okresie, gdy prze?ladował on radzieckich ?ydow [71] . Cz??? z tych ostatnich, po emigracji do Izraela, zachowała uprzedzenia wobec arabskich mieszka?cow tego pa?stwa. Na koniec, pojawiła si? tak?e hipoteza, i? rosyjskoj?zyczni wyborcy Jisra’el Betenu postrzegaj? konflikt izraelsko-arabski podobnie do tego z Czeczenii . Zdaniem sporej ich grupy, Putin doskonale poradził sobie z Czeczenami, rz?dz?c siln? r?k?. To samo postuluj? tak?e w Izraelu, odno?nie do Arabow [71] .

Krytyka [ edytuj | edytuj kod ]

Pogl?dy propagowane przez członkow Jisra’el Betenu s? postrzegane przez wi?kszo?? ?rodowisk oraz organizacji arabskich, lewicowych , centrolewicowych i liberalnych za ultranacjonalistyczne [72] , rasistowskie [73] czy nawet faszystowskie [74] . Centrum praw obywatelskich Mossawa porownało natomiast Awigdora Liebermana do postaci austriackiego skrajnie prawicowego populisty Jorga Haidera [75] .

Izraelski aktywista pokojowy, lewicowy publicysta i były polityk, Uri Awneri , pisał o Jisra’el Betenu tu? po wej?ciu tego ugrupowania do rz?du Olmerta:

Partia Liebermana ro?ni si? od Kadimy i rozpadaj?cej si? Partii Pracy. Zorganizowana jest w militarnych szeregach, z Liebermanem jako jej jedynym, niekwestionowanym liderem. Stworzona została przede wszystkim z imigrantow z byłego Zwi?zku Radzieckiego i rozszerza si? tak?e na inne społeczno?ci. Zwraca si? do biednych i odrzuconych. Przypomina parti? bolszewick? , ktor? Lieberman widział, jako młody człowiek w Zwi?zku Radzieckim. (Mo?na uku? formuł?: Bolszewizm minus marksizm rowna si? faszyzm) [76] .

Deputowany Partii Pracy narodowo?ci arabskiej Raleb Mad?adele, stwierdził, ?e Lieberman jest rasist?, nie akceptuje decyzji narodu i jest dwulicowy. Lider lewicowej partii Hadasz , Muhammad Baraka opisał szefa Jisra’el Betenu jako mafiosa . Stwierdził tak?e, ?e nale?y wznowi? procesy norymberskie, by os?dzi? neonazistow takich jak Lieberman . Podobnego zdania s? inni arabscy deputowani do Knesetu, Ibrahim Sarsur i Ahmad at-Tajjibi . Taleb El-Sana ze Zjednoczonej Listy Arabskiej skomentował wypowiedzi Liebermana na antenie telewizji izraelskiej mowi?c, ?e:

Musimy przegłosowa? ustaw? zatrzymuj?c? rasistowskich faszystow takich jak ten, przed wchodzeniem do parlamentu i zajmowaniem oficjalnych stanowisk [18] .

Wyniki wyborcze [ edytuj | edytuj kod ]

Wybory Liczba mandatow (na 120) Miejsce Liczba głosow Procent głosow Zmiana
1999 [77] 4 13. 86 153 2,6% 4
2003 [78] 4 (7)* 5.** 173 973** 5,53%** ?
2006 [79] 11 5. 281 880 9,0% 7
2009 [80] 15 3. 394 577 11,7% 4
2013 [81] 11 (31)*** 1.** 885 054** 23,34%** 4
2015 [62] 6 8. 215 083 5,11% 5

* W wyborach w 2003 roku Jisra’el Betenu wystartował ze wspolnej listy z Uni? Narodow? . W nawiasie suma mandatow uzyskanych przez obie partie.
** Dane dla całej listy.
*** W wyborach 2013 roku Jisra’el Betenu wystartował ze wspolnej listy z Likudem. W nawiasie suma mandatow uzyskanych przez obie partie.

?rodło danych: Oficjalna strona Knesetu .

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Khanin, Vladimir (Ze’ew) (2009), ?Israel's ?Russian” Parties”, Contemporary Israel: Domestic Politics, Foreign Policy and Security Challenges (Westview Press): 165
  2. ↑ Spotykane wersje nazwy partii to tak?e Yisrael (Israel) Beiteinu, Bejtejnu, lub Bejtenu itp.
  3. ↑ Yisrael Beitenu . [dost?p 2008-01-19]. ( ang. ) .
  4. ↑ Liam   Hoare , How to understand Yisrael Beiteinu [online], thejc.com, 14 lipca 2011 [dost?p 2020-03-04] ( ang. ) .
  5. ↑ Bernard   Avishai , Another Israeli Election?and Yet Another Plan to Defeat Benjamin Netanyahu [online], The New Yorker [dost?p 2020-03-04] ( ang. ) .
  6. ↑ Lily Galili: Going strong among the Druze . [dost?p 2008-01-19]. ( ang. ) .
  7. ↑ Lieberman resigns after row with Netanyahu over Likud referendum . BBC News, 23 listopada 1997. [dost?p 2008-01-19].
  8. ↑ Netanyahu's right-hand man resigns . BBC News, 24 listopada 1997. [dost?p 2008-01-19].
  9. ↑ Aliah ? For a Renewed Israel . [dost?p 2008-01-19]. ( ang. ) .
  10. ↑ Israel Our Home . [dost?p 2008-01-19]. ( ang. ) .
  11. ↑ The Thirtieth Government of Israel . Jewish Virtual Library . [dost?p 2008-01-19]. ( ang. ) .
  12. ↑ Sharon fires ministers before Cabinet voting . Associated Press, 4 czerwca 2003. [dost?p 2009-05-09]. ( ang. ) .
  13. ↑ Lily Galili: Lieberman presents to Russia plan to expel 'disloyal' Arabs . [dost?p 2008-01-23]. ( ang. ) .
  14. ↑ Hisham Abu Taha: Sharon Fires Ministers to Ensure Cabinet Majority . [dost?p 2008-01-19]. ( ang. ) .
  15. ↑ Herb Keinon: Government approves disengagement bill 17-5 . [dost?p 2005-02-20]. ( ang. ) .
  16. ↑ Sheera Claire Frenkel: Securing a Knesset seat in only one month . The Jerusalem Post, 21 maja 2006. [dost?p 2009-05-09]. ( ang. ) .
  17. ↑ Lily Galili: So much for the Russian 'mentality' . Ha-Arec, 23 marca 2006. [dost?p 2009-05-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 pa?dziernika 2007)]. ( ang. ) .
  18. ↑ a b Gideon Alon, Jack Khoury, Lilly Galili: PM defends Arab MKs after Lieberman calls for execution . Ha-Arec, 4 maja 2006. [dost?p 2009-05-09]. ( ang. ) .
  19. ↑ a b Attila Somfalvi: PM, Lieberman sign coalition deal . Jedi’ot Acharonot , 23 pa?dziernika 2006. [dost?p 2009-05-09]. ( ang. ) .
  20. ↑ Roman Frister . Skrzypek na bruku . ?Polityka”. 47 (2581), s. 56, 25 listopada 2006.  
  21. ↑ Mazal Mualem: Lieberman says MK Hasson is overqualified for Tourism Ministry . Ha-Arec, 1 marca 2007. [dost?p 2009-05-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 marca 2007)]. ( ang. ) .
  22. ↑ Attila Somfalvi: Tartman not to be appointed minister . Jedi’ot Acharonot, 1 marca 2007. [dost?p 2009-05-09]. ( ang. ) .
  23. ↑ Attila Somfalvi: Pines-Paz resigns from government . Jedi’ot Acharonot, 30 pa?dziernika 2006. [dost?p 2009-05-09]. ( ang. ) .
  24. ↑ Gil Hoffman: Netanyahu: Kadima won't last until next election . The Jerusalem Post, 22 wrze?nia 2006. [dost?p 2009-05-09]. ( ang. ) .
  25. ↑ a b Mazal Mualem, Gideon Alon, Yoav Stern: Lieberman calls on Peretz to quit over appointment of first Arab minister . Ha-Arec, 12 stycznia 2007. [dost?p 2009-05-09]. ( ang. ) .
  26. ↑ Gil Hoffman: Peretz: Israel Beiteinu 'racist party' . The Jerusalem Post, 15 stycznia 2007. [dost?p 2009-05-09]. ( ang. ) .
  27. ↑ Israel names first Arab minister . BBC News, 12 stycznia 2007. [dost?p 2009-05-09]. ( ang. ) .
  28. ↑ Mazal Mualem: Lieberman blasts Arab MKs, pulls party out of government . Ha-Arec, 16 stycznia 2009. [dost?p 2009-05-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 stycznia 2008)]. ( ang. ) .
  29. ↑ Mazal Mualem, Szachar Ilan, Barak Rawid: Olmert formally submits his resignation to Peres . Ha-Arec, 21 wrze?nia 2008. [dost?p 2008-10-18]. ( ang. ) .
  30. ↑ Gil Hoffman, Greer Fay Cashman: Peres entrusts Livni with forming gov't . The Jerusalem Post, 22 wrze?nia 2008. [dost?p 2008-10-18]. ( ang. ) .
  31. ↑ Gwen Ackerman, Jonathan Ferziger: Netanyahu Calls for Elections in Israel, Rejects Livni Offer . The Jerusalem Post, 23 wrze?nia 2008. [dost?p 2008-10-18]. ( ang. ) .
  32. ↑ Mazal Mualem: Labor Party, Kadima sign coalition agreement . Ha-Arec, 14 pa?dziernika 2008. [dost?p 2008-10-15]. ( ang. ) .
  33. ↑ Israel's Livni to call for elections . CNN, 25 pa?dziernika 2008. [dost?p 2008-11-07]. ( ang. ) .
  34. ↑ Ethan Bronner: Israeli Party Leader Seeks Early Elections . New York Times, 25 pa?dziernika 2008. [dost?p 2008-11-07]. ( ang. ) .
  35. ↑ Roni Sofer: Olmert to make political comeback . Jedi’ot Acharonot, 26 pa?dziernika 2008. [dost?p 2008-11-19]. ( ang. ) .
  36. ↑ Yael Branovsky: Lieberman to Arabs: You’re welcome to forgo Israeli citizenship . Jedi’ot Acharonot, 14 grudnia 2008. [dost?p 2008-12-23]. ( ang. ) .
  37. ↑ New ?Star” for Yisrael Beiteinu: Orly Levy . Aruc Szewa, 13 grudnia 2008. [dost?p 2008-12-23]. ( ang. ) .
  38. ↑ Haviv Rettig Gur: Yisrael Beitenu list: Two famous models, one disappointed ambassador . The Jerusalem Post, 21 grudnia 2008. [dost?p 2008-12-23]. ( ang. ) .
  39. ↑ Anastasija Micha’eli moves to Yisrael Beiteinu . Aruc Szewa, 21 grudnia 2008. [dost?p 2008-12-23]. ( ang. ) .
  40. ↑ Maayana Miskin: 'Israel Our Home', 'Israel Renews' Pick Knesset Lists . Aruc Szewa, 23 grudnia 2008. [dost?p 2008-12-23]. ( ang. ) .
  41. ↑ Szachar Ilan, Roni Singer-Heruti: Israel bans Arab parties from running in upcoming elections . Ha-Arec, 13 stycznia 2009. [dost?p 2009-01-14]. ( ang. ) .
  42. ↑ Supreme Court overturns ban on Arab parties from national elections . Ha-Arec, 26 stycznia 2009. [dost?p 2009-02-04]. ( ang. ) .
  43. ↑ IAR: Izrael: Kadima wygrała wybory parlamentarne . [dost?p 2009-02-11]. ( pol. ) .
  44. ↑ Attila Somfalvi: Likud, Yisrael Beiteinu sign coalition deal . Jedi’ot Acharonot, 16 marca 2009. [dost?p 2009-04-04]. ( ang. ) .
  45. ↑ Eighteenth Knesset: Government 32 . [dost?p 2009-04-04]. ( ang. ) .
  46. ↑ Herb Keinon: Lieberman: Annapolis doesn't obligate us . The Jerusalem Post, 1 kwietnia 2009. [dost?p 2009-04-04]. ( ang. ) .
  47. ↑ Lieberman's party proposes ban on Arab Nakba . Ha-Arec, 15 maja 2009. [dost?p 2009-05-17]. ( ang. ) .
  48. ↑ Izraelska policja oskar?a szefa MSZ . Jewish.org.pl. [dost?p 2009-08-03]. ( pol. ) .
  49. ↑ Amnon Meranda: Haredim join Arabs in opposing allegiance law . Jedi’ot Acharonot, 3 stycznia 2010. [dost?p 2010-01-27]. ( ang. ) .
  50. ↑ Marta Urz?dowska: Niech turecki ambasador usi?dzie ni?ej . Gazeta Wyborcza, 13 stycznia 2010. [dost?p 2010-01-27]. ( pol. ) .
  51. ↑ Ajjalon, Lieberman face resignation calls . Hurriyet, 13 stycznia 2010. [dost?p 2010-01-27]. ( ang. ) .
  52. ↑ Attila Somfalvi: Minister Landau says Abu Dhabi visit 'interesting experience' . Jedi’ot Acharonot, 17 stycznia 2010. [dost?p 2010-01-27]. ( ang. ) .
  53. ↑ Akiva Novick: Netanyahu, Lieberman join forces ahead of elections . Jedi’ot Acharonot, 25 pa?dziernika 2012. [dost?p 2013-12-24]. ( ang. ) .
  54. ↑ Liberman: Every politician wants to become PM . The Jerusalem Post , 26 pa?dziernika 2012. [dost?p 2013-12-24]. ( ang. ) .
  55. ↑ Yodi Rudoren: Hard-Line Israeli Foreign Minister Resigns . New York Times, 14 grudnia 2012. [dost?p 2013-12-25]. ( ang. ) .
  56. ↑ Yolande Knell: Israel PM Netanyahu 'reaches coalition deal' . BBC News, 14 marca 2014. [dost?p 2013-12-24]. ( ang. ) .
  57. ↑ Revital Hovel, Jonathan Lis: Lieberman acquittal paves way for return to Foreign Ministry . Ha-Arec, 6 listopada 2012. [dost?p 2013-12-25]. ( ang. ) .
  58. ↑ Jonathan Lis: Lieberman ends partnership with Netanyahu, dismantles Likud-Beiteinu . [w:] Ha-Arec [on-line]. 7 lipca 2014. [dost?p 2015-03-22]. ( ang. ) .
  59. ↑ a b Maayan Lubell: Netanyahu says Israel could be headed to early election . Reuters, 1 grudnia 2014. [dost?p 2014-12-27]. ( ang. ) .
  60. ↑ B?d? przedterminowe wybory w Izraelu. Bo ministrowie nie chcieli uzna?, ?e pa?stwo nale?y do ?ludu ?ydowskiego” . Gazeta.pl. [dost?p 2014-12-28]. ( pol. ) .
  61. ↑ Elie Leshem, Ilan Ben Zion: Accusing Lapid and Livni of attempted ‘putsch,’ Netanjahu fires them, calls elections . The Times of Israel , 2 grudnia 2014. [dost?p 2014-12-27]. ( ang. ) .
  62. ↑ a b Final Unofficial* results of the Elections for the Twentieth Knesset . [dost?p 2015-03-22]. ( ang. ) .
  63. ↑ Wyniki . bechirot.gov.il. [dost?p 2019-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-11)]. ( hebr. ) .
  64. ↑ Elections . Ha-Arec . [dost?p 2019-04-12]. ( ang. ) .
  65. ↑ Final Election Results: Bennett Wiped Out; Netanyahu's Likud Gains One Seat . Ha-Arec. [dost?p 2019-04-12]. ( ang. ) .
  66. ↑ Oficjalne wyniki wyborow do 22. Knesetu . bechirot.gov.il. [dost?p 2019-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-25)]. ( hebr. ) .
  67. ↑ Joel M. Hoffman: A Guide to Israel's Political Parties . [dost?p 2008-01-23]. ( ang. ) .
  68. ↑ Ha-Arec: Lieberman: I support creation of viable Palestinian state . [dost?p 2010-05-08]. ( ang. ) .
  69. ↑ New York Times: Awigdor Lieberman . [dost?p 2010-05-08]. ( ang. ) .
  70. ↑ Yair Ettinger, Gideon Alon: Cabinet vote backs Lieberman's bill to adopt presidential system . Ha-Arec, 22 pa?dziernika 2008. [dost?p 2009-05-09]. ( ang. ) .
  71. ↑ a b c Meir Javedanfar: Lieberman’s Recommendation To Mubarak . [dost?p 2008-11-09]. ( ang. ) .
  72. ↑ Olmert struggling in Israeli opinion poll . Reuters, 24 listopada 2006. [dost?p 2009-05-09]. ( ang. ) .
  73. ↑ Harvey Morris: Far-right party leader joins Israel's coalition . Financial Times, 24 pa?dziernika 2006. [dost?p 2009-05-09]. ( ang. ) .
  74. ↑ Yoav Stern: Lieberman: Coalition talks could be done within days . Ha-Arec, 23 pa?dziernika 2006. [dost?p 2009-05-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 sierpnia 2007)]. ( ang. ) .
  75. ↑ Mossawa human rights center compares Lieberman to Yorg Heider . Jedi’ot Acharonot, 5 kwietnia 2006. [dost?p 2009-05-09]. ( ang. ) .
  76. ↑ Uri Awneri : The Lovable Man? . [dost?p 2008-01-21]. ( ang. ) .
  77. ↑ Fifteenth Knesset . [dost?p 2008-01-17]. ( ang. ) .
  78. ↑ Sixteenth Knesset . [dost?p 2008-01-17]. ( ang. ) .
  79. ↑ Elections fot the 17th Knesset . [dost?p 2008-01-17]. ( ang. ) .
  80. ↑ Elections in Israel ? February 2009 . [dost?p 2009-03-11]. ( ang. ) .
  81. ↑ Elections in Israel ? January 2013 . [dost?p 2013-12-24]. ( ang. ) .

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Partie polityczne w Izraelu
W 25. Knesecie
(120 posłow)
Reprezentowane
w Knesecie
w przeszło?ci

Godło Izraela

?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nasz_Dom_Izrael&oldid=74017614 ”